Ankara kulislerinde “Abdullah Öcalan” senaryoları

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin dün partisinin TBMM küme toplantısında İmralı Cezaevi’ndeki PKK lideri Abdullah Öcalan’a yaptığı davet Türkiye bölümünü bir anda değiştirdi.

Devlet Bahçeli’nin “Terörist başı işi içinde olmazsa olmaz bir şey olmaz diyenlere de sesleniyorum. Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa gelsin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde DEM Parti toplu toplantıda konuşur. Terörün büsbütün bittiğini ve kaldığı lağvedildiğini çığlıksın. Bu dirayeti gösterirse umut kesmenin kullanımıyla ilgili Yasal düzenlemenin yapılmasının önü de ardına kadar açılsın” sözleri yeni bir analizin kaydedilmesinin sürdürülmesine yol açtı.

Peki hakikaten yeni bir çözüm süreci mi başlayacak? Ankara kulislerinde Bahçeli’nin beyanı nasıl yankılanıyor? Bundan sonraki süreçte AKP’li ve MHP’liler ne öngörüyor? DEM Parti nasıl bir adım atabilir?

DW Türkçe, Bahçeli’nin açıklamasının ardından Meclis’teki siyasi partilere dair açıklamalar ve bu açıklamaların manasını sordu.

MHP’ye bağlı 22 Ekim bir milat

Öcalan’a TBMM’de DEM Parti kümesi toplantısında konuşma yapan Devlet Bahçeli’nin partisi MHP, 22 Ekim’i bir “milat” olarak yorumluyor. Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız’a artık siyasette konuşulacak “22 Ekim’den önce” ve “22 Ekim’den sonra” olarak yayınlanacak.

Bahçeli’nin Türk siyasetinde çok sayıda kriz bitiren isim olduğunu kaydeden diğer bir MHP’nin yaygınlaştığı da “367 kriz”, “idam cezasının daha sonra yapılan rejimler”, “erken seçim çağrıları” başta olmak üzere siyasette dönemsel krizlerin yaşandığı Bahçeli’nin yolu olduğunu savunuyor. MHP’li kurmay, “Türkiye’nin terör belasından da kurtulmak için Devlet Bahçeli devraldı. Siyasi bir risk aldı. Artık terör örgütü, teröristbaşını dinliyor mu, terör örgütü nitekim silahları bırakıyor mı istiyor, yoksa Türkiye düşmanlarının maşası olmaya devam mı edecek? tüm bu gerçeklerin verileri” kullanıldı.

Bir diğer MHP’li de partinin “sert tutumlu terörün çözülmediği” suçlamalarına maruz kaldığı belirtildi. Bahçeli’nin artık bir kapıdan çıkıp “Buyurun çözündüğü” bildirisi yapılacağını söyledi. “Elbette terör örgütü ele başı Meclis’e gelip bir konuşma yapmayacak” diyen MHP’li kelamlarını, “Ancak iletilerini geçmişte de verdi, artık de verildi. Teknikleri var. Bu iletiler sonrasında ‘umut hakkı’ başlığında konuşulur” tabirleriyle devam etti.

AKP’liler “çözüm süreci” demiyor

AKP kurmayları, Bahçeli’nin yapacağı davete ait dünkü küme toplantısı öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a bilgi verildiğini söylüyor. Erdoğan da Bahçeli’nin açıklamalarına ilişkin açıklamasını toplumsal medya hesabından “Cumhur İttifakı olarak açtığımız tarihi fırsat penceresi hırsa kurban edilmemeli. Siyaset kurumu, Meclis, sivil toplum, basın, akademi ve toplum olarak terörün olmadığı bir Türkiye inşa etmek. Türkiye’nin gelecekte terör olması ve Terörün karanlık dünyası yoktur. Daima birlikte terörün ve terörün olmadığı bir Türkiye’yi inşa etmek istiyoruz” tabirleriyle ilan etti.

Bahçeli’nin davetine ait DW Türkçe’ye konuşan bir AKP’nin geliştiği da Türkiye’nin terörden arınması sürecinde bölgesel gelişmelere değindi. ABD seçimleri sonrası bilhassa Suriye, Irak’ta ve İran’da yeni gelişmeler kaydeden AKP’li, “Kuzeye görünürde Rusya-Ukrayna savaşı sürüyor. Türkiye’nin dört bir yanında savaş var. ve içerideki sorunlarımızı tek tek çözmemiz gerekiyor. Bu süreç tek başına Kürt sorunu tahlili olarak okumak yanılgı olur. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin, onun bir vatandaşının hayatı içindir. Elbette ki terörle gayretten geri adım atmaktır” dedi.

Kurmaya bağlı olarak AKP, “çözüm süreci” ya da “barış süreci” sözlerine karşı. Daha önceki süreçte toplumda ortaya çıkan rahatsızlıklar nedeniyle gibisi bir sürecin yaşanmadığını kaydeden AKP’liye özel bu yeni süreç, Meclis merkezli ve siyasi partiler ortası diyaloglar ile devam edecek. Kurmay, “Elbette anayasa düzenlemesi bu süreçte konuşulur ama yalnızca anayasa için adımlar atılıyor demek yanlış tahlil olur” diye konuştu.

Bir diğer AKP’li de “Eski defterleri, siyasi tartışmaları açmak kolay ama popülist bir yaklaşım olur. Artık Türkiye, olağanlaşma ya da yumuşama kavramlarını kabullendi. Memleketin sıkıntılarını siyasi yerde konuşalım, çözelim. Bu bir çözüm süreci değil Türkiye projesidir. DEM Parti de siyasi tabanda kalmalı, terör seçenekleri ile net arayı ortasında çekmesi şartı” yorumunu yaptı. DW Türkçe’nin “Bu açıklamaları Erdoğan neden çıkmadı?” konuya ise AKP’li kurmay, süreci AKP yahut MHP bilgisi olmadan kıymetlendirmenin arttırılması söz ile “Açıklamalara Cumhur İttifakı olarak görmekta yarar var” verdi.

AKP cephesinden dikkat çeken bir açıklama ise MKYK üyesi Orhan Miroğlu’ndan geldi. Miroğlu, toplumsal medyadan açıklamalarda Bahçeli’ye takviye yaparak “Kürtleri sivilleşen, mecliste siyaset yapmaya davet eden bir yerde duruyorum. Bu neredeyse 20 yıllık ömrü aldı. Bugün Türkiye Cumhuriyeti’nde Devlet Bey’in yaptığı davet tam da bizim yeri desteklediğimiz bir davettir. Artık adım atması gereken Abdullah Öcalan’ın kendisidir” dedi.

AKP MKYK üyesi Orhan MiroğluFotoğraf: Burhan Ozbilici/AP Fotoğraf/resim ittifakı

Miroğlu’na bağlı olan PKK’yı Öcalan’ın kurduğuna göre onun açıklanması gerekiyor. “Dokuz8Haber”de konuşan Miroğlu, “Kandil Öcalan’ı dinledi mi?” sorusuna da “Türkiye’de bu türlü bir davet yapılması, örgüt ister dinlesin ister dinlemesin, PKK’nın aleyhine işleyecek bir sürecin başlaması gerektiğini düşünüyorum. Yani bugün DEM’e oy veren 6 milyon beşere Bahçeli’nin daveti sorulsa kesinlikle ki yüzde 90’nı Son 20 yılda Kürtler arkasında dursaydı ve sayın Cumhurbaşkanı Türkiye’yi yönetemezdi.Ne zaman ki Kürtler AK Parti’den uzaklaşsa da İktidarda AK Parti ve DEM’in dışında başka bir parti var mı? yok işte” karşılığını verdi.

Yeniden Refah ve HÜDA PAR ne diyor?

Yeniden Refah Partisi Genel Lideri Fatih Erbakan ise toplumsal medya üzerinden yaptığını belirterek, Devlet Bahçeli’nin teklifinin terörle çabaya “ağır bir darbe” olduğunu söyledi. Erbakan, “Muhatap aranıyorsa, Kürt lider terörist elebaşı değil; siyasi partiler, STK’lar, kanaatin kararlılığı ve bölgede kalıcılığımızdır” dedi.

HÜDA PAR Genel Lider Yardımcısı Serkan Ramanlı da “Toplumsal barışa hizmet edecek her türlü adıma HÜDA PAR olarak takviye veririz” açıklaması yaptı.

Öcalan ile görüşme olacak mı?

DEM Parti Eş Genel Lideri Tülay Hatimoğulları, Devlet Bahçeli’nin açıklaması sonrası “Ortadoğu’da ve Türkiye’de barışın muhatabı, İmralı’da ağır tecridin altında bulunan Abdullah Öcalan’dır. Kürt sorununun tahlili Meclis’tir, parlamentoda ve siyasette muhatap DEM Parti ‘dir. Bir başlangıç ​​olacaksa tecrit kaldırılmalıdır” dedi.

Bahçeli’nin açıklamaları birinci etapta DEM Parti’de sürprizler yaratırken parti içerisinde sanatta geçmişte yapılan toplantılar ile süreç anlamlandırılmaya çalışıldı.

Bir DEM Partisi ayrıldı, “İmralı yanlışsız adrestir. Bahçeli’yi duyunca ‘galiba bu sefer olacak bu iş’ dedim. Öncelikle yasal bir çerçeve çizmesi şartı” kullandı. DEM Parti’de, “Anayasa için yaptıklarına ilişkin görüşmeler için erken. ‘Anayasa ver, Öcalan’ı al’ demek kolaycılık. Bu daha ileri, daha geniş bakılması gereken bir süreç olarak öğrenmeleri” tabirlerini kullandı.

DEM Parti’de şu etapta birinci beklenti Öcalan’a ziyaret. Öcalan’ın avukatları, ailesi ve DEM Partililerin patlamaları yaklaşık 3,5 yıldır geri dönüyor ve görüşmelere izin verilmiyor. Ancak DEM Parti kurmayları kısa süreli bir görüşme olmasından umutlu. Bu mevzuda dikkat çeken isim ise Öcalan’ın yeğeni DEM Partisi Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan. Ömer Öcalan’ın her hafta yaptığı rutin görüşmeye başvuruna onay bilgisi bekleniyor.

CHP’ye bağlı “siyasi mezrası”

Bahçeli’nin açıklama sonrası kurmayları ile kıymetlendirme yapan ve toplu toplantı eklemede iyileştirmeye giden CHP Genel Başkanı Özgür Özel Güneydoğu çeşidine bu tartışmanın gölgesinde çıktı. Küme toplantısında dün “CHP olarak adlandırmak ki bu ülkelerin terörün bitmesine, annelerin gözünün yaşının silinmesine biz tam olarak dayanak sağlamak. Bu iş, yalnızca bir aktörün davetiyle değil, TBMM’de, tüm partilerin eşit formda yer aldığı bir süreç çözülmelidir. Kürtlere tam olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sahibi olmayı teklif ediyorum” diyen Özel’in Doğu vilayetlerine yapacağı ziyarette daha geniş işbirliği içinde iletiler çıkması bekleniyor.

CHP Genel Başkanı Özgür ÖzelFotoğraf: ANKA

CHP içerisinde Bahçeli’nin açıklamalarının “barış ve çözüm” için değerli olduğunu düşünenler olduğu kadar bu kelamlara temkinli yaklaşanlar ve “bu seçim ve anayasa yapımı için siyasi hamle” değerlendirmesini yapanlar da çoğunlukta. CHP kurmaylarına Erdoğan yine aday olabilmek ve yeni anayasayı yapabilmek için DEM Partisi ile yeni bir yol arıyor. Özgür Özel’in hafta başında Edirne’de tutukluluk HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı ziyaret ettiğini vurgulayan CHP kurmayları, “Bu görüşmeden rahatsız olunduğu mutlaka. Demirtaş süreci boyunca itilmeye çalışılıyor. Demirtaş’sız bir tahlil olmaz. Biz de Demirtaş da Meclis ‘e vurgu yapıyoruz, bunu dillendirmeyi sürdüreceğiz’ değerlendirmeleri yapıyor.

İYİ Parti ise Bahçeli’nin açıklamaları ile tüm bu süreç bir “tezgah” olarak yorumlanıyor. Bu süreçte sert bir direnişin gerekliliği de parti içinde seslendiriliyor.

“Umut hakkı” düzenlemesi yapılır mı?

Bahçeli’nin Öcalan’a yönelik “umut hakkı” önerisi bir süre önce DEM Partisi tarafından gündeme getirilmiş ve Meclis’e bir kanun teklifi verilmişti.

MHP’li Feti Yıldız, Bahçeli’nin açıklama ile ihbarı gelen umut sağlıklı “Hükümlülerin salıverilmeyi umut etme hakkı. Bu kavram müebbet ağır mahpus cezasına mahkum edilmişün bir gün salıverilmeyi beklemek söz vermek için kullanıldığı” kelamlarıyla açıklandı.

PKK lideri Abdulah Öcalan Fotoğraf: Mustafa Abadan/AA/resim ittifakı

İdam cezası kaldırıldığında idam cezasının TCK’daki karşılığı “ağırlaştırılmış müebbet” olarak belirlendi. Terörle Gayret Kanunu’na verilen cezadan ağırlaştırılmış müebbet hapsine çevrilenlerin ise şartlı salıvermeden yararlanamaması ve ömür boyunca hapishanede kalması öngörülmüştü. “Öcalan düzenlemesi” olarak isimlendirilen bu uygulama AİHM tarafından eleştiriliyor. AİHM, 2014’te verdiği kararla Abdullah Öcalan’ın “şartlı salıverilme hakkına sahip olmaksızın” ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına tabi tutulmasını Sözleşme’ye ters bulmuştu.

DEM Partisi, AİHM kararlarının alınması “umut hakkı” çerçevesinde yasal düzenlemelerin sunulmasını istiyor. Bu düzenlemenin iktidar tarafından Meclis düzenine getirilmesine ilişkin bir çalışma şu etapta bulunmuyor. Ancak AKP kurmayları, bu mevzuda bir çalışmanın yapılmasının güçlenmesini da dikkati çekiyor.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşılabilirim?