Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni seçim öncesinde açmak isteyen AKP, bu seçeneğe geçmeyince, şimdi inşaat basamağında olan santral için Rusya’dan nükleer yakıt yerleştirme kararı aldı.
Yarın birinci nükleer yakıt transferinin yapılmasıyla Akkuyu, teknik olarak çalışacak hale gelecek.
Ancak çözülecek hem yakıtın getirilme hem de depolanma süreci hem bizatihi santral projesinin kendisine hem de güvenlik sorunları olduğu konusunda uyarıyor.
Mersin’de inşa edilen ve Türkiye’nin birinci nükleer santrali olarak lanse edilen Akkuyu’nun yüzde 100 payı Rus devlet şirketi Rosatom’a ilişkin.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, santrale yakıt transferi yoluyla video konferanslar yoluyla katılacak.
DW Türkçe’ye konuşan nükleersiz.org Koordinatörü Dr. Pınar Demircan, Rosatom’un ocakta yaptığını gösteriyor, Akkuyu’da açılış için yılın üçüncü çeyreğini işaretlediğini belirtiyor 27 Nisan’da yakıt çubuklarının patlamanın popülist yaklaşmanın sonucu olduğunu işaret ediyor.
Pınar DemircanFotoğraf: Privat
“Popülizm bu etaba vardı”
Demircan, “Bugüne kadar siyasetçiler pek kere popülist yaklaşımlarını seçim öncesinde sergilendi. O alışkanlığın nükleer santrallerle sürdürülmesi bizim güvenliğimizi, yaşamsal birliğimizi de tehdit ettiğini gösteriyor. Artık popülizm bu kademeye varmıştır” diye konuşuyor.
DW Türkçe’ye konuşan Makine Mühendisleri Odası Nükleer Güç İzleme Kurulu Oğuz Türkyılmaz da santralin propaganda aracı olarak tanıtılıyor.
“Bu bir nükleer santralin serbest bırakılması değil” diyen Türkyılmaz, Akkuyu’nun açılması için öncelikle inşaatının yapılması, bunun akabinde da hem ilgili lokal otorite yani Nükleer Düzenleme Kurumu hem de Milletlerarası Atom Gücü Kurumu tarafından açılabileceğine dair bir belgelendirme yapılması gerektiğini söylüyor.
Ancak bu türlü bir çalışmanın olmadığını vurgulayan Türkyılmaz, “Burada yapılmak istenen seçimler öncesinde büsbütün propaganda emelli bir algı bilimi çalışması” diye ekliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Putin nükleer santralin temel atma merasiminde (3 Nisan 2018)Fotoğraf: Reuters/U. Bektaş
Yakıt inşaatı nasıl depolanacak?
Nükleer yakıtın hangi gemiyle nasıl getirildiği açıklanmazken gelen yakıtın hala şantiye halinde olan santralde nasıl depolanacağı da bilinmiyor.
Oğuz Türkyılmaz, hükümet tarafından santralle ilgili alınan kaynaklar ve gerekli ekimler konusunda bir bilgilendirme yapılmadığını belirterek, “Devasa bir şantiye. ama her türlü bir iş” miktarını kullanıyor.
Öte yandan santralle birlikte Rusya’nın Türkiye’de bir limana sahip olduğuna işaret eden Türkyılmaz, bunun ayrıyeten bir tehdit oluşturabileceği toplantıda: “Yarın bir gün geldiğinde Rus savaş gemilerinin gelmesi halinde Altıncı Filo’ya yönelik ne tür akınlar yapılabileceklerini karşılamak mümkün değil. Bu Her türlü bir külfetli tablo da var lakin genel olarak konuyu bulamıyor. Bu yönetimde önemli bir sorun söz konusu.”
Kuzey Anadolu Fay Çizgisi’ne yakın
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ne ait tartışmalar uzun süredir devam ediyor. Projeye ait parametreler risklere ilişkin bilimsel olarak ortaya çıkan konan tespitler konusu.
Pınar Demircan, “Nihai formülüne OHAL periyodunda kavuşan eksper incelemelerinde bütün davalar son kertede birleştirilmiş ve reddedilmiştir. Bunlar içinde bugün kullandığımız risk de bulunuyor. Soğutma suyu ile ilgili problemler da mevcut” diyor.
Kuzey Anadolu Ecemiş faal çizgi uzantısında bulunan santralin soğutma sisteminin ise 28 derecenin üzerine çıkması gerekiyor
DW Türkçe’ye konuşan ve tabiat aktivisti Avukat İsmail Hakkı Atal, Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Akdeniz’de su sıcaklığının Ağustos 2022’de 30 buçuk derece civarında olduğunu söylüyor.
İsmail Hakkı AtalFotoğraf: Privat
Akdeniz’de ısınma tehlikesi yaratıyor
Bu bölgedeki bir suyun soğutma suyunun da kullanılamayacağını vurgulayan Atal, mevcut sıcaklıkların da artacağına işaret ediyor: “Doğu Akdeniz, dünya ortalamasından iki buket kat daha fazla ısınıyor. Bu sene tahminen 31 olacak. Önümüzdeki sene 32-32 buçuk olacak. Bunu da kim söylüyor? Almanya’dan Max Planck Enstitüsü diyor ki: Yani burada nükleer santralin tam manasıyla bir mecnunluk.”
Atal, deniz hayatındaki artışa paralel soğutma süresi kesintisi ile ilgili açık oldukları davanın şu anda Danıştay’da devam ettiğini belirtiyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü de Akdeniz’in daha da ısınacağını söylüyor.
Pınar Demircan santralin deniz suyunun daha sıcak suyunu geri vermesini sağlayarak Akdeniz’in biyoçeşitliliğini de olumsuz etkileyeceğini ekliyor. Demircan, “Nükleer santrallerin konseyi içeriği arasında deniz balıklarının yüzde 70 seviyesinde düşen süt örnekleri var. Soğutma suyunun rahat alınabilmesi için de kullanım ve ilaçlama-klorlama makinesi kullanılır. Bu nedenle de oradaki planktonlar ölür. Planktonlar balıkların besinlerinin çeşitliliğidir. Bu besinin yok olması balık çeşitliliğidir. de değişecek” diye konuşuyor.
Tsunami tehlikesine karşı önlem yok
Akdeniz’de müsilaj tehlikesinin de bulunduğuna işaret eden Demircan, bunun santral için de tehlike oluştuğunu tabir ediyor: “Müsilaj olduğunda soğutma suyu pak olmayacak ve burada bir güvenlik sorunu ortaya çıkacaktır.”
Nükleer santrallerin oluşturduğu ısı adaları nedeniyle orman yangınlarını da tetiklediğine dikkat ederek İsmail Hakkı Atal’a sunulan santral, yalnızca Türkiye için değil bütün Akdeniz bölgesi için tehdit oluşturuyor.
“Yine dördüncü bir tehlike, tsunami tehlikesi. Yani tsunami tehlikesiyle ilgili de burada kâfi önlemler yok. ÇED raporunda da gerekli açıklamalar yok” diyen Atal, rastgele bir nükleer facia durumunda Türkiye’nin Barselona Sözleşmesi’ne dahil bütün Akdeniz havzasına karşı sorumlu olduğunu lisana getiriyor : “Akdeniz radyoaktif hale gelecek olursa ve burada bu nükleer faciayı gerçekleştirecek bu nükleer faciaya sebep olacak olan kişilerin Milletlerarası Ceza Mahkemesi’ni yargılama riski de var.”
Rusya’nın sorumluluğu 300 milyon euro
İsmail Hakkı Atal, Fukuşima nükleer faciasının şu ana kadar Japonya’ya maliyetinin 1 alışveriş dolarının geçtiğini hatırlatarak Akkuyu’daki muhtemel bir faciada Rusya’nın üstlendiği sorumluluğun yalnızca 300 milyon Euro olduğunu vurguluyor.
Atal’a göre Akkuyu NGS’nin geçerli bir ÇED raporu ve üretim lisansı da yok. Akkuyu Nükleer Santrali birinci lisans kapsamında diğer bir mevzuatın yasal olup olmadığı ve o mevzuata göre üretim lisansı ve akabinde ÇED raporları raporlama sürecini vurgulayan Atal, “Daha sonra mevzuatı değiştirildiler. Ön lisans artı ÇED artı üretim lisansı piyasaya sürüldüler. Ama Güç Piyasası düzenleme Heyeti’nin liyakatsız ekipleri bu türel değerlendirmeyi yapamadıkları için ön lisans sözleşmesi gerekmeyen nükleer santrale ön lisans verildi, ayrıca hukuken süreci tekrar başlatılmış oldular. “
Mersin Akkuyu Nükleer Güç SantraliFotoğraf: DHA
“Ucuz elektrikten öte siyasi bağımlılığı”
Öte yandan, kullanılana santralin çevresine vereceği zararın yanı sıra ekonomik olarak da Türkiye’ye çok büyük katkı sağlanmayacak.
Akkuyu NGS, dünyada “Yap-Sahip Ol-İşlet” modelinin bulunduğu bölgedeki birinci nükleer güç santrali projesinin taşınmasını sağlıyor.
Oğuz Türkyılmaz, Türkiye’nin kendi yenilebilir güç kaynaklarını değerlendirmeyi beklerken nükleerde ısrarla merkezi gerçek olmadığında görüşmede. Türkyılmaz, Türkiye’nin güneş gücü yüzde 3’ünü, karasal rüzgar gücünde dörtte birinin kullanabileceği durumda olduğunu söylüyor.
Öte yandan santrali Rus devlet şirketi kurdunu, Türkiye’nin ise Rusların sağladığı elektriğe alım anlaşması sistemini vurgulayan Türkyılmaz, “Ucuz elektrik üretecekmişiz. Kim dedi ucuz elektrik üretebiliriz? Kanıtlayın görelim nasıl ucuz elektrik üretiliyor. Kaldı ki ucuz elektrikten öte bir sistem birleştirme yaratıyorsunuz” kullanıyor.”
Rosatom’la yapılan mutabakatalara ait atıkların muhafazası de Türkiye’nin üstlendi. Çıkartılan plütonyum Rusya’da kalacak. Nükleer atık ise Türkiye’ye geri gönderilecek.
Atık transferleri nasıl yapılacak?
Dr. Pınar Demircan, yakıt çubuklarının bir bölgede bir dışarı çıkartılıp 10-20 yıl soğutulması, dışarı çıkarılarak çubukların Rusya’ya taşınıp içinden plütonyum alındıktan sonra atıkların Türkiye’ye ithal edilmediğini, bunun da Türkiye’de bir kesin atık deposunda imha edildiğini vurguluyor.
Demircan’a bağlı bu da güç arz güvenliğiyle lanse edilen nükleer santralin aslında güvenlik sorunu teşkil ettiği görülüyor. Demircan, “Bu atık transferleri nasıl yapılacak, hangi yollardan yapılacak? İthalatı yapacak sermaye kümeleri maliyetlerini düşürmeye karlılığı artırma peşindeyken bu bolluğun ne kadar alacağı? Kontrolün ve şeffaflığın olmadığı sistemlerde bu güvenlik nasıl mümkün olacak diye soru işaretleri geliyor” kullanılıyor.
Nükleer atık deposu için ise Ankara-Polatlı’nın seçildiği lisana getiren Demircan, burada da bir zelzele riskli olduğuna işaret ediyor.
Muhallefet ne yapacak?
AKP Türkiye’de üç nükleer santral oluşumunu planlarken muhalefetin Akkuyu’ya bakış açısı net değil.
CHP’nin Güç Politikalarından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, kasım yerinde Akkuyu Santrali’nin devam edeceği lakin mukavelelerin irdeleneceğini açıklamıştı.
Altılı masanın ortaya konulduğu Ortak Siyasetler Mutabakat Metni’nde de Akkuyu Nükleer Santrali’nin “gözden geçirileceği”, yeni jenerasyon “Küçük Modüler Reaktörler”in kurulacağı belirtilmişti.
İsmail Hakkı Atal, “Altılı Masa’nın, Millet İttifakı’nın da bununla ilgili net bir halde bir şeyler söylemesi gerekiyor. Bu teknik gerçeklikleri de anlaması gerekiyor” diyor ve ekliyor: “İktidarı da muhalefeti de istemek de istemese de bu kesinlikle kesinlikle kesinlikle Bilimsel gerçeklik bu.Muhalefet de Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili geri adım atmayacaksa, bunlarla ilgili olarak yapmış olduğunuz paraları ve yapmalarını bütün dünya çapında açıkız ve dünyanın önünde nükleer karşılıklı platform ve nükleer zıddı programları olarak onları çalışır durumda bırakırız.”
“Çevre ve ekoloji gayreti, yaşamsal korku bütünüyle toplumsal kümelerle sermaye kümelerinin çekişmesidir” diyen Pınar Demircan’a ait de siyasi partilerin görünümlerini ne düzeyde tutacaklarını, oyunda talip oldukları insanların mı yoksa oyun talip olup olmadığını mi duracaklarını yeterli belirlemeleri.
News
