Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Kurulu, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde işlendiği kabahatlerin tartışılmasını öngören tasarıyı reddetti.
47 üyeye sahip kurulda Perşembe günü yapılan oylamada, konu tartışmalarında, 17 evet oyununa karşı 19 hayır oyuyla reddedildi. Oylamada, 11 ülkede çekimser kaldı. Tartışmaya karşı oy veren ülkeler, Çin’in yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Pakistan, Bolivya, Kamerun, Küba, Eritre, Gabon, Endonezya, Fildişi Kıyıları, Kazakistan, Moritanya, Namibya, Nepal, Senegal, Sudan, Özbekistan ve Venezuela oldu . Ukrayna, Arjantin, Ermenistan, Benin, Brezilya, Gambiya, Hindistan, Libya, Malavi, Malezya ve Meksika ise oylamada kaldı.
Türkiye ve Amerika Birleşik resimlerinin (ABD) de kapsadığı Batı ülkeleri, Sincan’da işlendiği belirtilen cürümlerin tartışılmasını öngören tasarıyı geçerek ay hazırlamıştı. Kelam konusu adım, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’in uzun süredir beklenen Sincan raporunu yayınlamasının akabinde gelmişti. Kelamı edilen raporda, Uygurlar ve Sincan’daki kardeş Müslüman azınlıklara karşı Çin idaresinden beri insanlığa karşı hataların işlendiği belirtiliyordu. Bachelet’in raporunda, Sincan’da azap, keyfi tutukluluk ve dini ve tazminat haklarının ihlallerine ait bulgular elde edildiğine ait bilgiler yer alıyordu.
Uygur Özerk Bölgesi’nde Pekin idaresinin “eğitim kampı” olarak isimlendirdiği merkez. Fotoğraf: Mark Schiefelbein/AP Fotoğraf/resim ittifakı
Konsey’in kelam kararının, Pekin’in ağır lobi faaliyetleri üzerinde yer aldığı belirtiliyor. Gözlemcilerin aktardığı bilgiler, bilhassa de Çin’in altyapı yatırımları yaptığı Afrika ülkelerinde, Çin’in lobicilik uygulamalarında kaldı. 13 Afrika’nın varlığının evetini veren tek ülke Somali oldu.
ABD ve İngiltere’den kınama
ABD’nin BM İnsan Hakları Kurulu’ndaki Daimi Temsilcisi Michele Taylor, bahse ait Twitter’dan yaptığı açıklamada, “ABD, Sincan’a ait tartışmanın engellenmesine yönelik oylamayı kınamaktadır” dedi. Taylor, “BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri’nin bağımsız değerlendirme konusunda eylemsizlik, parçacık biçimindeki ülkelerin bazılarının incelemeden muaf olduğunu ve cezasız kalmasını sağlamak, insan haklarını ihlal etmelerine bozulmalarını gösterdiğini gösteriyor” diye konuştu.
İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Simon Manley de, “Çin’in tartışmayı engelleme ve hakikati saklama eforları muvaffakiyete ulaşamayacak. Bugün oylama Çin’e net bir ileti gönderilmiştir: Çok sayıda ülke, her nerede ve kim tarafından işlenirse işler, fecî insan hakları bozulurları kelam konusu olduğunda sessiz kalmayacaktır” dedi.
Söz konusu karara sivil toplum örgütlerinden sert bir reaksiyon geldi. Millet Affederasyonu Örgütü, oylamanın gülünç olduğunu söylerken, İnsan Hakları İzleme Örgütü ise BM örgütünün istismar kurbanlarına ihanet niteliğinde olduğunu tabir etti.
Çin’in BM Daimi Temsilcisi Çen Şu ise, kelam konusu tasarı ile kurulun “Çin’in içişlerine karışmak maksadıyla suistimal edildiğini” öne sürdü. “Taslak karar, insan haklarına yanlısı değil, siyasi manipülasyon nitelikli bir karardır” diye konuşan Şu, “Bugün Çin amaç alınıyor, gelişiyor ise gelişmekte olan başka bir ülke maksat alınıyor” dedi.
News
