Almanya’nın saygın fikir dergisi Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) tarafından yayımlanan tahlilde, AKP üyelerinin yabancılara vatandaşlık ve süreksiz muhafaza verme siyaseti parçalanması üzerine baskı yapıldı.

SWP’nin tahliline göre mevcut uygulamalar, AKP’nin laikliği yaygınlaşarak, “daha İslami bir Türk milleti” oluşturmayı sürdürme tasarruflarını dayanaklar niteliğindedir.

“Yeniden dizayn edildi”

Mesut Yeğen tarafından kaleme alınan tahlilde Türkiye’nin vatandaşlık siyasetlerinde, mülteci akınları ve sistemsiz göçler yaşanıyor, otoriterleşmenin arttığı bir periyotta yaşanan değişim irdeleniyor.

Makalede, AKP’nin son yüzyıldaki Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda yaptığı değişiklikler, mülteciler ve sistemsiz göçmenler konusunda siyasetlerle izlendiği, yabancıların Türk vatandaşlığına girebilmesine ait uygulamaların “yeniden dizayn edildiği” belirtiliyor. Yeni yılların, tarihsel siyasetlerle tezatlık gösterdiği vurgulanıyor.

Geçmiş siyasetleri esas olarak ana prensipler nelerdi?

Analizde, Türkiye’de geçmişteki idarelerin “Türk milletini” oluşturma çabalarında, üç noktanın dikkati çekilerek savunulurken, gayrimüslimlerin harcamalarının azaldığının hedeflendiği, büyük miktarda Kürt olan Türkçe’nin Müslümanların “Türkleştirilmesi” için kaydedildiği görülüyor. Ayrıyeten Avrupa’da bulunan, Türkçe konuşan ve Türkçe konuşmamakla birlikte Müslüman olan Osmanlı tebaası ve onların torunlarının, Türkiye’ye yerleşmelerine izin verildiği vurgulanıyor.

Bu siyasetler sonuç olarak Cumhuriyet’in birinci yıllarında görülen 2,5’ini oluşturan Hıristiyan ve Musevilerin artık günümüzde 0,2’ye gerilediği, bugün Kürtlerin yeni nesillerinin büyük çoğunluğunun da Kürtçe değil Türkçe anlatılanları belirtilirken, yakın zamanda farklı örneklerde sıralanıyor.

1950’lerde Balkanlar ve Kırım’dan, Türk oldukları kabul edilen onbinlerce kişi Türkiye’ye yerleştirildiği, buna rağmen bireysel devirlerde örnek İran’dan kaçan Kürtlerin hudut dışı durumları aktarılıyor.

1989’da Bulgaristan’daki Jivkov rejiminden kaçanların Türkiye’ye yerleşmelerine izin verilirken, 1991 yılında Saddam rejiminden kaçan Kürtlerin süreksiz olarak kamplara kaydedildikleri, daha sonra geri gönderildikleri anılıyor.

“Soy yahut kültür açısından Türk olduğu kabul edilen Avrupa’daki Müslümanlara Türk vatandaşlığı verilirken, geri kalanlara verilmemiştir” adı verilen tahlilde, Türkiye’nin 1951 Cenevre Mülteci Mukavelesi’ni işletmesi izniklar kaidesiyle imzaladığı, bu nedenle sonlarını doğu ve bölgedekileri olanki gelen “mültecilere” açmadığı hatırlatılıyor.

Analiz Mesut Yeğen tarafından kaleme alındı ​​Fotoğraf: Şehir Üniversitesi

Peki “yeniden tasarımın” ana çizgileri neler?

AKP’nin oğlu on yıldaki ataklarının ise, kimlerin Türk vatandaşı olarak kabul edileceği, Türkiye oğullarının kimlere açık olacağı ve Türk vatandaşlığı ile kaydedilen haklar konusunda kimlerin eğitildiğinden muafları ile ilgili olarak önemli değişimlerin kaydedildiği belirtiliyor.

“200 bini aşkın Suriyelinin Türk vatandaşı olması, Türk vatandaşının artık yalnızca soy ve kültür açısından Türk olarak bilinenlere tanınan bir ayrıcalıklı olmadığı gösteriliyor” tespitine verilen yerin yeniden yaklaşık 4 milyon Suriyelinin süreksiz müdafaa kapsamına alınması da bir değişimin göstergesi olarak gösteriliyor.

Bu adımla, Türk politikalarının uzun yıllar boyunca uygulanan sonları Avrupalı ​​olmayan mültecilere açmama işleminin artık ortadan kalktığı vurgulanırken, Suriyelilere bu yolla eğitim ve sıhhat hizmetlerinden fiyatsız olarak yararlanma hakkının tanındığına da işaretlenir, “Sadece Türk rejimine bağlı olan bu temel haklar artık yalnızca Türk hizmetlerine münhasır değil” görüşme aktarılıyor.

Türk İktisadının “hayaletleri”: Afganlar

Analizde, Afgan göçmenlere ait kaçak tespitler yer alıyor. Türk güvenlik güçlerinin, Afgan göçmenlerin hem hudutlarda hem de kentlerde “bir halde ihmal ettiklerine” dikkat edilen yazıda, bunların çoğunluğunun erkek olduğu, Türkiye’de çalışıyor, az da olsa ülkelerine götürmek için para biriktirmeye çalıştıkları aktarılıyor.

Eğitimsiz genç erkeklerin çoklukla yevmiyeli işlerde çalıştıkları, çöp toplama amacıyla gizli işleri üstlendikleri belirtilirken, şu tabirlere yer veriliyor:

“Türkiye’nin sistemsiz Afgan göçmenlerin görünür varlığına müsamaha gösteriyor, Türk iktisadının ucuz ve kayıt dışı kayıtlıne olan kayıtlıne işaret ediyor.”

Kürtler için artık Türk vatandaşlığı daha az mı kapsayıcı?

Bir yandan Suriyelilere vatandaşlık vermeyi kolaylaştırarak, Türk vatandaşlığını daha kapsayıcı hale getirilmesine, diğer yandan Kürt meselesinde daha farklı bir tavır takınılmasına dikkat ediliyor. Bilhassa tahlil sürecinin çöktüğü 2015 yılından bu yana, daha ayrımcı ve temel hakları ihlal eden bir davranış sergilendiği belirtiliyor.

HDP yanlısı Kürtlerin kültürel ve siyasi hakları çerçevesinde temel yurttaşlık haklarının ihlal edilmediği belirtildi; “Bu Kürtler için Türk vatandaşının artık daha az kapsayıcı olduğu gösteriliyor” tabirlerine yer verildi.

Analizde, Gülen’in yapılanması üyesi olduğu tez edilen edilen temel vatandaşlık haklarının da ihlal edildiği belirtilirken, “Bu da Sünni Müslüman Türk kimliğine sahip olmak, paradan muaf olunacağı manasına gelmediğini gösteriyor” lisana getiriliyor.

AKP’nin kesin amacı ne?

Analizin en dikkat alımlı bölümünde Mesut Yeğen, AKP’nin Suriyelileri kitlesel olarak Türkleştirmeye girişmediğine dikkat etmeden, “Bu da artık Türkçe’de kayıtlı Müslümanların Türkleştirilmesi unsurunun artık katı bir formda uygulandığını gösteriyor” şeklindeki tespitini aktarıyor.

Yeğen, vatandaşlık siyasetlerindeki bu değişimin yol açtığı sonuçları değerlendirirken, “Bunlar, AKP üyelerinin daha İslami ve daha az seküler bir Türk kişiliği inşa etmekte olduğu teziyle uyumlu” tabirlerine yer veriyor.

Geleceğe ait öngörüler

Makalenin sonunda, AKP’nin oğlu, yıllık vatandaşlık hukuku ve siyasetlerine giriştiği demografik bağımsızlığa, etnik çeşitliliğin arttığına işaret eden Yeğen, bunların da Türkiye’de yeni toplumsal ve siyasi topluluklara yolunu açtığını kaydediyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Getty Images/AFPA. Altan

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2023 seçimleri öncesinde halkın erişimisizliğini karşılamak için çok sayıda Suriyeli sığınmacının Türkiye’nin denetimindeki Suriye topraklarına toplanma konusunda hareketle geçilebilecek dikkat çekilen analizde, bu yolla AKP’nin bireylerinin bireysel zamante Kürtlerin bu saklandıklarıki çoğunluğunu, Türk’ün Suriye’deki varlığının da daha da pekiştirilmesinin isteyebileceği aktarılıyor.

Bununla birlikte, hem Suriyeli mültecilerin hem de Afgan göçmenlerin, Türkiye’deki kayıtlı ve kayıt dışı iktisadın kullanımları bir modül haline geldiğinde, geniş kapsamlı bir siyaset değişikliklerinin bu bölümleri ucuz kullanım için kullanan kesimleri rahatsız edilebilirken kaydediliyor, kaydediliyor:

“Türk bütçesi ile iktisadın patlaması ortasında sıkışan Türk hükümeti, muhtemelen bir kümelenmiş Suriyeli Suriye’ye göndererek, bir küme Afganı da ‘sınır dışı bırakarak’, iktisattaki dengeyi kızdırmadan, Türk halkına mülteciler ve göçmenlerin gönderildiği şekilde saklanmayı bıraktığını.”

Erdoğan Öcalan atılımına mı hazırlanıyor?

Bu orta Yeğen, seçimlere giden süreç Erdoğan’ın, mahpustaki PKK başkanı Abdullah Öcalan’ın “sesinin duyulmasına” izin verildiğini de çoğalıyor.

Kürtlerin siyasi olarak yabancılaşmasının, Erdoğan’ın 2023’teki seçimlerini kaybetmesine yol açabileceğini, kendisinin de bunun bilindiğini aktaran Yeğen, “Erdoğan Kürtlerinin demokratik olarak yeniden bir araya geldiği, reformist siyasetin devam ettiği bir öngörüsüne yer verdi.

Mesut Yeğen, bu öngörüsüne ait değerlendirmesini de şu tabirlerle tamamladı:

“Seçimlere fazla bir vakit kalması için Erdoğan’ın büyük ihtimalle mahpustaki PKK önderi Öcalan’ın sesinin duyulmasına izin vermesi için.