Altılı masa iktisat ıslahatı için ne öneriyor?

Altı muhalefet partisinin oluşturulduğuKurumsal Islahatlar Kurulu, iktisattaki değerli aktörlerin ıslahatına ait hazırladığı raporaçıklayarak zihinsel karmaşa içinde olduğunu iktidara ekonomik krize tehlil için seçime gitme davetinde bulundu.

Altılı muhalefet partisinin bir ortaya çıktığı altılı masa kapsamındaki programlar Kurumsal Islahatlar Kurulu toplantı akabinde ilk raporunu bugün açıkladı.

Rapor, Kurul Üyeleri Cumhuriyet Halk Partisi İktisat Siyasetleri ve Patron Örgütlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, DEVA Partisi İktisat ve Finans Siyasetleri Lideri İbrahim Çanakcı, Demokrat Parti Ekonomik İşler Lideri Bülent Şahinalp, Parti Siyaset İzleme Heyeti Lideri Feridun Alım, ÂLÂ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz ve Saadet Partisi Ekonomik İşler Lideri Sabri Tekir tarafından ortaklaşa sunuldu.

“Ucube” Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi

Rapor girişinde 2018’den itibaren uygulamaya geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin “devlet idare modeli, kurumsal yapısı, hukuk, temel hak ve özgürlükler ve iktisat başta olmak üzere tüm alanlarda büyük bir söz yıkıma yol açılmasına” vurgu yapılarak şu şekilde yer verildi:

“Bu ucube sistemi Güçler Ayrılığı yeri Güçler Birliğine bırakılmış, kurumsal yapılar ve kapasiteler ayrılmış, özgürlük, liyakat ve dürüstlük yok edilir, yetersiz yandaş takımların elinde, tek kişinin emir-komutası yerine girmiştir. Esasen mevcut tablo yönetmeden fazla bir yönetememe görüntüsüdür. Bunun sonuçta istikrarsızlık, pahalılık, işsizlik ve her geçen gün daha fakirleşmek.”

Raporda bu sıkıntıların tahlili olarak hemen Parlamenter Sisteme geçilerek güçler ayrılığı ve hukuk avantajının kurulumu gerektiği belirtildi. İktisat başta olmak üzere “tüm kurumsal kayıtlara geçmek, toplumun tüm kesitlerini içeren, ortak akla ve dağılıma dayalı bir kamu idaresi anlayışının sunulması, müşterilerin tüm toplum kesitlerinin ortak faydasını gözetecek biçimde kullanılması, akla ve bilime dayalı siyasetlere dönülmesinin” da sürdürüldüğünün da belirtildiği bildirildi.

Altılı masanın birinci işi iktisatta hasar tespiti olacak

Altılı masa kuruluşunun iktisattaki başat yetkilisi ıslahatı için raporda yer alan başlıklar adım adım sıralandı.

Bu birleşme seçim sonrasında hükümetin el değiştirmesi durumunda, ilk yapılacak işlerden birisi Durum ve Hasar Tespit Kurulu kurulacak. Komite, kurumlardan bilgi ve bilgi talep etme konusunda tam yetkili olacak.

Komitenin araştırmaları sırasında kaydedilen usulsüzlükler ve mevzuata aykırılıkların araştırılması ve soruşturmakla görevlendirilecek Devlet Denetleme Şurası, TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komitesi ve Sayıştay’ın gizli değerli girilmesi sağlanacaktır.

Ekonomik ve Toplumsal Kurulacak

Raporda Ekonomik ve Toplumsal Konsey’e (ESK) fonksiyonun kazandırılması için anlatılacak.

Her üç ayda bir hesaplanması gereken Ekonomik ve Toplumsal Konsey’in 2009 yılına kadar geçen 14 yılda yalnızca 19 kere kayıtlıyken 2009 yılından sonra hiç toplanmadığı bilgiler de raporda yer aldı.

ESK’da görev alan bölgelerin hükümetin yakınlıklarına ve politik sıkıntılara göre değil, temsil güçlerine göre seçileceği ve üyelerin temsil ortasında adaletin sağlanacağı kaydedildi. Buna katılan Kurul Lideri; Geçiş döneminde Cumhurbaşkanı, parlamenter sistemlere geçildiğinde Başbakan olacak. Liderlerin katılamadıkları toplantılara tahsis edilen yardımcıları başkanlık takvimi.

Strateji ve Planlama Teşkilatı kurulacak

Altılı masanın bir başka vaadi de Strateji ve Planlama Teşkilatı’nın oluşumu oldu.

Bu yetenek kısa, orta ve uzun vadeli plan ve programa dayalı, kurumların ortası uyku temel alacak olan teşkilat başlangıçta cumhurbaşkanına, parlamento sistemi geçişten sonra ise başbakana bağlı olarak çalışır. Teşkilat çalışmalarında akademi, STK ve özel kısımlarla yakın iş birliği içinde olacak.

Bu teşkilat, küresel olayları de dikkate alarak, “tüm bölümleri tek bütüncül bir yaklaşımla, sürdürülebilir kalkınma maksatları programında; ulusal, bölgesel ve sektörel bazda strateji, ıslahat, plan ve programlar” hazırlayacak.

Merkez Bankası Fotoğraf: Getty Images/AFP/A. Altan

Merkez Bankası’nın kurumsal yapısı güçlendirilecek

Raporda; Son yıllarda bağımsızlığı ile ilgili tartışmaların odağında yer alan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) kurumsal yapısının sürdürülmesi ve bağımsız güvence belgesinin alınmasına da yer verildi.

Enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli pahalara indirilebilmesi için TCMB’nin hükümetle birlikte genişleme enflasyon maksadı ve kur rejimi çerçevesi elindeki araçlardan bağımsız formda kullanan ve karar alan prestijli ve tesirli bir kurumun sağladığı büyük kıymetin taşındığı vurgulanmıştır.

Altılı masanın TCMB için vaatlerinin kimileri şöyle:

• TCMB, temel misyonu olan fiyat istikrarına odaklanacak, finansal istikrara da katkı yapacak biçimde faaliyetlerini sürdürecek. Merkez Bankası’na fiyat ve mali istikrar dışında sorumluluklar yüklenmeyecek.

• Merkez Bankası’nın temel misyonlarını, aracı bağımsızlığını ve üst düzey atamalarını ilgilendiren yasal değişikliklerle TBMM’de birleştirmeler gerçekleştirilecek.

• Lider ve üst düzey idarenin atanması şeffaflık, ehliyet, liyakat ve ortak akıl temel alan bir yerde yine tasarlanacak, Lider, Lider Yardımcıları ve Para Siyaseti Heyeti (PPK) üyeleri beş yıllık mühlet için atanacak.

• Lider, Bakanlar Şurası Kararıyla, Lider yardımcıları ise Başkan’ın teklifi üzerine üçlü kararname ile atanacaklar.

• Lider ve PPK Üyeleri en fazla iki sefer atanabileceklerdir.

• Merkez Bankası Kanunu’nda mühlet tamamlanmadan göreviden çalışmaya izin veren haller açıkça belirlenerek, Lider, Lider yardımcısı ve Heyet bilgileri TCMB Kanunu dışında bir düzenlemeye dayalı olarak misyondan alınamaması temin edilecektir.

Altılı masadan iktidara seçim takvimi

Komisyon’un YETERLİ Parti’li üyesi, Merkez Bankası’nın eski liderlerinden Durmuş Yılmaz, bu raporların ilerde daha genişletileceğini de belirterek, altılı masanın bu tekliflerinin hayata geçebilmesi için bir erken ya da baskın seçim seçimi gerektiğini söyledi ve iktidara seçime gitme daveti yaptı.

Yılmaz, iktisattaki bu kurumsal ıslahatların uygulanması durumunda Türkiye’deki ekonomik değişimlerin derinleşeceği ihtarında da bulundu. Yılmaz, “İktidar zihinsel bir karmaşıklık içinde. Şayet bu karmaşıklığın bileşimi şu anda bu durumda görünüyor. Bu karmaşıklığın devam ettiği süre boyunca de iktisatta düzelme olmayacak” tabirlerini kullandı.

DEVA Partisi’nden Çanakcı ise bu rapordaki tekliflere dair tüm hazırlıkların aslında tamam olduğunu belirtti “Dolayısıyla bu ıslahatların zaman alması diye bir durum kelam konusu değil. İktidar değişiklikleri sürekli olarak hayatta çalıştırılabilir ve sonuçlar da alınabilir reformlar” dedi.

Demokrat Parti’den Şahinalp, iktidarın “faizleri düşürüyoruz” tezinin yanlışsız olmadığını belirterek, TCMB’ye uygulanan baskı ile siyaset faizinin yüzde 19’dan yüzde 14’e düşürülmesi sonrasında yalnızca konut kredileri faizlerinin yüksek tutulmasına; Ticari ve ticari kredi faizlerinin ne ölçüde arttığına dikkat çekildi.

CHP’den Öztrak da bugün Türk iktisadına bakıldığı zaman en büyük sorun idaresine gittiğini belirtti “Bu teklifler bugün iktisattaki tahribatın neden olduğu varlığın ortadan kaldırılmasıyla gerçek tablonun ortaya çıkarılması içindir. Aslında kısa süreliğine de olsa külfetlerin aşılmasının sağlanacağıdır” diye konuştu.

Saadet Partili Tekir de Türkiye’nin içinde bulunduğu kriz aşımına yönelik kâfi imkanı ve deneyimi olduğu belirtildi, ancak bunun için milletin “bilinçli tercihlerde” çalıştığını ve iktidarı değiştirmesi gerektiğini kaydetti.

Gelecek Partili Alım ise hedeflerin ekonomiyi içinde barındırdığı ağır buhrandan çıktığı belirtildi “Bütün bu gidişin ve bundan sonra düzenlenen savaşların özü, ‘dünyanın beşten büyük’ ​​diyenlere ‘Türkiye’de büyük olan’ diye seslenmektir. Halkımız ise yandaşlarla değil, üretilenlerle çalışacağımızın taahhüdüdür” diye konuştu.