Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2024’te uygulanacak taban fiyat için müzakere sürecinin üçlü biçimde yürütüldüğünü belirterek, “Sosyal diyalog sistemleri çalışmadan evvel yorum yapmayı gerçek bulmuyorum. Görüşmeler başlayacak, aralık ayı içinde toplumsal diyalog düzeneği çalışacak.” dedi.
Anadolu Yayıncılar Derneği’nin konuğu olan Yılmaz, soruları yanıtladı.
İhracatçılara sağlanan dayanaklarla ilgili bir soru üzerine Yılmaz, ihracatçıların daha düşük maliyetle kredi kullanımı konusunda gayretlerin devam ettiğini belirterek, “İhracatı elimizdeki imkanları azami ölçüde zorlayarak desteklemeye devam edeceğiz. Bunun bir yansıması da Meclise gönderdiğimiz kanun. Kıymetli bir vergiden fedakarlık yaparak KOBİ’leri, ihracatçı KOBİ’leri destekleyici bir adım atmış oluyoruz. Merkez Bankamız da faiz oranlarını azaltarak bunu yapıyor.” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, yarın toplanacak İktisat Uyum Şurası toplantısının gündeminin sorulmasına karşılık, toplantıda ihracat bahislerini ele alacaklarını, yapılması gereken, atılması gereken yeni adımları değerlendireceklerini bildirdi.
YENİ MİNİMUM ÜCRET
Cevdet Yılmaz, 2024’te uygulanacak minimum fiyat belirleme çalışmalarına ait soruları da yanıtladı.
Yılmaz, bu yıl taban fiyat artışının enflasyonun üstünde gerçekleştiğini, gerçek olarak taban fiyatı esirgeyici çok önemli önlemler alındığını aktardı.
Yapılan artışlara ek olarak, geçen yıl tarihi bir adım attıklarını ve taban fiyata kadar tüm fiyatlarda vergi muafiyeti getirdiklerini anlatan Yılmaz, yeni taban fiyat için müzakere sürecinin üçlü halde yürütüldüğünü bildirdi. Cevdet Yılmaz, şunları kaydetti:
“Yani yalnızca kamunun bu bahiste perspektifini paylaşması kâfi değil elbette. İşin kamu, personel ve patron tarafı var. Toplumsal diyalog dediğimiz bir düzenekle bütün kaideler belirleniyor. Toplumsal diyalog düzenekleri çalışmadan evvel yorum yapmayı hakikat bulmuyorum. Görüşmeler başlayacak, aralık ayı içinde toplumsal diyalog sistemi çalışacak. Orada elbette emekçilerimizin refah beklentileri, işletmelerimizin de rekabet gücünü devam ettirme, istihdamı devam ettirme üzere beklentileri olacaktır. Kamu kesiti de bu dengeyi gözetecektir diye düşünüyorum. Hasebiyle bu üçlü düzeneğin, diyalog sisteminin işleyişini gördükten sonra yorum yapmak daha gerçek olur.”
Cevdet Yılmaz, enflasyonla çabanın toplumsal fedakarlık da gerektirdiğini belirterek, “Kısa vadede tahminen kimi zorluklar yaşayacağız ancak orta-uzun vadede daha sağlıklı bir formda refahımızı arttırmış olacağız. İşin özü bu.” dedi.
Amaçlarının, kalıcı refahı sağlamak, buna dönük adımları atmak, güçlendirmek olduğunu anlatan Yılmaz, “Bu da herkese bir sorumluluk yüklüyor aslında. Siyasetçiler olarak bizlere de yüklüyor.” halinde konuştu.
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenlemenin akabinde 2 milyon kişinin emekli olduğunu, daha gelecek 3 milyon kişi bulunduğunu söyleyen Yılmaz, “Böyle bir yükle de karşı karşıyayız. Bunun da ilerisi için yansımaları var. Bu gerçekten toplumsal güvenlik sistemimiz üzerinde çok kıymetli bir baskı ögesi oluşturdu. Bu durumu bütçemizin imkanları dahilinde elimizden geldiğince yönetmek durumundayız.” diye konuştu.
Bütçe imkanlarını sonuna kadar zorlayarak, bütün kısımları destekleyici bir yaklaşım içinde olacaklarını söyleyen Yılmaz, “Bunu yaparken Türkiye’nin, şu an büyük bir zelzele yüküyle karşı karşıya olduğunu bir taraftan da enflasyonu düşürmek sorumluluğuyla karşı karşıya olduğunu unutmamamız gerekiyor.” dedi.
SOSYAL KONUT PROJELERİ
Sorular üzerine sarsıntıyla ilgili çalışmalara da değinen Cevdet Yılmaz, kamuoyunda, sarsıntı bölgesine acil müdahaleler bitince güya “deprem bitti” üzere bir algının oluştuğunu aktardı. Sarsıntı gerçeğinin daima gündemde tutulması gerektiğine işaret eden Yılmaz, şöyle konuştu:
“Asıl mali yükü artık yükleniyoruz. Yüz binlerce konut tekrar inşa ediliyor. Tahrip olmuş altyapılar tekrar yapılıyor. Bir taraftan da bölgedeki ekonomik toplumsal hayat canlandırılmaya çalışılıyor. Yalnızca bu sene 762 milyar, gelecek sene 1 trilyon 28 milyar üzere zelzele bölgesine harcama olarak sayılardan bahsediyoruz. Orta vadede de 3 trilyonun üzerinde bir kaynağı zelzele için kullanmış olacağız. Bir taraftan da yapılan öteki fiyat artışları fedakarlık derken bunu kastediyorum. Öncelikle afetlerin yaralarını sarmamız gerekiyor.”
Sosyal konut projeleriyle ilgili yapılanları anlatan Cevdet Yılmaz, toplumsal konutta arz arttırılmadan yalnızca kredi imkanının sağlanması halinde konut piyasasında fiyatların yükseltileceğini vurguladı. Yılmaz, “Hem arzı arttırıp hem düşük faizli kredi verdiğinizde o vakit manalı olur. İkisini bir ortada düşünmemiz lazım. Aksi takdirde yalnızca avantajlı kredi veriyoruz dediğimizde konut fiyatları artacak, vatandaş tekrar zahmet yaşamış olacak. Münasebetiyle o denli bir sistem düşünmüyoruz.” dedi.
Arz ve talep istikrarı içinde ikisini tıpkı anda geliştirici bir formülasyon içinde bu bahisleri konuşmaya devam edeceklerini söyleyen Yılmaz, “Sosyal konut, her vakit gündemimizde, hiçbir vakit ihmal edeceğimiz bir bahis değil. Enflasyonu düşürmek için de toplumsal refah için de toplam tasarruflarımızı arttırmak için de konut sorunu besin sorunuyla birlikte en kritik alanlardan.” değerlendirmesini yaptı.
KARA PARAYLA MÜCADELE
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, hata örgütlerine yönelik operasyonlara ait sorulara karşılık da 20 yıllık süreçte, her devirde, çetelerle, mafyayla, kara parayla gayret ettiklerini, hiçbir devirde bu önceliklerinin değişmediğini, bu mevzularda her devir tıpkı çabayı yürüttüklerini bildirdi.
Türkiye’nin, Ekim 2021’de “gri liste” olarak da bilinen “artırılmış izlemeye tabi ülkeler” listesine dahil edilmesine değinen Cevdet Yılmaz, şöyle konuştu:
“Maalesef Türkiye hak etmediği birtakım hadiselerle de karşılaşıyor. Muhakkak ülkeler kendi çıkarları kelam konusu olduğunda her türlü enstrümanı kullanabiliyorlar ve ne bir hukuk ne ahlak ne öbür bir ölçü dinlemeden birtakım işler yapabiliyorlar. Türkiye bu manada ekonomik olarak da finansal olarak da haksızlıklara uğramış bir ülke. Eninde sonunda dünyadaki yatırımcı gerçeklere bakacaktır, algılarla değil, sayılarla, gerçeklerle hareket edecektir ve Türkiye’de bir kârlı ortam gören herkes Türkiye’yi tercih edecektir. Bu manada gri listeden çıkma konusunda bir tek düzenleme eksiğimiz var, o da kripto paralar konusunda. Onunla ilgili de esasen aşikâr çalışmalar yapılıyor, o bahislerde da muhakkak adımlar atılacak. Türkiye haksız bir formda bu listelerde ve en kısa müddette buralardan çıkmasını bekliyoruz.”
EKONOMİ VE SİYASİ İSTİKRAR
Türkiye’nin, son 20 yılda iktisatta sağladığı başarıyı büyük oranda siyasi istikrara borçlu olduğunu belirten Yılmaz, mayıs ayındaki seçimlerle siyasi belirsizliklerin ortadan kalktığını ve bunun iktisat ismine da en kıymetli tabanı teşkil ettiğini söyledi.
Siyasi belirsizliklerinin yanı sıra siyaset belirsizliklerini de ortadan kaldırdıklarını söz eden Yılmaz, bilhassa Orta Vadeli Program (OVP) ile genel siyaset çerçevesinin çok net formda toplumla paylaşıldığını, böylelikle öngörülebilirliğin arttığı bir periyoda girildiğini kaydetti.
Yılmaz, Türkiye’nin bilhassa son üç yılda gerçek iktisat tarafında çok büyük bir performans sağladığını vurgulayarak, pandeminin dünyayı etkilediği 2020, 2021 ve 2022 yıllarında Türkiye’nin, dünya ortalamasının çok üstünde bir büyüme performansı sergilediğini aktardı.
ENFLASYONU DÜŞÜRME POLİTİKALARI
Siyasi istikrar ve gerçek iktisattaki bu gelişmeler yerinde enflasyonu aşağıya çekmeyi, fiyat istikrarını sağlamayı öncelikli amaçları haline getirdiklerinin altını çizen Yılmaz, bunu yaparken de büyüme ve istihdamı da muhakkak bir seyir içinde devam ettirmek gerektiğini söyledi.
Dezenflasyon sürecinin, gelecek yılın ortalarından itibaren bariz halde ortaya çıkacağını anlatan Yılmaz, şöyle konuştu:
“Yazın yaşadığımız o yüksek enflasyonlar baza girmiş vaziyette. Hasebiyle önümüzdeki periyotta aylık bazda daha düşük bir sayıyla gitsek de yıllık bazda baz tesirinden ötürü yüksek görünen bir enflasyonumuz olacak. 2024 ortalarından itibaren ise bazdan çıkmış olacak o yüksek artışlar ve süratli bir biçimde bir enflasyondaki düşüşü görmüş olacağız. 2024’te bizim OVP’deki varsayımımız yüzde 33’tü. Merkez Bankamızla da istişare içinde doğrusu yapmıştık bunu. Ancak sonraki gelişmeleri daima birlikte gördük. Jeopolitik birtakım gelişmeler, öbür birtakım gelişmeler… Merkez Bankası 33’ten 36’ya revize etti sayısı. Çok büyük bir revizyon olmadı lakin tekrar de aşikâr bir fark oluştu. Yalnız orada da bir bant tanım etti Merkez Bankamız. 6 puan üstünde altında gelebilir biçiminde. Hasebiyle 32 ile 42 ortasında bir bant tanım etti. 33 sayısı hala o bandın içinde bir sayı. Lakin bir ölçü üst taraflı riskleri olduğunu görüyoruz. Tahminen ek gayretle 33 bence sağlanamayacak bir sayı değil. Yani olasılıklar içinde bir sayı olarak duruyor. Enflasyonla ilgili genel manada tabloyu bu türlü gördüğümüzü söyleyebiliriz.
Tek haneye ne vakit ulaşacağız? Merkez Bankamızın da iddiası bizim de Orta Vadeli Program’daki çerçevemiz 2026. 2025’te 15’ler civarına düşen bir enflasyon, 2026’da da 8,5 civarında bir enflasyon iddiamız var. Hasebiyle Türkiye kademeli bir formda başka istikrarlarını de gözeterek enflasyonu orta vadede tek haneli sayılara düşürme siyasetlerini oluşturmuş durumda. Bunu da adım adım hayata geçiriyoruz.”
KUR MUHAFAZALI MEVDUAT
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Merkez Bankası rezervlerinin değerli bir finansal gösterge olduğunu söz ederek, mayıs ayında 98,5 milyar dolar düzeyine gerileyen rezervlerin 17 Kasım prestijiyle açıklanan sayılarla 135 milyar dolar olduğunu, 36,5 milyar dolarlık bir artış gerçekleştiğini söyledi.
Kur muhafazalı mevduatın, tekrar finansal açıdan takip edilen göstergelerden olduğunu belirten Yılmaz, “Ağustos ayı prestijiyle bunun pik yaptığını gördük. 3 trilyon 408 milyar dolar düzeyine kadar yükselmişti kur muhafazalı mevduat. İzlenen siyasetlerle alınan önlemlerle 17 Kasım haftası prestijiyle, hesaplarda toplam 640 milyar Türk liralık bir eksilme oldu kur muhafazalı mevduatta. Şu an geldiğimiz sayı 2 trilyon 768 milyar lira. Burada da nitekim büyük bir performans olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Kur muhafazalı mevduatta önemli bir düşüş var.” biçiminde konuştu.
Kur muhafazalı mevduatı ani bir halde bitirme üzere bir perspektiflerinin olmadığını lisana getiren Yılmaz, kur muhafazalı mevduatın kamuya risk oluşturmayan bir halde finansal sistemin içindeki enstrüman olarak da düşünülebileceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, mayıs ayında toplam kredi hacminin bankacılık bölümünde 9 trilyon 129 milyar lira olduğunu, 17 Kasım prestijiyle bu sayının 11 trilyon 107 milyar lira düzeyine yükseldiğini bildirerek, işletmelere yalnızca TL cinsinden kullandırılan net kredi toplamının seçimden bu yana 498 milyar lira olduğunu söyledi.
Deprem harcamalarının, birebir vakitte yatırım niteliğinde harcamalar olduğunu vurgulayan Yılmaz, konutların yanı sıra, ticaretin alt yapısını da inşa ettiklerini, bütün bunların aslında bölge ve ülke iktisadı için de bir yatırım olduğunu kaydetti.
“YATIRIM TAAHHÜTLÜ AVANS KREDİSİ”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi’nin (YTAK) tekrar ve yeni bir çerçeveyle devreye alındığını hatırlatarak, şöyle konuştu:
“Çerçevemiz şu, Türkiye’yi ileriye taşıyacak, cari açığını düşürecek, teknolojik düzeyini yükseltecek, stratejik yatırımlara elverişli kurallarda ve uzun vadeli kredi sağlamak. Bilhassa bu artan finansal maliyetlerin uzun vadeli stratejik yatırımlarımızı caydırmaması için bir çerçeve oluşturduk. En az 1 milyar lira kıymetinde olması gerekiyor bu yatırımların ve muhakkak özelliklere sahip olması gerekiyor. Bu türlü olunca faiz oranları yüzde 15 ile 30 ortasında bir sayı olacak. En güzel diyelim, bütün kriterleri tutturan projelerde yüzde 15’e kadar faizleri düşürme imkanı olacak. Bu stratejik yatırımlara değerli bir güç vermiş olacak. Bunun bildirimini Sanayi Bakanlığımız yayınladı. Merkez Bankamız da kendi düzenlemelerini yapıyor. Hasebiyle daha ayrıntılı bir formda Merkez Bankamız bunları inşallah kamuoyuyla paylaşacak. Birinci etapta 100 milyar, orta vadede 300 milyar liralık bir Merkez Bankası kaynağı bu çerçevede kullanılmış olacak.”
MERKEZ BANKASI KRESDİ NOTU
Merkez Bankasının üzerinde çalıştığı “toplumsal kredi notu”nun da ehemmiyetine işaret eden Yılmaz, Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan’ın bu hususta daha ayrıntılı bilgi vereceğini aktardı.
Belli alanlara kredi veren bankaların düzenlemelerle teşvik edileceğini, bu mevzuda bir çalışma yürütüldüğünü bildiren Yılmaz, şöyle devam etti:
“Batı’da bu cins uygulamalar var. Diyelim ki teknolojik yatırımlara siz daha fazla kredi verilmesini istiyorsunuz yahut toplumsal birtakım hususlara da toplumsal açıdan kıymetli gördüğünüz birtakım işlere daha fazla kredi sağlanmasını istiyorsunuz bankacılık sistemi kanalıyla. Bunu yapan bankaların karşılık oranlarını ayarlayabiliyorsunuz, büyüme performanslarına daha fazla esneklik sağlayabiliyorsunuz. Yaptığınız düzenlemelerle, objektif bir halde ölçerek, bu çalışmayı Merkez Bankamız, Bankacılar Birliğiyle, bankalarla birlikte yürütüyor ve önümüzdeki devirde inşallah dediğim üzere ayrıntıları netleştikçe paylaşılacak.”
“TROY KART”
Cevdet Yılmaz, Merkez Bankasının Troy Kart’a ait de çalışmalarının bulunduğunu anlatarak, “Ödeme sistemleriyle yurt dışına giden kaynak 500 milyon dolar civarında her yıl. Bu da bize indirimli fiyat uyguladıkları halde. Yani onlar uygulanmasa indirimli fiyatlar çok daha büyük maliyetler olacak. Troy Kart üzere yerli ulusal ödeme sistemlerinin devreye girmesi, cari açık perspektifiyle ülkemizde bu kaynakların kalması açısından değerli. Troy Kart’ta son periyotlarda de bir süratli gelişim görüyoruz. Önümüzdeki devirde inşallah daha da artar.” sözlerini kullandı.
News
