MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin “TBMM’de DEM Parti ayarında PKK’yı lağvetmesi daveti yapma” karşılığında İmralı Cezaevi’ndeki PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “umut hakkından” yararlanabileceği açıklamasının akabinde bundan sonra atılabilecek adımlar tartışılıyor.
Bahçeli, dün Meclis küme toplantısında “Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa gelsin TBMM’de DEM Parti setinde konuşsun, terörün büsbütün bittiğini, sonunda lağvedildiğini haykırsın. boyutları kullanmıştı.
Öcalan’ın bu türlü bir çağrıyı TBMM’den yapabilmesi için ise pratikte cezaevinden çıkması gerekiyor. Peki, Abdullah Öcalan İmralı Cezaevi’nden hangi kurallarla çıkabilir?
Öcalan neden cezaevinden çıkamıyor?
Abdullah Öcalan, 15 Şubat 1999 tarihinde Kenya’da bulunduğu gün Türkiye’de yaşanmıştı. İmralı Adası’nda düzenlenen özel mahkeme salonunda Ankara 2 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılanan Öcalan, 29 Haziran 1999 tarihinde mevt cezasına çarptırıldı. Kararda, “Kurduğu terör örgütü PKK’yı, içerdiği kararları ve satın alma ve talimatlarla sevk ve yönetimle, hakimiyeti altında bulunan topraklardan bir kısmı devletin idaresinde ayrılmaya matuf eylemleri gerçekleştirilen sabitlenmiş eylemuna uyan TCK’nun 125. …” tabiri yer aldı.
Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde ise Türkiye, 2002 yılında idam cezasını kaldırdı. Bunun üzerine Öcalan’ın cezası da “ömür uzunluğunda hapse” çevrildi.
Devlet Bahçeli’nin sağladığı “umut hakkından” faydalanması için artık birleştirilmiş yasal değişikliklerin yapılması gerekiyor. Zira Türkiye’de ceza idamdan ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çevrilenler şartlı salıvermeden yararlanamıyor ve ömürleri boyunca hapishanede kalmak zorunda. Lakin Cumhurbaşkanı tarafından bir af çıkarılması durumunda Öcalan tahliye edilebilir. Bunun dışındaki seçenekler için kanunların değiştirilmesi gerekiyor.
Terörle Gayret Kanunu’ndaki engel
DEM Parti Hukuk ve İnsan Hakları Komitesi Eş Sözcüsü, Avukat Öztürk Türkdoğan’a göre, herkesin iki kanunda değişiklik yapılması gerekiyor.
Türkdoğan, bunlardan birincisinin Terörle Çaba Kanunu’nun (TMK) “koşullu salıverme” başlıklı 17’inci unsur olduğunu söyledi.
Maddenin 4’üncü fıkralarında, “Ölüm cezaları, 14/7/2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci unsuru ile ayrılmış 3/8/2002 tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda kaydedilmesine Ait Kanunla müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen terör suçluları ile mevt cezaları Ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen yahut ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına mahkum olan terör suçluları kararlı şart salıverilmelerinden yararlanılamaz. Bunlar hakkında ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezası ölünceye kadar devam eder” deniliyor.
Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun
Türkdoğan, ikinci olarak 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nun altı değiştirilme değişikliği yapılmasına işaret etti.
Türkdoğan’a bağlı olanlardan birincisi, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının infazını düzenleyen 25’inci husus. Bu husus, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası odasında tek kişi kalacak, günde sadece bir saat havalandırmadan yararlanılacak, 15 gün bir yakınlarıyla görüşmesini ve dışarı çıkması için rastgele bir sızıntı verilemeyecek şekilde düzenliyor. Fakat Öcalan, 2019’dan bu yana yakınlarıyla yahut avukatlarıyla görüşmüyor.
Koşullu salıvermeyi düzenleyen yasanın 107’inci hususunun ikinci fıkrası, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına tabi olanların 30 yılını cezaevinde geçirmeleri halinde şartlı salıvermeden faydalanabilmesi imkanından yararlanılması mümkündür. Lakin unsurun 16’ıncı paragrafı, bütçe güvenliğine ve anayasal nizama karşı kabahatlerin organize faaliyeti çerçeveleri durumunda ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkumiyet halinde şartlı salıverme kararlarının uygulanması düzenliyor.
Özel infaz tarzlarını düzenleyen 110’uncu husus ise infaz denemecina mahkumlara hafta sonu verme yetkisi öngörülüyor. Lakin terör faaliyeti kapsamında mahkum olanlar bu haktan yararlanamıyor.
Abdullah Öcalan’ın hapishanesinden saklanan bir sonraki bir diğer yasal pürüz de 5275 sayılı Kanun’un Süreksiz 2’inci hususu. Bu husus Terörle Uğraş Maddesi’ndeki düzenlemenin bir gibi yer alıyor.
Bude, “14.7.2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci unsuru ile farklı 3.8.2002 tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda değiştirilmesine izin verilmesine Ait Kanunla; mevt cezaları, müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen terör suçluları ile vefat cezaları ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen yahut ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına mahkûm olan terör suçluları, şartlı salıverilme kararlarından yararlanamaz. Bunlar hakkında, ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezası, hayatı boyunca devam eder” deniliyor.
Yasanın süreksiz 6’ıncı maddence ağır doğum hastalığı, engellilik yahut kocama nedeniyle hayatlar yalnız idame ettirilemeyen 65 yaşını bitirmiş mahkumların cezası, kontrollü özgürlük önlemi uygulanarak infaz edilebiliyor. Bu kontrollü özgürlük önlemleri orta cezayı konutunda çekme uygulaması da var. Lakin terörist suçluları bu haktan da yararlanamıyor.
DEM Partisi, bu unsurun Öcalan’ın değiştirilmesini istiyor.
Öte yandan ayna yasalaşmazsa, henüz olmamış yaşını bitirebilecek mahkûmlar 4 yılını da infaz yargılamasının kararının üzerine konutunda çekebiliyorlar. Fakat bu haktan yeniden terör mahkumları yararlanamıyor.
DEM Madde hukukçuları, süreksiz 9’uncu hususun 6’ıncı fıkrasının da değiştirilmesini talep ediyor.
Öztürk Türkdoğan: Umut hakkı mühletinin belirlenmesi gerekiyor
DEM Parti Hukuk Komisyonu Eş Başkanı Öztürk Türkdoğan, DW Türkçe’ye değerlendirmesinde AİHM kararının ardından Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi’nin “umut hakkı” konusunda 19 Eylül’de Türkiye’ye bölünmüş tavsiyelerin içeriğine dikkat çekti.
Bakanlar Komitesi’nin Türkiye’den umut hakkı kapsamında yasal düzenleme yapmayı istediğini belirten Türkdoğan, “Terörle Mücadele Kanunu ve İnfaz Kanunu’ndaki o kararların yetersizliği. Türkiye’nin umut hakkı kapsamında bir mühlet belirlemesi gerekiyor. Örneğin AİHM buna 25 yıl demiş. En iyimser Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına tabi olanlar 25 yıl tahliye edilebilir denilebilir. Yahut kalan 5 yılını açık cezaevinde Yahudi konutunda geçirmesi düzenlenebilir.
Avukat Türkdoğan, bunun yanı sıra şu an mükerrerlerde ağırlaştırılmış müebbetin infazının 40, diğer ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezalarında ise 36 yıl olarak işaretleyerek “Kimse bu sürete cezaevlerinde kalamaz. Burada da ıslahat yapılması gerekir. Devlete karşı yahut kişilere karşı hatalarda bu mühletlerin durması ve indirilmesi gerekir. ” diye konuştu.
Umut hakkı nedir?
Devlet Bahçeli’nin açıklamalarında “umut hakkı” ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkum edilen mahkumların mutlaka mühletler boyunca gösterdikleri düzgün hal ve durumda göz önünde bulundurularak kanunla belirlenmiş koşullar dahilinde şartlı salıverilme olasılığının değerlendirilmesini kapsıyor.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), umut hakkı kapsamındaki birinci içtihadı 9 Temmuz 2013 tarihli “Vinter ve Başkaları – Birleşik Krallık” kararıyla sona erdi. AİHM, Vinter kararında bu süreyi 25 yıl olarak belirlemişti.
AİHM, 2014 yılında Abdullah Öcalan’ın mahkemeye çıktığı bir karara atmıştı. Bu yeteneği AİHM İkinci Kısım, 18 Mart 2014 tarihinde “Öcalan (No.2) – Türkiye” kararında Öcalan’ın ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının şartlı salıverilme hakkı olmaksızın infaz edilmesi nedeniyle Mukavelenin 3’üncü durumunun kesilmesinin karar kararı. AİHM’in Vinter kararındaki 25 yıl boyunca baz hazırlanması halinde Öcalan’ın şartlı salıvermesinin 15 Şubat 2024’ten itibaren gözden geçirilmesi gerekiyordu. Hukukçular, Türkiye’de mevcut infaz mevzuatındaki kararların, Öcalan’ın umut hakkından faydalanmasını engellediği görüşünde.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşılabilirim?
News
