Afganistan’ın Ankara Büyükelçisi Amir Muhammed Ramin, Türkiye’deki Afganların finansal olarak çözülmediğini, uzun süre burada yaşadıklarını belirtmiş, oğul seçimde oy kullanan Afgan kökenlilerin kalıntılarının 60-65 bin civarında olduğunu belirtmişti.

ABD’nin Afganistan’dan 2021 yılı ağustos sırasında eklenmesinin akabinde Taliban idaresi ele geçirilmişti. Pek çok ülke halinde Türkiye de Taliban idaresini resmi olarak tanımlıyor, iki ülke bağları son periyotta gelişmeye devam ediyor.

Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği ve diplomatları görevlerini sürdürürken, ABD’nin çekilme öncesinde Ankara’daki Afganistan Büyükelçisi olan Ramin, Taliban idaresinde de orada kalmaya devam ediyor.

Büyükelçi Ramin, Ankara’da Diplomasi Muhabirleri Derneği üyelerinden oluşan küçük bir küme öyküyle yaptığı söyleşide, son seçimlerde de gündemde olan Afgan sığınmacılar konusu öncelikle olmak üzere iki kişinin bilgisine ilişkin bilgiler yanıtladı.

Türkiye’deki Afgan sığınmacılar fikirlerinin kamuoyunda ve medyada yanlış anlamalara yol göstererek elde alınabildiğini belirten Ramin, son seçimlerde de bilhassa muhalefet partilerinin kampanyalarında faaliyet gösterdiğini, “tartışmalı ve gaye gösterici açıklamaların” hassas olan ortamı daha da güçleştirdiğini belirtti.

Ramin, bu basın toplantısını gerçekte seçimlerden önce düzenlemek isteyen lakin iç siyasi tartışmalara girmek istemeyen için ertelediğini belirterek, “Ekonomideki tablo kötüleştiğinde beşerler ile devlet ve hükümet münasebetinde itimat azalıyor. Beşerler bir hatalı görünüyorlar” uzaktaki müşahedesini de aktardı.

Dünya çapında göç konusunun onun için geçerli olup olmadığı “Türkler de Asya’dan buraya göçmeseydi tahminen bugün Türkiye eleştirmenleri. Göçmenler olmasa ABD’de ülkede bulunurken Amerika’da” yorumuyla aktarılan Ramin, Türkiye’ye gelen günümüzde sığınmacılarla Avrupa’ya farklı yaşayan Türklerin olayların ortasında paralellik olduğunu da savundu.

Ramin, Afganistan’daki kaideler büsbütün düzelmedikçe göçün sıfıra indirilemeyeceğini de belirtti.

Afganistan’ın Ankara Büyükelçisi Amir Muhammed Ramin gazetecilerle biraraya geldi.Fotoğraf: Gülsen Solaker

“60-65 bin Afgan seçmen var”

Büyükelçi Ramin, Türkiye’deki Afganların üç farklı kategoride ele alınabileceği belirtildi, tertipli ve yasal olarak düzenlenebilir burada bulunan Afganlar için güya yasadışı gelmişler şeklinde bir yanlış algı bulunduğu kaydedildi.

Ramin, birinci kategoride yaklaşık 50 bin civarında oturma izni olan nizamlı göçmenlerin geldiğini ve bu şekilde bekleme sürecini öğrendiğini ve çalışma izinlerinin verildiğini kaydetti. İkinci kategoride milletlerarası muhafaza uygulamaları altında olan Afganların nereden geldiğini, bu statünün önceki süreksiz olarak verildiğini ve uzun süre bekleyebildiklerini söyleyen Ramin, bu kişilerin arkadaşlarının ise 130 bin civarında olduğunu kaydetti.

Yasadışı yollardan genel olarak 100-150 bin ortası sığınmacının gelişinin kelam konusu olduğunu lakin artık bu sayının çok daha azaldığını ve 50-60 bine kadar düştüğünü söyleyen Ramin, 2022 yılında kaçak olarak gelen toplam 70 bin kişinin geri gönderildiğini belirtti. Ramin, yasadışı göçten bahsedildiği için bu sayılardan nasıl bu kadar emin olabildiği sorusuna karşılık bunların Göç Yönetimi’nin resmi olduğunu kaydetti. Ramin, Afgan topluluklarıyla da yakın bağlantı içinde yönetildiğini ve kapsamlı olarak konuşmayı sağladıklarını söyledi.

Bu genel seçimlerde oy kullanan Afgan kökenli seçmenler boyunca 60-65 bin kadar olduğunu da aktaran Ramin, ancak bu kişilerin son periyotta gelenler olmaması, yalnızca 4 bin kadarının son birkaç yılda mülk alarak ya da yatırım yoluyla vatandaşlığa geçmesi, büyük bir kısmı üzerinde, 1980’lerden bu yana Türkiye’de yaşayan kadının olduğu kaydedildi.

Büyükelçi Ramin, Afganistan’dan Türkiye’ye yasadışı göçün yalnızca İran üzerinden gerçekleştiğini söyledi.

Afganistan’dan Türkiye’ye gelenlerle ilgili kamuoyunda bazı yanlış bilgilerin bulunduğunu, bunlardan birinde Türkiye’nin onlara maddi yardım yaptığını söyleyen Ramin, paranın genellikle milletlerarası göç derneklerinden geldiğini kaydetti.

Afganistan’ın Ankara Büyükelçisi Amir Muhammed RaminFotoğraf: Gülsen Solaker

“Ailelerin bazı kızlarının eğitimi için geliyor”

Ramin, Afgan ailelerinin bazılarının şu anda Afganistan’da okula gitmelerine izin verilmeyen kız kesintisi eğitimi için göç etmek zorunda kaldıklarını da belirtti, kayıt durumunun değişmesi için boşta olduğunu bildirdi.

15 Ağustos 2021’de idareye gelmesiyle Taliban bayanlarının çalışması ve kızların eğitim almasına yönelik önemli kısıtlamalar getirmişti. Kızların önceki ortaokul ve liselerde, daha sonra üniversitelerde eğitim alması engellenmiş durumda. Afgan bayanların mahallî ve yabancı sivil toplum hayatındaki çalışmaları da askıya alındı.

Türkiye’nin kız çocukları ve bayanlar için Taliban’ın nezdindeki girişimlerinin kâfi olup olmadığının sorulmasına karşılık Ramin, Ankara’nın “dengeli ve pragmatik” bir siyasetin takip edildiğini ve sürekli devam eden yarışlı bir formda oyunun mümkün olmadığını belirtti.

Öte yandan toplumsal medyada gün alan ve Türkiye’deki bayanların rahatsız olduğu bazı ayrıntıları ile ilgili gerekli parçaların yapılması ve geri gönderilmeleri için Türk kurumsalle iş birliği içinde bilgi veren Ramin, bu kişilerin bazılarının Pakistanlı da olabildiğini belirtti.

Büyükelçi Ramin, Afganların Türkiye’de bilhassa tarım ve hayvancılık dallarında çalıştırıldıklarını zirai erişilebilirliğin çok güçlü bir şekilde çekilebildiğini belirtti, bu dallarda iki ülkede ortada kalıcı bir sistem kurmayı önerdiklerini, böylece çobanlık için gelmek isteyenlerin de kayıtlı halde gelebileceğini ve başarısız olabileceği için göçün azalacağını kaydetti. Ramin, bu tekliflere karşılık vermek için seçim beklediğini de tabir etti.