Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye’de ilan edilenlerin koronavirüs pandemisi sürecinde anayasaya aykırı olarak yasaklanmamasına karar verdi. Yüksek Mahkeme, 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun yaygınlaştırılması karşı alınacak önlemlerin ortasında “sokağa çıkma yasağı” önleminin alınmadığını kaydetti. Kararda, Kanun’da vilayet ve ilçe genel hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınan önlemlere uygun davranışların kişilere bakış açısına ait rastgele bir karar verilmesine da dikkat çekildi. Mahkeme, bu yeteneği olan bir vatandaşa verilen cezanın kanunu desteğinin bulunmadığını belirterek, hak seçimine imza attı.
İçişleri Bakanlığı, koronavirüs süreci önlem olarak bir çok Türkiye çapındaki bölümlerin yasaklanması yasağı vardı. Bu yeteneği Mustafa Karakuş isimli vatandaş, 10 Mayıs 2020 tarihinde kullandığı araç ile İstanbul’un Çamlıca Giseler mevkiinde polisler tarafından durduruldu. Karakuş’a 3 bin 180 TL idari para cezası uygulanan kararda Karakuş’un 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’inci hususuna aykırı alışılmadığı ve Cumhurbaşkanlığı genelgeleri kapsamında sınırlandırılması yasağını ihlal ettiği belirtildi. Cezaya karşı yapılan itirazlar da hata ceza hakimiyeti tarafından reddedildi. Bunun üzerine Karakuş, AYM’ye başvurdu.
Pandemi devrinde Türkiye’de kısıtlamaların yasaklanması uygulanmıştı Fotoğraf: Julia Hahn/DW
AYM: Cürümde ve cezada yasallık kopyası bozuldu
Üç yıl sonra başvuruyu görüşen AYM, hatada ve cezada yasallık unsurunun bozulduğuna karar verdi. Mahkeme, cezanın vatandaşları için karar örneğini İstanbul Anadolu 10. Sulh Ceza Hâkimliği’ne gönderdi.
Kararın münasebetinde, başvurucının ihlal ettiği ileri düzeydeki toplantıların yasaklanmasının İstanbul Vilayet Genel Hıfzıssıhha Meclisi tarafından Kovid-19 salınımı ile gayret kapsamında alınan önlemlerin olduğu belirtildi. Lakin 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nda verilen önlemlerin ortasında kalmanın kısıtlama kararının kelam konusu olmadığı vurgulananda, “Bulaşıcı ve yöntemlerden birinin ortaya çıkışıyla alınabilecek yöntemler Kanun’un 72’incisi düzenlenir. ilçe genel hıfzıssıhha meclislerinin Kanun’un ilgili kararında hudutlu sayıda sayılan önlemlerin ortasında yer almayın önlemlerini önleme önlemini alma yetkisine sahip olan kabulü mümkün görünmemektedir” denildi.
Kararda, olağan devirlerde Kanun’un 26’ıncı hususu mucibince her ay nizamlı olarak bakımı genel hıfzıssıhha meclislerinin, kamu sıhhatinin korunmasına yarayan fakat temel hak ve özgürlüklere müdahale mahiyetindeki önlemlerin alınmasını sağlayabilecek ve durdurulması mümkün olmayan periyotlarda lakin Kanun’da önlemlerin alınabileceği vurgulandı .
Kanunun korunacağı Covid-19 kapsamında yapılacak tecrit ve nezaret toplama kararının verilebileceği anımsatılan kararda, bu parametrelerin tüm sayılar tarafından uygulanmış ve genel kalite bir önleme önleme olanın kesilmesinden kapsam ve mahiyetleri prestijiyle farklı olduğu, hasebiyle Kanun’un 72’incisinin de tutulduğu Önlenmenin önlenmesini kapsamadığı vurgulandı.
Anayasa Mahkemesi Binası Fotoğraf: Tuncay Yıldırım/DW
“Tedbirlere uyma zorunluluğu değil”
Kararda, 1593 sayılı Kanun’da vilayet ve ilçe genel hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınan önlemlere uygun davranmanın bireylerin bakış gücüne ait rastgele bir karar verilmediğine dikkat edildi. AYM, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Somut olayda başvuruçının İstanbul Vilayet Genel Hıfzıssıhha Meclisi kararında, bir zorunluğa uymadığı konusunda tartışma yoktur. Lakin kelam konusu kuralda işaretlenen zorunluilik, 1593 sayılı Kanun’da kayıtlı tutulurtur. Kuraldaki açık tabir karşısında Kanun’un çalıştırıldığı yetkiye dayanılarak kamu otoritelerine göre ihdas edilenlere uymama Aksinin kabulü, kapsamı kanun koyucu tarafından şuurlu olarak dar kapsamlı ceza kararlarının kamu otoritelerinin genişletilmiş ile sonları öngörülmeyecek ve keyif cezalandırmaya imkan tanıyacak biçimde genişletilmesine neden olacaktır.”
Kararda, idari para cezası tutanağında da kayıtçının kısıtlamaya uymadığı yasağın 1593 sayılı kanunun hangi listede kayıtlı olduğuna ait bir açıklama yer aldığına dikkat çekildi.
Karara, AYM üyesi eski Bakan Yardımcısı Saygıdeğer İnce’ye karşı çıktı.
News
