Avrupa Kurulu milletvekilleri, hakim ve savcılar açısından yolsuzluğun önlenmesi konusunda Türkiye’nin kâfi ilerlemesinin kaydedildiği iletisi içeren bir rapor yayımladı.
Avrupa Kurulu faaliyet bünyesinde gösterilen Yolsuzluğa Karşı görüntü Kümesi (GRECO), Türkiye’de milletvekilleri, hakim ve savcılar açısından yolsuzluğun önlenmesiyle ilgili üçüncü orta ahenk raporunu bugün Strasbourg’da yayınladı. Orta ahenk belgeleri, Türkiye hakkında bahse ait 2016’da yayınlanan Dördüncü Kademe Kıymetlendirme Raporu hazırlandı.
HSK’nın yapısı
GRECO’ya bağlı Yargıçlar ve Savcılar Konseyi’nin (HSK) Cumhurbaşkanı ve TBMM tarafından kaydedilen üyelerden kopyalanıyor ve üyelerinden hiçbirinin hakim ve savcıların kendileri tarafından seçilmemesi bağımsız ve özerk Avrupa yargıya ait standartlarıyla çelişiyor.
Ankara raporunun bu kısmıyla ilgili GRECO’ya ilettiği tavrının tamamlayıcısında, HSK’nın “bağımsız olduğunu, yapısı ve ülkenin zenginliklerini yansıttığını ve dışarıdan rastgele bir siyasi tesir altında kalmadığını” istikametinde görüştüğünü belirtti. Ancak raporda, HSK kapsamında bölgesel bölgelerden en az birinin kendi uzmanlarınca seçildiği, GRECO standartlarının Ankara tarafından “halen uygulanmadığı” kaydedildi.
GRECO, “hakim ve savcı adaylarının seçim ve hizmete alım süreci, isimli makam sahiplerinin görev yerlerinin kendi istekleri dışında değişmekte, disiplin geniş ve savcı ve yargıçların eğitimi” amacıyla bahislerde yürütülmekte olan yargının üzerinde “güçlü tesir sahibi” olduğunu da belirtmemiştir.
Hakim ve savcıların durumu
Raporda, HSK tarafından 6 Mart 2019 tarihinde yayımlanan Türk Yargı Etiği Bildirgesi’nin hakim ve savcıların orta düzeyde ayrımcılık yapmadığı, biz dizinin genel olarak odaklı ve soyut olduğu belirtiliyor. GRECO bu bildirgeye göre, “farklı evraklarda, hakim ve savcılara ait görevlerin özelliklerinin belirtilmediği alan ve her biri mesleğe ait somut örnekler sunan bir dosyanın eklenmesini” istiyor. Çıkarmaların çatışmasının açık tarifinin yapılması, armağanlar ve üçüncü taraflarla temaslara ait kayıtların kaydedilme biçiminde bedel ödenmesi söyleniyor.
Milletvekillerinin durumu
Rapora göre, milletvekilleriyle ilgili olarak, 2020’de kabul edilen ikinci rapordan bu yana somut bir rastlantı kaydedilmedi. Milletvekillerine Yönelik Etik Davranış Unsurları Kanun tasarısının mecliste görüşmeyi beklediğini hatırlatmaan GRECO, tasarının “hediyeler, çıkar çatışmalarının özel olarak bildirilmesi, malvarlığının beyanlarının doğrulanması ve kamuya duyurulması” şeklinde yerlerde “yeterli detaydan ayrılmak” dikkat bahis dikkat çekti.
GRECO, yasama süreçlerinin toplanmasına ait kuralların belirlenmesi ve “daimi bir kapalı kayıt sistemi, misyona uyum ve meclis etik kurallar ilkelerne ait hizmet içi eğitim” şeklinde milletvekillerinin dürüstlüğünü temin etmeye yönelik yöntemlerin de 2016’da yayınlanan Kıymetlendirme Raporu’ndan bu yana beklemede olduğunu bildirdi.
Yasama dokunulmazlığının güncelleme işlemlerinin görünümü sırasına göre ele alınanların ve milletvekilleri hakkında rüşvet suçlamasıyla yürütülen ceza soruşturmalarının durdurulmamasının çalıştırılması emeliyle hesaplamanın yılda bir kez tavsiyelerinin de yerine getirilmediği şekilde çalıştırılması mevcuttu.
Ankara’ya 9 ay süre
GRECO üyesi, hakim ve savcılar açısından yolsuzluğun önlenmesiyle ilgili kalan tavsiyeleri yerine getirmek için emeliyle alınan kapsamlı kapsamlı rapor sunması için Ankara’ya 31 Mart 2023 tarihine kadar mühlet verdi.
Türkiye Dördüncü Kademe Kıymetlendirme Raporu’nda yer alan 22 tavsiyeden 3’ünü “tatmin düzenleme” biçiminde yerine dile yahut “ele aldı”; başka tavsiyelerden 9’unu “kısmen” yerine kaldırdı, 10 adedini ise şimdi yerine getirmiş değil.
GRECO ayrıyeten, Avrupa Kurulu Genel Sekreterini, Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na ilişkin uyulmayan tavsiyelerle görevlendirdi.
GRECO nasıl çalışıyor?
Üyeleri ortada Türkiye’nin de bulunduğu Avrupa Kurulu’na bağlı çalışan Strasbourg merkezli GRECO, çalışma prosedürünün gerekliliği, devletleri aşama basamak pahalandırıyor. Dönemsel olarak yayınlanan kıymetlendirme raporlarının akabinde bu raporların içindeki tavsiyelere ilişkin rapor ve orta rapor raporları yayınlanıyor. Raporlar, devletlerin yayılmasıyla yayınlanabiliyor. GRECO’nun rapor ve tavsiyeleri bir ülkenin yolsuzlukla uğraşma kapasitesinin değerlendirilmesinde referans olarak alınıyor. GRECO’ya tüm Avrupa Kurulu üyesi devletlere ek olarak ABD de üyesi.
News
