ABD’nin Rusya uyarısı Türk şirketleri nasıl görünüyor?

ABD Hazine Bakanlığı, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’ne (TÜSİAD) Türk şirketlerinin yaptırımları uygulanan Ruslarla çalışmamalarına yönelik bir ikaz mektubu gönderildi.

TÜSİAD’ın yaptığı çalışmalar ABD ve Avrupa Birliği (AB) başta olmak üzere 30’dan fazla ülkede Rusya’ya yönelik yaptırım kararlarının kapsamını hatırlatarak, konu mektubunun Dışişleri Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı ile paylaşıldığını duyurdu.

Peki bu durum Türkiye’deki şirketler ve finansal şirketler nasıl yönetiliyor?

New York merkezli finans gazetesi Wall Street Dergisi‘ın ilk olarak duyurduğu habere göre ABD Hazine Bakanı yardımcısı Wally Adeyemo’nun kaleme aldığı mektupta, “Yaptırım uygulanan Rus kurumları ve kuruluşlarla münasebetlerin, Türkiye’nin mali kurumlarını ve işletmelerini yaptırım riskine maruz bırakabileceğini lütfen unutmayın” uyarısı yer aldı.

ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Adeyemo, hafta sonu ise Türk mevkidaşı Yunus Elitaş’a “Rus kurumu ve kişilerin Türkiye’yi kullanarak yaptırımdan kaçınma girişimlerinden” taşınmıştı tasayı lisana getirmişti.

ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Adeyemo ve Türk mevkidaşı Yunus ElitaşFotoğraf: CİNS Hazine Bakanlığı/AA/picture Alliance

İş dünyasında ABD’den gelen ihtarın Türkiye merkezli şirketlerin ruhsal tesirlerinin olabileceği lakın değiştirilerek yasal yoldan çıkmaması görüşünde.

DW Türkçe’ye konuşan Rus-Türk İş Adamları Birliği Lideri Naki Karaaslan, ABD’nin resmi ülkelerinin, TÜSİAD adına iş dünyası lideri bir kuruma ikaz mektubunun gönderilmesinin çok farklı olduğunu söylüyor.

“Devletler devletlerle muhatap olur. Bunun kültür de uygulaması da bu şekildedir” diyen Karaaslan, bu mektubun gönderilme nedenini de anlamanın mümkün olmadığını tabir ediyor. Karaaslan, “Çünkü Türkiye-Rusya ortasındaki ticaret mutlaka yaptırımlar çerçevesinde devam ediyor. Yapılan işler, satın almalarda bunlara uygun davranılıyor. Ve o bahis daima bir standart içinde, bir yasal çerçeve içinde” diyor.

Hangi bölgelerde yatırımlar var?

Türk firmalarının Rusya’da beyaz eşyadan ferdî bakım ürünlerine, inşaattan bankacılık ve cam endüstriye pek çok alanda yatırımı bulunuyor.

Koç Holding, Şişecam, Hayat Kimya, FİBA, Kuvvetli Kümesi, ENKA, Rönesans Holding ve Rixos, Rusya’da yatırım yapan değerli şirketlerin merkezinde yer alıyor.

İnşaatta ise Rusya’da yaklaşık 21 milyar dolar pahasında 150 proje devam ediyor.

Türkiye’nin Rusya ile hem barış hem de ticaret manasında başarılı bir istikrar politikasını sürdürdüğünü tabir eden Naki Karaaslan, “Çünkü ekonomiler çok hassas devirlerden geçiyor. Türk iktisadı de çok hassas bir devirden geçiyor ve Rusya-Türkiye ekonomisini toplayarak önemli manada da bağlı olarak kullanıyor” .

İki ülke ortasında kanunların imkan verdiği ölçüde ticaretin devam etme öngörüsünü paylaşan Karaaslan, Rusya’da oynanan Türklerin ise ülkelerde değerli yatırımları olduğunu vurguluyor.

Karaaslan, “Beş milyar dolarlık doğrudan yatırım, 150 bin bireye tedavi sağlanıyor. Bunlar çok değerli yatırımlar. Yani artık siz bunları kesin olarak atın. Peki bunun maddilerini kim takip edecek? Bir de bunlardan sonra gelmesi mümkün değil. Yani bunların aniden olması mümkün değil” diye konuşuyor.

Dünyada bir yaptırım sistemi olduğunu lakin bu sistem içinde yaşayan ekonomiler ve çalışan beşerler olduğunu lisana getiren Karaaslan, “Buradan pek çok insan ekmek yiyor. Bunlar çok acı ve toplumsal boyutlar. Çok sıkıntı zamanlar genel olarak. Her gün yaptırımlarla ilgili yeni kurallar geliyor. Lakin yapısındaki en değerli husus Türkiye şirketleri ve bizim bünyemizde olan şirketler daima bu şekilde birleştirilmeye çalışılırken çok dikkatli ve hassas hareket edip işlerini devam ettirmeye çalışıyorlar” diyor.

Rusya ile ticaret hacmi 35 milyar dolar

Rusya ile Türkiye orta ticaret hacmi 35 milyar doları buluyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre bu yılın Ocak-Temmuz devrinde Rusya’ya yaklaşık 3 milyar 190 milyon adet ihracat yapıldı.

Yılın birinci yedi yarışmasında, Rusya’ya en fazla ihracat yapan birinci beş bölümde; 539,3 milyon dolar ile yaş meyve ve zerzevat, 514,4 milyon dolar ile kimyevi özellikleri ve mamulleri, 308,5 milyon dolar ile makine ve aksamları, 300,3 milyon dolar ile otomotiv ve 228,3 milyon dolar ile dokumacılık ve hammaddeleri halinde sıralandı.

Aynı periyotta Rusya’ya 152,9 milyonluk inşaatlar hazır kullanım ve dokumacılık, 141,3 milyonluk konutlar su ürünleri, 128 milyonluk iklimlendirme sanayi, 112 milyonluk hububat ve bakliyat, 76 milyon dolarlık çelik ihracat üretimi.

DW Türkçe’ye konuşan Akdeniz Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Nejdat Sin, kesim olarak bu ihtardan olumsuz etkileneceklerini düşündüklerini söyledi.

Turizm bölümü darbe alabilir

Rusya Türkiye’nin turizm kesimi için en değerli pazarlardan biri.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bilgilerine göre 741 bin 419 Rus turist Türkiye’ye geldi. Yılın birinci yedi yılında ise Rusya 2,2 milyon kişiyle Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ikinci ülke oldu.

Rusya, Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler arasındaFotoğraf: Chris McGrath/Getty Images

Tur Operatörleri Platformu’na bağlı olarak ABD’nin yaptırımları devralınması durumunda Türkiye turizm bölümü ağır darbe alabilir.

DW Türkçe’ye konuşan Tıp Operatörleri Platformu uzmanı Cem Polatoğlu, eylül, ekim ve kasım zamanlarında her yerde onun yerinde fuarlar olduğunu belirterek ABD şayet Türk sigortalarının uygulanmasını sağlarsa turizm bölümünden bu durumun olumsuz etkileneceğini belirtiyor.

Bu fuarlara Türkiye’deki binlerce iş insanı ve firmanın katıldığını söz eden Polatoğlu, katılımcıların hazırlıklarını tamamladığını vurguluyor. Polatoğlu, “Bir yaptırım olursa fuarlara katılmayacaktır. Yapılan bir sürü masraf boşa gidecek. Türk ihracat ve ithalatı da sektöre uğrayacak ki bu yaptırıma Amerika’nın yurtdışındaki ihracata katılmaya katıldığını gösteren Türk turizmi ve ihracat ithalatı çok büyük bir ziyana uğrayacaktır” tabirlerini kullanıyor .

Bankalar nasıl etkilenecek?

ABD’nin uyarısı, Rus haberleriyle muhabir banka münasebeti bulunan finansal kurumlar ve bankaları da ilgileniyor. Muhabir banka, lokal bir bankanın yurt dışında bir ülkede kendi ismine işlemlerinie aracılık edebilmesi için yetkilendirme için geliyormuş olduğu banka manasına.

DW Türkçe’ye konuşan ekonomist Murat Sağman, bankacılık ve finans kesiminin kısa vadeli olumsuz bir tesiri yapacağını açıklarken, ancak tesirin lakin ambargo geleceğini uzun vadede görülebileceğini söylüyor.

Sağman, “Bu yalnızca bir ihtardı, karşılık olarak da buna dikkat ediyoruz diye bizim tarafımızdan açıklama yapıldı. Şimdilik olumsuz bir tesir kelam konusu değil” diyor.

Dr.

Şişman: Bu konunun ciddiyetle ele alındığını gösteriyor

Şişman, “ABD’nin izlediği ve yönlendirdiği hızlı sistem dışında gerçekleşen bu nakdî hareketlerin, İran sıkıntısında olduğu üzere netlik kazancı zaman alabilir. Bununla birlikte ABD Hazine Bakanı Yardımcısı’nın eş rolündeki bakan yardımcımızla dağılımı bu konunun ciddi şekilde alındığını ve bir format izlendiğini gösteriyor” diye konuşuyor.

ABD, şubatta Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlatılmasının akabinde Rus şirketleri ve bireylere yaptırımlar açıklamıştı.

Mart ayında Chelsea Futbol Kulübü’nün sahibi Rus milyarder Roman Abramoviç’in de zamanında olduğu Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile kontağı olduğu sav edilen Rus oligarkların Türkiye’ye yatırım yapılacağı söylentileri patlak vermişti.