Hürriyet muharriri SGK uzmanı Noyan Doğan, “2025’te taban fiyat ne kadar olacak” başlıklı yazısında yeni taban fiyat iddialarına ait değerlendirmede bulundu.
ASGARİ FİYAT ARTIRIMINDA YÜZDE 45 TAHMİNİ
Şirketler 2025 bilançolarını hazırlıyor, içine taban fiyattaki artırım beklentisini de dahil ediyor. Buna nazaran patronların beklentisi minimum fiyata yüzde 25 artırım yapılması tarafında ki, bu da yaklaşık 21 bin 250 lira manasına geliyor. Benim iddiam ise 2025’te taban fiyatın yüzde 45 civarında artacağı tarafında. Bu da 24 bin 650 liralara çıkması demek. Bunun üzerine refah hissesi gelir mi, onu da yılın sonunda daima birlikte göreceğiz.
Son günlerde en çok, ‘2025’te minimum fiyat sence ne kadar olacak, kestirimin var mı?’ sorusuyla karşılaşıyorum. Okuyucu soruyor, alışveriş yaptığım esnaf soruyor, işadamı soruyor, sigortacılar soruyor. Sigortacılar ne alaka diyeceksiniz; minimum fiyat arttıkça sigorta şirketlerinin ödedikleri hasarlar da arttığından taban fiyatı merak ediyorlar.
Sene sonu yaklaştıkça taban fiyat üzerine varsayımlar hem moda oldu hem de gelenek haline geldi. Biz de modaya uyalım. Personel, patron ve hükümet temsilcilerinden oluşan minimum fiyat tespit kurulu birinci görüşmesine aralık ayı başında başlayacak. İkinci toplantı aralık ayının ortalarında olacak ve yılsonunda da 2025 yılı taban fiyat belirlenip, kamuoyu ile paylaşılacak. Her ne kadar sendikalar, “asgari fiyatı şimdiden konuşmayalım, çarşı pazara artırım geliyor” dese de; şu sıralar 2025 bütçelerini yapan şirketler, minimum fiyat iddialarına nazaran bütçelerini ayarlıyor.
2024’TE YÜZDE 49 ARTTI
2025 varsayımını yaparken, şu bilgiyi de paylaşmak gerekiyor. Geçmiş yıllarda taban fiyat sene başında ve bir sefer olarak belirlenirken, 2022’de birinci kere ocak ve temmuz olmak üzere iki sefer belirlendi. Bu kapsamda 2022 yılında toplamda yüzde 80 oranında artış yapıldı. Tekrar 2022 yılında taban fiyat vergi dışı bırakıldı. 2023’te ise minimum fiyata yeniden iki sefer artırım yapıldı ve yıllık artırım fiyatı yüzde 88.70 oldu.
2024 başında ise minimum fiyata geçmiş yıllarda olduğu üzere bir defa artırım yapılacağı açıklansa da hem patron hem de personel bölümünün temmuz ortasında taban fiyatın artırılacağı tarafında beklentisi vardı. Lakin arttırılmadı, sene başında minimum fiyat yüzde 49 artışla brüt 20 bin 2 lira, net 17 bin 2 lira olarak belirlendi.
İŞVERENİN BEKLENTİSİ YÜZDE 25
Gelelim, 2025 taban fiyat varsayımlarına. Son günlerde patronlar beklentilerini açıklamaya başladı. Patronların beklentisi minimum fiyata yüzde 25 artırım yapılması istikametinde ki, bu da yaklaşık 21 bin 250 lira manasına geliyor. Taban fiyatın belirlenmesinde en kıymetli kriter enflasyon. Enflasyon iddialarına bakacak olursak, Orta Vadeli Programda (OVP) 2024 yılsonu enflasyon amacı, yüzde 41.5 olarak belirlendi. Merkez Bankası’nın enflasyon iddiası ise yüzde 38’lerde. Lakin yılsonu enflasyonunun yüzde 41-45 ortasında olacağı varsayım ediliyor ki, yüzde 45’e neredeyse kesin gözüküyor. Kimi bölümler, 2025 yılı minimum fiyat belirlenirken, 2025 enflasyonunun gözetileceğini söylüyor ki, ben buna katılmıyorum. Hem OVP’de hem de Merkez Bankası’nın gayesinde 2025 yılsonu enflasyonu yüzde 14 ila 17.5 ortasında. Kestirim ediyorum patronlar de bunu baz alarak yüzde 25 artışın makul olacağını savunuyor.
BU DA BENİM TAHMİNİM
Geçmiş yıllarda enflasyon ile minimum fiyat artırımı ortasındaki bağa bakarsak; çok uzağa gitmeden, 2021 yılında enflasyon yüzde 36 iken 2022 başında minimum fiyata yüzde 50, temmuz ayında da yüzde 30 artırım yapıldı. 2022 enflasyonu yüzde 64 iken 2023’ün başında minimum fiyat yüzde 54, temmuz ayında da yüzde 34 arttı. 2023 yılında yıllık yüzde 64’lük enflasyona rağmen minimum fiyata yüzde 49 artırım yapıldı.
YİNE YILDA BİR DEFA ARTIRIM YAPILACAK
Ne mi demek istiyorum? 2024 yılı başında taban fiyata yapılan artırımın geçmiş enflasyonunun altında kaldığını, yıl içinde bir sefer artırım yapıldığını, 2024 yılsonu enflasyonunun ise yüzde 45’lerde olacağını ve 2025 yılının başında minimum fiyata yapılan artırımın tüm yıl için geçerli olacağını hesaba katarsak; benim iddiam, 2025’te minimum fiyatın yüzde 45 civarında artacağı istikametindedir. Bu da net minimum fiyatın 24.650 liralara çıkması manasına geliyor. Bunun üzerine refah hissesi gelir mi; onu da yılın sonunda göreceğiz.
News
