Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un cumartesi günü sona eren Türkiye Almanya gezisinde tartışmalara neden oldu. Bakan Baerbock’un önceki Merkel uygulamalarından farklı olarak Ankara’ya yönelik sert çizgilere dikkat çekilirken, kelam konusunun anlaşılmasını destekleyenler olduğu kadar eleştirenler de mevcut.
Baden-Württemberg Eyaleti Maliye Bakanı Danyal Bayaz, Baerbock’un Türk rejiminden Osman Kavala’nın hür tutulmasını talep etmesini yasakladı, muhaliflerle görüşmesini ve Türkiye’deki bayan hareketine paha verilmesini takdire şayan bir tavır olarak nitelendirdi ve bu tutumun, Almanya’nın, Türkiye’yi Erdoğan’dan ibaret olmadığını gösterdiğini kaydetti.
Dışişleri Bakanı olarak Yeşiller Partisi Tarım Bakanı Cem Özdemir de, Türkiye konusunda Bakan Baerbock’un bulunduğunu belirtti, iki ülkenin birleştiğinde çok şey olduğu kadar renklerin da bulunduğunu tabir etti. Osman Kavala’nın hür kalma talebinde bulunan Özdemir, ilaveten Alman hükümetinin bakış açısı devletler hukukunun Kuzey Suriye için de geçerli olduğunu vurgulayarak, Türkiye’nin bu bölgede yapmayı planladığını açıkladığı olası bir harekat eleştirisi yaptı. Özdemir, böylesi bir adımın, bölge insanlarının acısını daha da artıracağını, istikrarsızlığa yol açacağını, bunun da IŞİD’in tekrar güçlenmesi sonucunun doğuracağını savundu.
Baerbock’un AKP’ye yönelik tenkitlerini açıkça lisana getirmesi Türkiye’deki muhalefet partilerinin temsilcileri tarafından da memnuniyetle karşılanmıştı.
Destek kadar eleştiri
Annalena Baerbock’un Ankara’yı hak ihlalleri, Yunanistan’a yönelik siyaseti, Akdeniz’deki gaz arama faaliyetleri, Libya’daki rolü ve Suriye’ye yönelik operasyon planlarına eleştirilerine, Almanya’da pek çok sivil toplum sisteminden da dayanak geldi.
Öte yandan Almanya Türk Toplumu (ATT) Baerbock’u eleştirdi. Dernek Eş Lideri Gökay Sofuoğlu, “Bazı planlama bahislerinin kapalı kapılar ardında konuşulmasını dilerdik” dedi. Almanya Yazişleri Ağı’na (RND) konuşan Sofuoğlu, Cuma günü Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Baerbock’un görüşmesi sonrasında yapılan basın toplantısında sert açıklamalara dikkat ederek, iki bakanın diplomasi lisanını tamamlarken iç siyasete yönelik bildiriler yapılacağını savundu. Sofuoğlu, “Beklentimiz, Türk kökenli özelliğin bundan ziyan görmemesidir” diyerek, geçmişte böylesi gerilimlerin yaşayan periyotlarda Türkiye kökenlilerin olumsuz etkilendiğine işaret etti. Öte yandan Sofuoğlu, Baerbock’un Türkiye’de muhalefet partileri temsilcileriyle görüşmesinden ise memnuniyet duyduğunu belirtti.
CDU’dan da eleştiri
Almanya’da ana muhalefeti oluşturan Birlik Partileri’nin büyük arkadaşı Hıristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) dış siyaset uzmanı Johann Wadepuhl ise Dışişleri Bakanı Baerbock’un Türkiye ve Yunanistan seyahatinde izlenmesi tavrı eleştirdi. Wadepuhl’a bağlı olarak, Baerbock’un Atina’da iken Türkiye’yi eleştirmesinin bir getirisi olmadı. AFP Haber ajansına konuşan Wadepuhl, kendisinin öncelikle NATO’da lakin yerlerde vakitte da uzun vadeli ortağı olarak iki ülkede yaşadığını vurguladı. Wadepuhl’a göre, belirli mevzulardaki görüşler gerçek olsa da akla yatkın bir dış siyaset, bu çeşit problemler bireysel yapılan ikili görüşmelerde lisana getirmeyi öngörür.
Almanya Dışişleri Bakanı Türkiye’de muhalefet partilerinin temsilcileriyle de görüştüFotoğraf: Depo Photos/ABACA/picture Alliance
Almanya’da ise genel olarak Wadepuhl’un söylediğinin aksine, kapalı kapılar gerisinde yapılan diplomasi son devirlerde ağır biçimde eleştiriliyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla birlikte Hıristiyan Birlik üyesi eski başbakan Angela Merkel’in izlediği bu siyasetin iflas ettiği vurgulanıyor. Bu nedenle dış siyasette aşikâr bahislerin açıkça lisana getirilmesi, demokratik bedeller vurgulu bir dış siyasetin değeri savunuluyor. Almanya’nın izlediği yol, dış siyasette iş birliği ile dönüşümün yapılabileceği tezinin, Putin ve Rusya’nın dağılması tekrarlanıyor. Hatta şu anda savaşta bulunulan ve Merkel’in sonuçlarında bu çizginin hissinin olduğu tez ediliyor.
Almanya’da Aralık 2021’den bu yana iktidarda olan Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan üçlü bölümler, bölümler ve icraatlar muahedesine, AKP’ye yönelik eleştirel bir dış siyaset izleneceğini ortaya koyan bir pasaj eklemiş, Türkiye’deki hak ihlallerinin eleştirileceği, sivil toplumların ve muhaliflerin görüşlerinin destekleneceği açıklanmıştı.
Türkiye-Almanya ortasındaki kişisel konular
Almanya Dışişleri Bakanı Yeşiller partili Annalena Baerbock. Türk mevkidaşı Çavuşoğlu ile Cuma günü yaptığı görüşmenin akabinde düzenlenen basın toplantısında, iki ülke ortasında bağlantının çok değerli ayrıntılarının içinde çizilmiş, lakın içinde münasebetlerin karşılıklı olarak dinlenmesini de koşularak koştuğunu vurgulamıştı. Toplantıda, “Söylenenler bazen kulaklarımızı acıtsa da” tabirini kullanan ve diplomasının boş laflar etmemesini söyleyerek Alman Bakan’a, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu sert tenkitlerle karşılık onayı verdi.
Türkiye’yi güçlendiriyor
Öncelikle Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Berlin’in “Yunanistan’ın propagandasını” baz alarak Türkiye’ye tenkitler yöneltilmesinin savunulacağını savunuyor. Baerbock’un bu mevzuda toplantıda yer alması ve Merkel’in bir araya gelmeyi düşünmesi sık sık Merkel’inki üzere bir çizgi beklendiğini söz ediyor.
Ek olarak insan hakları ve temel hak ihlalleri konusunda da sıklıkla iş insanı Osman Kavala’nın tutukluluğundan ve Ankara’da oldukça rahatsız olan hür tutulmasının talep edilmesinden. Çavuşoğlu, Avrupa Adalet Divanı ve İnsan Hakları Mahkemesi üzere milletlerarası mercilerin kararlarının konusunda da Almanya ve Avrupa’yı ikili standart davranmakla suçluyor ve Almanya’nın da bulunduğu ülkelerin Avrupa’daki yüksek mahkemelerin kararlarını uygulamadığını ileri sürüyor.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Türkiye ziyaretinin ikinci üretilen Anıtkabir’i ziyaret ettiFotoğraf: Depo Photos/IMAGO
Bakan Mevlüt Çavuşoğlu’nun lisana getirdiği bir öteki nokta da Almanya’daki ırkçılık ve İslam düşmanlığı. Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock, bu bahiste kararlılıkla çaba sarf ettiğini birkaç kez vurgulamış, hiçbir ülkenin harika olmadığını, bu nedenle siyasetçiler ve hükümetler olarak çaba maksatlı hergün daha da fazla efor harcamaya devam etmek gerektiğini belirtmişti.
Almanya’yı en çok rahatsız eden konular
Almanya ve Avrupa’da Türkiye ile ilgili genel olarak en çok hastalık yaratan bahislerin başında, Ankara’nın ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO’nun onayına ait verdiği tehditkar açıklamalar geliyor.Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya dahil olduğune Almanya dahil pek çok montaj ülkelerinde onay verilirken Türkiye’nin bunu hala TBMM’den geçirmemiş olması ve talepler yerine getirilmezse onaylamayacağı istikametindeki kelamlar da özellikler düzenlemektedir.
Ek olarak, Avrupa’da ve Almanya’da büyük bir Kürt, Ezidi ve Arap toplumunun yaşadığı, Türkiye’nin Kuzey Irak ve Suriye’ye yönelik hudut ötesi askeri harekatlar ve saldırılardaki operasyonlardaki kayıplara yol açan bir başka husus da ortaya çıkıyor. Türkiye’nin Yunanistan ile Ege’deki adalar nedeniyle yaşadığı tansiyon ve bilhassa Ukrayna Savaşı’nın devam ettiği bir devirde Akdeniz’de gaz arama çalışmaları büyük rahatsızlığa neden oluyor; Çünkü Ukrayna’daki fiili savaş dışında Moskova’nın doğal gazı kısarak da Avrupa’ya karşı aslında ekonomik bir savaş yürüttüğü görüşü hakim.
Öte yandan Türkiye’nin, Dağlık Karabağ savaşında kullanımda ortaya çıkan ve devir durumunun bozulmadığı Azerbaycan’ın gelişmelerde değerli rol oynadığı belirtilen Bayraktar İHA ve SİHA’larının Ukrayna’ya satılmasından Almanya ve Avrupa çok mutlu. Lakin Rusya ile de misal mümkün bir iş birliği yapılması ise tasa kaynağıdır.
Öte yandan Türkiye’nin Boğazlar’ı Rus savaş gemilerinin kapatılması ve Ukrayna’dan Karadeniz üzerinden koridorun açılmasındaki araç rolü Almanya ve Avrupa’da büyük takviye görüyor.
Ekten Türkiye’nin yaklaşık 4 milyon mülteciye mesken sahipliği yapması da verilen bir diğer alanı yeniden takviye ediyor.
News
