Amerika Birleşik Devletleri ABD) Lideri Joe Biden, 1915’te Ermenilere yönelik büyümeyi bu sene de “soykırım” olarak nitelendirdi. Biden imzalı bildirisinde 24 Nisan’ın soykırımının başladığı tarih belirtilirken, bugün katledilen bir buket milyon Ermeni’yi andıklarını söz etti.
Biden’ın açıklamalarına Türkiye’den tepki geldi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, Ukrayna savaşı kapsamında devam eden soykırım tartışmalarını hatırlatarak, “Bazı batılı başkanlar son günlerde ‘soykırımın’ lakin mahkeme kararıyla tespit edilebileceğini savunuyor. Doğru! Birebir bekleniyor, yetkili bir mahkeme kararı olmadan #1915 için ‘ soykırım’” siyasi kişilerle kullanmaları ise iki yüzlülüklerinin en bariz örnekleridir.
Dışişleri Bakanlığı da yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada 1915 olayları konusunda tarihi olaylarla ve milletler arası hukukla bağdaşmayan açıklamaların mevcut olduğu belirtildi. Açıklamada ABD Başkanı’nın birinci olarak geçen yıl anlattığı tanımlamanın bugün tekrar kullanılması da “hatada tekrar” olarak yorumlandı ve “tarihten hasımlık çıkarmaktan başka hedefe yönelik hizmet veren tek taraflı ve seçici stratejilerin ahlaki sıkıntısılı, siyaseten arka amaçlı olduğu” sözüne yer verildi.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik Biden’in açıklamasına Twitter hesabından karşılık verdi. Çelik, ABD Lideri’nin kelamlarının “tarihi ve türel desteklerden yoksun olduğunu” belirterek, “Soykırım iftirasını dal haline getiren lobileri şad yapmayı amaçlayan açıklamanın hiçbir temeli olmadığını tabir ediyoruz” dedi. Çelik, “Üstelik Lider Biden’in açıklaması Ermenistan’la yürüyüşte olan olağanlaşma süreci sabote eder niteliktedir. Dar ve ufuksuz siyasi uygulamalar yalnızca hasımlık lobisine hizmet eder. Barışa, diyaloğa ve tarihin hakikatine hizmet etmez”.
ABD Lideri Joe Biden “soykırım” sistemiyle 1915 olayları için 2021’de birinci kez kullanılmış, bir tabu kırılması yaşanmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Doğukan Keskinkılıç/AA/picture Alliance
Erdoğan’dan 24 Nisan mesajı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan’a taziye iletisi gönderdi. “Vefat eden Osmanlı Ermenilerini bir defa daha hürmetle yâd ediyor, hayatta olan yakınlarına samimi taziyelerimi iletiyorum” diyen Erdoğan iletisinde şu görüşlere yer verdi:
“Osmanlı İmparatorluğu’nun, Birinci Dünya Savaşı’na tekabül eden son yıllar boyunca Osmanlı evrildiği için çok acılı bir periyot olmuştur. Bu ortak acıları, dini, etnik, kültürel hiçbir ayırım gözetmeden anlaşılması ve paylaşma bir insanlık görevidir. Asırlarca mutluluk ve tasada ortak olan Bizlerin, geçmişin yaralarını birlikte sarması ve insani bağlarını daha da kuvvetlendirmesi değerlidir.
Garo Paylan’ın önerdiği öneri tartışmalara neden oldu
Öte yandan Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Garo Paylan, bu yıl “Ermeni Soykırımı’nın kayıtlı, sorumluların saptanması, sorumluluğu bulunan kişilerin adlarının herkesin bölgelerinden sakatlara ve ailelerine Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarılığına dahil olan bir kanun teklifini önceki gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunmuştu. Teklif, hükümet ile ulusal ve ulusalcı çevrelerden gelen yansılarla büyük tartışmaya neden oldu. TBMM Lideri Mustafa Şentop, Paylan’ın ilgili kanun teklifini iade etti.
HDP milletvekili Garo Paylan Fotoğraf: resim-alliance/abaca/Depo fotoğrafları
Muhalefetten GÜZEL Parti’nin başkanı Meral Akşener, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “TBMM’ye verdiği kelamda ‘soykırım’ teklifiyle, milletimizin başını yere eğilmeye kalkan hadsizliği kınıyorum. Büyük Türk Milleti’nin, gurur duyulacak bir tarihi vardır. Bizler burada iyice , hiçbir kirli ajanda bu gerçeği değiştiremez” dedi.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik de yeniden toplumsal medyadan yaptığı paylaşım ile “Hiç kimse milletimize soykırım iftirası atamaz. İlgili kişilere kurban Aziz Türk Milletinden silmemelidir. Bu bahiste yapılması gereken hukuksal takibatı salgını. Milletimize iftira atan bu ahlaksız teklif yok hükmündedir” sözüne yer verdi.
Paylan’a yönelik toplumsal medya yansılarının yanı sıra #YanındayızGaroPaylan etkiletiyle dayanak iletileri da paylaşıldı.
“Soykırım” mı tehcir mi?
Birinci Dünya Savaşı sürerken Anadolu’da yaşayan Ermeniler 1915-1916 yıllarında, devrin Osmanlı idaresi tarafından Doğu Anadolu’dan Suriye ve Mezopotamya’ya sürgüne zorlanmıştı. Açlık, susuzluk, hastalık ve katliamlar nedeniyle binlerce Ermeni, sürgün yollarında hayatlar kaybedildi. Ermenistan ve çok sayıda tarihi, bu devirde 1 milyonun üzerinde Ermeninin sistematik olarak katledildiği ve ağır şartlarda terk edildiği savunularak bu süreç “soykırım” olarak nitelendiriliyor. Türkiye ise tahkim kararının, savaşın şiddetli kaideleri altında silahlandırılmasına karşı “son bakım” olarak alındığını savunuyor; “acı olaylar” yaşadığını kabul etmekle birlikte soykırım nitelendirmesine karşı çıkıyor.
Ermeni kırımını dünyada 30’u aşkın ülkede, parlamento uçağında soykırım olarak mevcuttur. Almanya’da Federal Meclis 2016 yılında Ermeni kırımını soykırım olarak nitelendiren bir kararı kabul etmişti. Alman hükümeti ise soykırımın türel bir tarifinin içerdiği ve bu mevzudaki kararın yetkili mahkemelerce verilebileceğine işaret ederek Ermeni kırımıyla ilgili bu tanımlamayı kullanmıyor.
News
