Bartın’da 41 madencinin yaşamını yitirdiği kazaya ait soruşturma soruşturmaları yapılırken, ana muhalefet partisi CHP’nin kapsamlı bir raporu hazırlandı. Raporda, yanlış havalandırma sisteminin kaybının artırıldığı kurtarıldı. Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) ayrıntılı formatta ele alındığı raporda programın kamuya sızmasından çıkartılıp kar-zarar saklanmasına getirildiği öne çıkarıldı. 2002’den bu yana 10 madeni kazada 479 hayatının kaybettiği kelam konusu raporda vurgulanırken, yer aldığı günde cevap bekleyenler verildi. Ayrıyeten yapılan Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nca kazadan üç gün önce denetlendiği lakin bu kontrolün kamuoyuna açıklanmasına dikkat çekildi.

Kazanın akabinde heyet incelemelerinde bulundu

Bartın’daki Amasra Kömür Madeni’nde 41 madencinin hayatının kaybettiği grizu dağılımının akabinde CHP heyeti, bölgede kademeli olarak incelemelerde bulunmuştu. Heyette CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, Zonguldak Milletvekilleri Ünal Demirtaş ve Deniz Yavuzyılmaz ile Kastamonu Milletvekili Hasan Baltacı yer almıştı.

İncelemelerin akabinde CHP, “Amasra Maden Cephesi” isimli bir rapor hazırladı. CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın tarafından hazırlanan raporda, facianın oluşma formülüyle ilgili değerlendirmelere yer verildi.

Rapora göre madenciler, ailelerine yapılan ihmal olduğunu, dinamit patlatıldıktan sonra gaz görüntüleri yapılmadan yapılmadıklarını söylüyorlardı. Raporda, ailelerin sözleriyle ilgili, “Patlamadan birkaç gün önce çalışanlara gaz oranı yüksek denilmiş, havalandırma yapılarak emekçilere bir ay kaybı kullanılarak madende iş durdurulacağı söylenmiş” denildi.

Yanlış havalandırma kaybı artırılabilirdi

Raporda, havalandırma sistemleri ile ilgili eksikliklere dikkat çekilerek, Sayıştay’ın ihtarları hatırlatıldı. Sayıştay’ın kontrol raporunda işletmede aktif bir havalandırmanın yapıldığına yönelik tespitlerde bulunuldu ve bütün bunların iş artışlarının devam ettiği vurgulandı tabir edildi. Ayrıyeten Sayıştay’ın, “Bu tespitler yapılan havalandırma sistemleri ile ilgili zafiyeti düşündürmektedir” görüşüne de yer verildi. Dumanın yanlış havalandırma sistemi nedeniyle diğer koridorlardaki madencileri belirtilen raporda, bu kayıpların arttığı da öne çıktı.

Fotoğraf: ÇAĞLA GÜRDOĞAN/REUTERS

Ayrıca Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Şurası Başkanlığı tarafından 4 Ekim 2022 ile 11 Ekim 2022 tarihleri ​​arasında sadece üç gün önceden kontrol edilen tezine yer verildi. Raporda bu tez ile ilgili, “İktidar bilgileri faciadan yaklaşık iki ay önce gerçekleşen kontrole atıf yaparken, faciadan üç gün önceki kontrolle ilgili kamuoyunu aydınlatıcı bir bilgi vermemektedir” tabiri imzalamıştır.

Raporda AKP döneminde yaşanan ölümlü maden kazaları hatırlatılarak, 2002’den bu yana 10 maden kazasında 479 ömrünün tükendiği vurgulandı. Ayrıyeten son beş yılda TTK’nın beş işletmede toplam 12 bin 966 kaza meydana geldiği, bu kazalarda 12 bin 945 personelin yaralandığı ve 13 hayatta de ömrünün tükendiği vurgulandı.

“Kurum rant kamplarına geri döndü”

CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, TTK’nın ayrı ayrı maden ocaklarına da dikkat çekti. DW Türkçe’nin yanıtlayan Akın, AKP periyodunda TTK’nın sadece beş kuruma toplam sadece 677 milyon TL’lik yatırım yaptığını belirterek, “Kurum başına yıllık 11.2 milyon TL’lik bir yatırım fiyatı ortaya çıkıyor. Bu sayı bile TTK’nın yapısından nasıl yararlanılıyor? rant sızıntısına döndüğünü gösteriyor” dedi. Akın, olayların kazada grizu patlamasına neden olan metan gazının sensör ölçümlerine göre nasıl bir anda ortaya çıktığı konusunda ivedilikle kamuoyunu aydınlatması olduğunu belirterek, “AKP her cephesi bu facianın da üstünü örtmeye çalışacak ancak buna başlayacakz” dedi.

Öte yandan raporda 26 belirsiz hazırlık yapılması gerekenler listesi yer aldı. TTK nezdinde kamu hukukunun her türlü siyasi baskıdan arındırılması ve madencilik kurallarının gizli dosyaları kaydedilmiştir. Ayrıyeten tüm madenlerin ILO standartlarının göz önünde bulundurularak kontrol edilmesi gerektiği de vurgulanmıştır. Raporda, Maden İş Kanunu’nun çıkarılması ve madencilik bölümüne yönelik ihtisas mahkemelerinin oluşturulması gerektiği vurgulandı.

“Yanıt bekleyen sorular”

CHP raporlarında ayrı ayrı karşılık gelen sorulara gün verildi. Tüm verilerde ne zaman konuşulduğu, şüphelilerin ocağa girdisine izin verilip verilmediği ile günümüze kadar neden rastgele bir işlevden uzaklaştırma ya da alma sürecinin uygulanmadığı soruldu. Raporda ayrıyeten, “Müessesede metrajına uygun sondaj çalışması en son ne vakit yapılmıştır? Havalandırma sistemleri ne zaman denetimi yapılmıştır? Kurum müdürünün değişmesinden sonra bu kuruluştan kaç kişinin değişmesi? Gelen idari amirler atanırken liyakat ilkeleri göz önünde bulundurulmuş mudur? Metan boşalması neden olmuştur?” sorularına yer verildi.