14 Mayıs seçimleri için artık son haftaya girilirken “kararsız” ya da “bağımsız” seçmenlerin tercihlerinin ve adayların bu kitleleri kazanmaya yönelik son dakika atılımlarının oy miktarları arasında ne kadar tesirli olabileceği takip ediliyor.
Gelecek Pazar günü yapılacak olan seçimler öncesindeki son hafta sonunda Cumhur ve Millet İttifakı’nın adayları İstanbul’da bir gün ortayla dev mitingler yaptı. İki payın katılımı yüksek oranda oldu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu’nun Erzurum mitingi sırasında düzenlenen taşlı taarruz ile tartışma çıktı.
Peki seçimde son düzlüğe girilirken oyunu kimin kullanacağına şimdi karar veremeyen seçmen var mı? Bu seçmenleri kazanmak için başkanların son günlerde işlerinde ya da yapacakları konuşmalar ile görünümler hala tesirli olabilir mi?
Demiralp: Seçmen büyük ölçüde karar verdi
Siyaset bilimci Seda Demiralp, seçimin ölçüsünde büyük karar verdiğini düşünüyor.
Hâlâ kararsız kalanların birçoğunun da “iktidar mı muhalefet mi” konusunda karar verdiğini söyleyen Demiralp, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“İktidar cephesindeki kararsızlar sandığa gidecekler mi? Giderlerse AKP’ye mi yoksa Cumhur’daki başka partilere mi oy verecekler? Daha çok bunu düşünüyorlar. İktidara reaksiyonu olan kararsızlar ise Millet İttifakı adaylarına mı yoksa öteki muhalefet adaylarına mı yöneleceklerini kararlaştırmaya çalışıyor.”
Bu yetenek muhalefet cephesinde Memleket Partisi ile CET İttifakı’nın adayları olan Muharrem İnce ile Sinan Oğan’ın oy payları birinci cins açıdan değerli olacak.
Cumhurbaşkanlığı adayları Muharrem İnce, Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Sinan Oğan
Demiralp, halen kararsız olan seçmenin profilini ise şöyle aktarıyor:
“Gördüğümüz genel prestijiyle genç, görece seküler ve milliyetçi bölgelere sahip olurlar. Kuvvetli, keskin ideolojik ayrımları yok. Kutuplaşmadan daha üst yaş kümeleri kadar mustarip değiller. Bilişsel olarak daha esnekler. Bu da onlara bir hareketli siyasilik sağlıyor. İktidara da muhalefete de aralıkları var. Yani bu açıdan daha yaşlı seçmen kümelerinden farklılar.”
Uslu: Kararsız değil bağımsız seçmen var
Kamuoyu araştırmacısı İbrahim Uslu’ya seçmenlerin çok büyük bir kısmının parçasını verdi ve aslında artık “kararsız” olarak isimlendirilebilen bir seçim kitlesi fazla kalmadı.
Ancak Uslu kararsız değil ama literatürde “bağımsız” olarak nitelendirilen, yani oyunu daima belli bir parti ya da başkan için değil de vaatlere ve söylenenlere bakarak kullanan bir seçmen kitlesinin mevcut olduğu dikkat çekiyor.
Kamuoyu araştırmacısı İbrahim UsluFotoğraf: Privat
Anketler sırasında “kararsızım, karşılık vermek istemiyorum ya da sandığa gitmeyeceğim” diyenlerin toplamının yalnızca kendisi değil, fazla araştırmada yüzde 13-15 ortasında çıkacağını söyleyen Uslu şöyle konuşuyor:
“Bu yüzde 15 neden değerli? Zira ülkede sandığa gidip seçmenin bilgisi genellikle yüzde 15’tir. O nedenle yüzde 13 ya da yüzde 15 altında bir sayı bulmanın manası; aslında herkes elinden gelmiş demek oluyor.”
Bu orta büyüklükteki siyasi analist ve araştırmacıların 14 Mayıs seçimlerinin Türkiye’nin en yüksek katılımlı seçimlerinden birinin olması bekleniyor.
Uslu, “bağımsız” olarak kabul edilen seçmen kitlesinin yüzde 30 oranında olduğunu belirttiğini belirtiyor:
“Bu kitle bir partiye ilişkin hiçbir zaman yok. Bu seçmenler siyaseti takip ediyor lakin bir partileri yok, bir partinin tabanı değiller. Bunlarda parti ya da öndere sadakat olmadığı için bir kusurda olduğuda pat diye bir sonuçta üçüncü noktalarda gidebiliyor. Ya da hoş bir şeyda sizin aralıkları gelebiliyor, yani eşinden boşanıyormuş falan şeklinde almıyor mevzuyu.”
Erzurum olaylarını tesir eder mi?
Peki Pazar günü İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun Erzurum’daki mitingi sırasında düzenlenen taşlı atak ve son haftaya yüksek tansiyonla girmeksiz ya da bağımsız seçmen üstünde tesir yapar mı?
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun Erzurum mitingi sırasında taşlı hücum düzenlendiFotoğraf: DHA
Uslu’ya bağlı zati uygulamalarn çok az insan kaldığı için Erzurum olaylarının çok büyük bir tesiri olabilir. Kararını verenlerin de esasen yalnızca bu olayla oy tercihini değiştireceğini sanmadığını söyleyen Uslu, şöyle konuştu:
“Normalde AK Partili kentli seçmenin etkilenmesi beklenebilirdi. Lakin seçme artıkn de duyarsızlaştı bu cins olaylara. Kılıçdaroğlu linç ediliyordu, hiçbir tesiri olmadı.”
Araştırmacı Uslu, diğer adaya oy verecekler açısından tesir yapıp yapmayacağı sorusuna karşılık ise “Sinan Oğan’a oy verenler de umursamaz, zira onlara da milliyetçi. İnce’ye oy verenlerinse siyaseti bu kadar yakın takip edip etmedikleri bile mutlaka değil, haberlerden sonra olabilir” sinyali veriyor.
Daşdemir: Yüzde 10’luk bir kesim var
Optimar Araştırma’dan Hilmi Daşdemir ise anketlere göre yüzde 6 civarında kararsız, yüzde 4-5 civarında da “oy kullanmayacağım” diyen seçmen kitlesi bulunduğunu belirtiyor.
“Dolayısıyla yüzde 10 kadar seçmenin kararı netleşmiş değil. Bu yüzde 10’luk seçmenin kararı netleşecek” diyen Daşdemir, bu kitlenin bir kısmının oyunun nerede durduğun yani göstergesinin aşikâr olduğunu belirten kararsız seçmenin yüzde 45 civarında olduğu Erdoğan’a, 25 mevcut ise Kılıçdaroğlu’ na yakın olduğunu gözlemlediklerini kaydediyor.
Optimar’ın 25-28 Nisan tarihleri arasında katıldığı ankete göre iki güçlü adayın oylarının son devirde yükselişte olduğu görülüyor.
Daşdemir, kararsız seçmenin içinde milliyetçi hisleri ağır basan bölümünün Erdoğan’a yönelmesinin mümkün olabileceğini söylerken başka iki günde Muharrem İnce ve Sinan Oğan’dan iki büyük adaya gidecek oyların da varlığına dikkat çekiyor ve şöyle konuşuyor:
“İnce’ye oy veren seçmenlerin bir kısmı Kılıçdaroğlu’na yöneldi. Lakin oradan Erdoğan’a gelecek oylar şimdi gelmedi. Onların da gelme ihtimali var.”
Yapılan birçok küresel araştırmaya göre iki büyük adayın birinci cinste gerekli olan yüzde 50 artı 1 oy alıp alamayacağı şu an için net biçimini bilemiyor. Adayların birinci çeşitte bu oranı yakalayamaması durumunda ise seçim 28 Mayıs’taki ikinci tipte kalacak.
Daşdemir, adayların ortasında az farklar bulunduğuna ve çok fazla değişken olduğuna işaret ederek “Nihayetinde bu kararsız seçmenin nasıl oy kullanılacağı sandık başında vicdanıyla baş başa kaldığında nasıl davranılacağı olacak” diyor.
Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu ve Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın afişleriFotoğraf: Ümit Turhan Coşkun/NurPhoto/picture Alliance
Kararsızlar kazanılabilir mi? Kim kazandı?
Peki “bağımsız” ya da “kararsız” olarak nitelendirilen bu seçmenler mevcut kazanılabilir mi?
Uslu, Millet İttifakı açısından bu ittifakın partilerin tabanı olan ancak Kılıçdaroğlu’na oy vermeyeceğini söyleyerek aşikâr bir kesitin varlığını sürdürdüğünü belirterek, CHP önderinin bu seçmenleri son haftaki telaffuzlarıyla kazanabileceğini belirtiyor.
Diğer genel olarak “bağımsız” olarak nitelendirilen yaklaşık yüzde 30’luk kitle seçmeninin en kıymetini verdiği mevzuların başında iktisat geldiğini belirterek Uslu, bu kitlenin değerinde bir parçanın iktisadın gidişatından şad olmadığını, bu nedenle AKP’den koptuğunu, iktisadının kesilmesi ile az bir iktidarıa döndüğünü Lakin büyük kısmı iktidara alternatif bir iktisat idaresi görmek istediğini kaydediyor.
Uslu’ya göre seçim sonuçlarında küçük bir kısmı net vermiş olsa da da yüzde 30’luk bu bağımsız seçmen kitlesinin kararı değerli olacak zira bu beşerler oylarını çabuk değiştirebiliyor. Uslu, oğlu bir haftanın değerini şöyle anlatıyor:
“Bir önceki seçimde mesela son hafta ne yaparsanız yapın hiçbir şey değişmezdi. Seçmen daha seçim kararı alınmadan tercihini belirlemişti. Burada o denli değil. O nedenle bu hafta yapılacak işlerin, yanılgıların da sevapların da geri dönüş mümkünlüğü yüksek.”
Bu arada Kılıçdaroğlu, Cumartesi gecesi toplumsal medya hesabından yayımladığı görüntü ile en büyük projeyi içeren tarihi İpek Yolu’nu canlandırmaya ve Türkiye ile Orta Asya Türk devletlerini ve Çin’i ticaret taşıma koridoru ile kapsamaya yönelik yayınını duyurdu.
Trabzon’da seçim ilanlarıFotoğraf: Kıvanç El/DW
Karar anı: Tamam mı, devam mı?
Demiralp, seçime günler kala hangi tarafın kendi farkını daha güzel anlatırsa bu seçmene ulaştığını belirtti Millet İttifakı açısından şu anda hiçbir şey yapmıyor:
“Muhalefet bakış açısından bu seçimin ayarlanmasını, bilhassa ilkesel sebeplerle üçüncü partilere yönlendirilen seçmeni kapsamanın bir yolu, bu seçimin devamı seçmeli bir seçim yapılmaması aktarımı. Bu bir doğru-yanlış sürecinde; tamam mı devam mı sorusu. Tamam diyorsak değişimie bir kapıdan geçecek. O kapıdan Nereye gidileceğini bir sonraki seçimler belirleyecek. Ancak devam deniyorsa bu tertip bu şekilde devam edecek.”
Daha pragmatik olan kararsız kümelere ise günlük hayata dokunan izlemelerin mümkün olduğunu söyleyen Demiralp, “Ortada çok vaat var, ancak gereklince görünmüyorlar. Dağınık ve çok sayıda vaattense daha az sayıda vaadin topluca, tekrar tekrar, farklı mecralarca seçmene iletilmesi gerekir. Genç seçmen için günlük sistemin sunduğu konforlar sağlayacak derecede cazipler tesirli olacaktır” diyor.
Demiralp bunlardan başka olarak bir de karar veremeyip en son seri başında karar verecek seçimlerin de bulunduğunu belirterek, bu kümenin ise “kim kazanıyor gibi görünüyorsa” büyük ihtimalle o noktalara yöneleceğini kaydediyor. Demiralp, “O yüzden seçimlere hakikat kimin oylarını artırıyor görüneceğini, son aşamada daha da fazla seçmeni çekeceği için bu izlerin gerçekliğini artıracaktır. Buna da ‘şelale etkisi’ bekliyoruz” yorumu yapıyor.
Bu seçmenlerin genel olarak iktidara yansılı birlikte muhalefetin de gücününce değişim sunmadığını kaydeden Demiralp, “Onlara sunulan Erdoğan da Kılıçdaroğlu da eski Türkiye’ye başvuruyor. Bu seçmenler diyor ki, ‘ben iki seçenek ortada da çok büyük fark görüyorum.’ İşte bu nedenle üçüncü partilere yöneliyorlar” diyor.
Liderler bu hafta boyunca farklı vilayetlerdeki mitinglerine devam edecek.
News
