Bartın’ın Amasra ilçesinde 14 Ekim’de 41 madencinin hayatını kaybettiği maden patlamasıyla ilgili soruşturmanın ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. Sözüne başvurulan madencilerden biri savcılığa 2019 yılında alınanların ustalıkla yapıldığını, 2009 yılında ise içeride yapılan madencilerin geri hizmete çekildiğini belirtti. Sayıştay’ın patlamanın yaşandığı Amasra Taşkömürü İşletmesi’ne yönelik 2020 raporunda da 2019 yılında personel alımından sonra iş kazalarının meydana geldiği görüldü.

Maden patlamasıyla ilgili soruşturma soruşturması, anında toplanan ya da şüphe dolu sıfatıyla tabirine başvurulan kimse yok. Savcılığın soruşturmasında yapılan, çalışan emekçilerin başvuruda bulunduğu öğrenildi. Madencilerden birinin şarkı sözüne de DW Türkçe’ye ulaştı.

“Tecrübeli çalışanlar geri hizmete alındı”

Tutanaklara bağlı olarak alınan madenciye savcı, “Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde olağandışı rastgele bir durum yahut eksikliği dikkatinizi çekti mi? Çektiyse bu duruma ait bir başvurunuz oldu mu? Oldu ise bu durum hangi yetkiliye ne halde ilettiniz? İlettiğinizde rastgele bir süreç yapıldı mı?Yapıldı ise hangi işlemler yapıldı?” bölgedeki yönelimi.

Madenci karşılığının 2019 yılında personel alımının yapıldığının belirtildiği bu kişilerin 1-2 yıl içinde ustalıkla yapıldığını anlattı. Madenci, “2009 yılında piyasaya giren personelleri geri hizmete aldılar, diğer birimlere yerleştirildiler. 2019 yılında başlayan personelleri nezaretçi yahut nöbetçi mühendisleri başlangıçta yapılmadan çalıştırdılar, çalıştırma gönderdiler” tabirlerini kullandı.

Sayıştay’ın 2020 yılında Amasra Taşkömürü İşletmesi’nde yaptığı incelemeler sonunda kapsamlı raporda, 2019 yılında 168 madencinin işe alındığına ve bu madencilere 25 günlük eğitim verildiğiek “Bu emekçilerin emekçilerinin çalışmaya başladığıyla birlikte 2019 Temmuz ayından başlayarak iş kazalarında bariz artışlar meydana gelir” yapılmıştı.

Raporda ayrıyeten, 2019’da 190 kazada 72 kişi, 2020’de ise 164 kazada 64 kişinin yaralandığına dikkat çekildi.

Fotoğraf: Can Bursalı/DW

“Nezaretçiler çalışanlardan sonra işbaşı yapıyorlar”

Madenci, ayrıyeten yapılan nezaretçilerin çalışanlardan 1-2 saat sonra işbaşı yaptığına da vurgu yaptı. Madenci tabirinde “Mesela vardiya 16.00’da başlıyor. Personel madene katılıyor, nezaretçi ise 19.00 – 20.00 sıcaklıklarında içeri giriyor” şeklinde konuştu.

Oysa iş sıhhati ve güvenlik kuralları uygun çalışmayı ve toplumun inançlı iş ortamını sağlama, üretim ile nakliyeyi aksaklık yolculukları olan maden nezaretçisinin ona an madende olması, Maden Kanunu’nun 29. hususuna bağlı mecburi.

Sayıştay raporunda iş disiplini vurgusu

Sayıştay’ın 2020 yılı raporunda, “Alınan buna karşın devamsızlıkların önlenememesi, iş disiplininin sağlanamaması” kısmında yer alıyor. Bu kısımdaki tespitlerde şu sözler yer alıyordu:

“Müessese çalışmaları, devamsızlık yapan emekçilerin bulunduğu, toplanan personeller tarafından olağan sayılamayacak sıklıkta hastane işletmeleri işletme ve sıhhat raporları alındığı, işçi devam ve denetim sistemi uygulamaları aksaklıklar olduğu ve bunların iş disiplininin çalışmalarına yol açıldı.”

Madenci ayrıyeten “Birçok kişisel işlemden vazgeçme fikriyle korunmaz, baskı altında verir. Doğruları söyleyemeyen personeller var” dedi. Madenci sözünde diğer madencilerin patlamadan birkaç gün önceki mühendislere “Gaz sızıntısı var, koku var.