İstanbul’un Esenyurt ilçesi, Türkiye’nin en kalabalık ilçesi için resmi kayıtlara katılabilecek. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine göre geçen sene sonunda Esenyurt’un 977 bin 489’a ulaştı. Ancak kayıtsız göçmenlerle birlikte ilçelerin 1 milyondan fazla olduğu iddia ediliyor. Esenyurt bu şekliyle Türkiye’nin 57 vilayetinden daha kalabalık.
İlçenin tek özelliği, kalabalık olması değil. İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nun, “Esenyurt, laboratuvarda. Durumu çözülmezse, İstanbul’u çözülmek demektir” kelamlarının bir örneği var. Nüfusun yaklaşık üçte biri göçmen olan Esenyurt’ta, 81 ilinin kayıtlı olduğu, yani sözün tam manasıyla Türkiye’nin dört bir yanından yurttaş bulunuyor.
CHP’li Esenyurt Belediyesi’nin sloganı, hayat çabası için farklı kesitleri bir ortaya çıkan ilçedeki duruma dikkat eden cinsten: Umudun Kenti Esenyurt.
Esenyurtlularla yapılan sohbetlerde “Burada her şey var” cümlesini sık sık ziyaret edersiniz. Metrobüs birleştirme merkeze gitmek üzere bindiğim taksinin sürücüsü doğma büyüme Esenyurtlu olan Selçuk (33), o cümleyi sarf edenlerden biri:
“Eskiden yolculuk, istenilen yerde koşuyordu lakin artık metropol oldu. Rant var. Pisliğin üstünde her vakit sinekleri var. Kara para aklamasından fuhuşa, her şey var. Sokak başında torbacısı, mafyası… Gayrimeşru alem var bu görülenn sitelerde. Reina katliamcısı desen, şu sağdaki sitede yakalandı.”
Esenyurt’tan genel görünüm Fotoğraf: Burcu Karakas/DW
“En uygun konut fiyatları burada”
Esenyurt, 1987’ye kadar Büyükçekmece’ye bağlı bir köydü. 1989 yılında altı mahalleli bir belediyeye dönüştü ve 2008 yılında ilçe anlamlarıne kavuştu. Kars ve Ardahan, ilçeye ve fazla göçün yaşandığı vilayetler. O denli ki “Kars Vegas”, Esenyurt için kullanılan tabirlerden biri olarak biliniyor.
Bugün ise artık fahiş kira fiyatlarının içeriğinde İstanbul içinden de göç yer alıyor. Ana caddede sağlı sollu Eminevim, Katılımevim üzere faizsiz konut ve otomobil sahibi yapan şirketler var. 15 yıldır gayrimenkul bölümünde çalışan Fatih Beyefendi, İstanbul’da en uygun konut fiyatlarının Esenyurt’ta olduğunu şöyle anlatıyor:
“Aynı kayıtlı bir konut Esenyurt’ta 700 bin, Küçükçekmece’de 1.200 TL’ye satılır. Buranın insan yapısı farklı. Ben Başakşehir’de oturuyorum, Esenyurt’tan bence 10 yıl geride kaldı. ‘Küçük Türkiye’ Esenyurt için zira her şey var “
Reina Katliamı’nı gerçekleştiren IŞİD’li Abdulkadir Masharipov’un Esenyurt’ta yakalandığı o da hatırlatıyor.
Burada, keşmekeş nedeniyle firari hatalıların saklanabildikleri bir yerde vakitte. Avukat Şafak Mahmutyazıcıoğlu cinayeti şüphelisi Serkan D., “FETÖ” soruşturması kapsamında aranan eski Edirne İstihbarat Şube Müdürü Özgür N., Esenyurt’ta yakalanan firarilerden birkaçı.
Fatih Beyefendi, Esenyurt’ta çalışsa da burada oturmak istemeyeceğini söylüyor. “Belli bir sosyoekonomik değişimden gelen kimse oturmaz” diyor. Esenyurt Kent Kurulu’ndan Birgül Çay da emsal kıssalar anlatıyor.
Esenyurt Kent Kurulu’ndan Birgül ÇayFotoğraf: Burcu Karakas/DW
“Beş senede betonlaşarak geçti”
Çay, sekiz süren ailesiyle Erzincan’dan Esenyurt’a geldi. Hala Esenyurt’ta yaşıyor lakın gençlik kardeşlerinin öteki ilçelere taşınmış.
“Biz mahalle kültürü içinde büyüdük. İlçeden çıktığımızda sınıf farklılıklarını farklılaşmaya başladı ve toplumsal izolasyon başladı. Esenyurtlu olmak düzgün bir şey değildi, çok fakirdi. Daha düzgün hizmet almak isteyenler Esenyurt’u terk etti.”
2019 yerel seçimlerinde Esenyurt’u yüzde 51,55 oy oranıyla CHP kazandı. Fakat belediye, 2004-2019 yıllarında AKP’liydi. Birgül Çay’a, 15 yıl nasıl geçiyorum:
“Betonlaşarak geçti. Denetimsiz bir büyüme oldu. İlçe konut doldu ancak bu beşerler nerede yiyip İçecek, hangi okula gitti, bunlar düşünülmedi.”
Yoksul bölgelerin ilçeye eklenmesi ile burada “ucuz iş gücü deposu” yaratıldığını savunuyor. Sokaklarda neredeyse adım başı görebileceğiniz günlük yevmiyeli iş ilanları, bu savunuyu doğrular nitelikte.
“Farklı insanların özgürlüklerini yaratmaya uygun bir yer”
Esenyurt Belediyesi 8-17 Ekim tarihlerinde “Kardeş Kültürler Festivali” düzenlendi. Şenlik, MHP İstanbul Milletvekili İstek Erdem’in festivalde konuşma yapmasına izin verilmediği için ortaya çıkan gerginliklerle basına yansıdı. Yaşanan gerginlik sırasında “Ülkücü hareketi engellenemez” sloganları atıldı. Esenyurtlu kurumsal, olay apansız belirtilerini, ilçedeki siyasi partilerin ortasında bir tansiyonun olmadığını söylüyor. Festival kapsamında düzenlenmek istenen “Miss Uganda Esenyurt” isimli hoşluk müsabakası da Esenyurt Kaymakamlığı tarafından iptal edildi.
CHP’li Esenyurt Belediyesi, bu haberin yazılma sürecinde başta Esenyurt Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt olmak üzere taleplerimizi cevapsız bıraktı.
Göç Yönetimi tarafından resmi bilgilerin paylaşılmadığı için tam sayı bilinmemekle birlikte Esenyurt’ta 300 bin civarında göçmen yaşadığım uzatılıyor. İlçede, Suriye, İran, Pakistan, Afganistan ile Afrika ülkelerinden gelen göçmenlerin yoğunluğuta. Esenyurt Alternatif Kültür Sanat Derneği’nde (Esas-Der) Türkçe lisans kurslarına katılan genç bayanlarla Esenyurt’taki hayatlarını konuşuyoruz.
Yemenli Iman, Türkçe öğrenmesini zorlaştıran bir faktöre dikkat çekerek “Elimde olsa burayı seçmezdim zira Türklerle temas az, yabancı çok” diyor. Yedi sene evvel Türkiye’ye sığınan Suriyeli Doha, kiralar ucuz olduğu için bir bilgileri aracılığıyla Esenyurt’a taşındıklarını söylüyor. Türkçe dersi veren 20 yıllık Işık Akram da Suriyeli. Diş hekimi olan amcasıyla bir sene Beylikdüzü’nde yaşadıktan sonra iş nedeniyle buraya taşınmış.
Esenyurt göçmenlerine yönelik saldırılarla ilgili olarak gelen ilçelerden biri. Bağlarçeşme mahallesi, göçmenlerin yoğunlukta olduğu bir mahalle. Yalnızca Suriyelilere ait dükkanların bulunduğu küçük bir alışveriş merkezi dahi var.
İlçe merkezi Cumhuriyet Meydanı’na çıkan iki sokak, Suriyelilerin işlettiği dükkanlar için “Şam Sokağı” olarak anılıyor. Sokağı ile birlikte gezdiğim sosyolog Zelal Koç, Arapça tabelaların kısa bir mühlet evvel kaldırılmış lisana getiriyor. Yüksek lisansı “Kentsel Etnisite Bağlamında Bir Kentin Demografisini Tartışması: İstanbul Esenyurt İlçesi Örneği” teziyle tavsiye ve doktorasını da Esenyurt üzerine devam etmek Koç, ilçe için “Farklı insanların gönüllülerini gettoya çok müsait bir yer” tabirlerini kullanıyor. Sosyolog Koç’a bağlı, Esenyurt’un “küçük Türkiye” ya da “laboratuvar” olarak görülebilen anlaşılır nedenleri var. Bu nedenin başında ilçenin demografik yapısı geliyor:
Sosyolog Zelal KoçFotoğraf: Burcu Karakas/DW
“Nüfus yapısı nedeniyle benzetiliyor. Esenyurt, göçle oluşan bir yer. 81 ilin tamamından göç etmiş bir yer. 200 bin civarında olmak üzere olduğu bir yer. Yerlilerin yüzde 47’si ise Kürt vilayetlerinden geliyor. Esenyurt’tan çıkan seçim sonuçları genellikle Türkiye’den ortaya çıkıyor.”
“Şüpheli bayan vefatları ve bayan cinayetleri artıyor”
Esenyurt, onlarca katlı site ve iş yerleri ile örülü bir ilçe. Son devirde plazalardan “düşerek ölen” bayanların haberleri sık sık basına yansıyor. Esenyurt Kent Kurulu Bayan Meclisi Lideri Çiğdem Çınar’a, kuşkulu bayan vefatlarını soruyorum. “Benim en büyük derdim. Plazalardan bu kadar erkek ‘düşseydi’ değişmiş olacaktı” diyor. Çınar’a bağlı olan Esenyurt’ta yalnızca son birkaç yıl içinde onlarca bayan yüksek binalardan düşerek hayatını kaybetti. Belgelerin “intihar” denilerek kapatıldığı lakin ölümlerin soruşturulması söz ediyor:
“Buranın en değerli sorunu, çalışıyor. Esenyurt’ta genç kadınların para harcaması için seks işçiliğine sürükleniyor. ‘İntihar’da yaşanan olaylara bu taraftan da bakmak gerekiyor.”
Uyuşturucunun yaygınlığı herkesin lisanında. Ama yakın vakte kadar ilçede Yeşilay mağazası yokmuş. Çiğdem Çınar, Yeşilay Danışmanlık Merkezi’nin Mayıs ayında açıldığını söylüyor.
Çınar, yalnızca kuşkulu bayan ölümlerinin değil, bayan cinayetlerinin de arttığını, Esenyurtlu kadınların inançta hissetmediğini anlatıyor. Bayana şiddet hadiselerinin yüksek seyrettiği, ömrü 1 milyonu bulan ilçede bir tane sığınmaevi bulunuyor:
“Eskiden inançlıydı. Artık mutlaka bir kez sonra sokakta yürümek tehlikeli hale geldi. Hava karar verdikten sonra çok az bayan dışarıda görünüyordu.”
News
