Rusya’nın BRICS dönem başkanı olduğu 16. BRICS Doruğu, 22-24 Ekim tarihlerinde Kazan’da gerçekleştiriliyor. BRICS, dolar yerine dünyada kullanılacak yeni bir para ünitesini tanıtıyor.
“BRICS” kümesi, gelişmekte olan ülkelerin global sıkıntılarda daha fazla kelam sahibi olması gayesiyle Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in iştirakiyle 2006’da kuruldu.
Adını kurucu ülkelerin İngilizce baş harflerinden alan küme, 2011’de Güney Afrika’nın da katılmasıyla “BRICS” ismini aldı.
Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de 1 Ocak’ta BRICS’e katıldı.
Kazan’daki tepede öne çıkan bildiriler…
Putin, Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin düzeltilmesi gerektiğini söyledi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Orta Doğu’daki durumun kötüleştiğini belirterek, “Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin düzeltilmesi, Orta Doğu’da barışı garanti edebilir. Bu sorun çözülene kadar, şiddetin kısır döngüsü kırılmayacaktır.” dedi.
Putin, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başşehri Kazan’da düzenlenen BRICS Başkanlar Tepesi’ndeki “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu.
Daha adil bir dünya nizamına geçiş sürecinin kolay olmadığını belirten Putin, “Bu sürecin oluşumu, her şeye hâkim olma mantığıyla düşünmeye ve hareket etmeye alışmış güçler tarafından engellenmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Putin, alternatif, emniyetli ve dayatmalardan uzak, çok taraflı finansal sistemler, yeni üretim zincirleri kurmak gerektiğini ve memleketler arası ulaşım koridorlarının kapasitesini geliştirmek ve artırmanın değerli olduğunu söyledi.
Gazze Şeridi’nde birçok sivil 40 binden fazla insanın öldüğünü vurgulayan Putin, “Gazze’de geçen yıl başlayan çatışmalar artık Lübnan’a sıçradı ve bölgedeki öteki ülkeler de etkileniyor. İran ile İsrail ortasındaki çatışma düzeyi de süratli bir artış gösterdi. Bütün bunlar bir zincirleme tepkiye benziyor ve tüm Orta Doğu’yu tam ölçekli bir savaşın eşiğine getiriyor.” dedi.
Filistin konusunda adımlar atılması gerektiğini vurgulayan Putin, “Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin düzeltilmesi, Orta Doğu’da barışı garanti edebilir. Bu sorun çözülene kadar, şiddetin kısır döngüsü kırılmayacaktır. Beşerler kalıcı bir kriz atmosferinde yaşamaya devam edecektir.” sözlerini kullandı.
Putin, bugünkü toplantıda durumun kötüleştiği Orta Doğu’daki gelişmeler hakkında “ciddi bir şekilde” konuşacaklarını söyledi.Ülkeler ortası çatışmaların başlamasına yönelik birtakım cesaretlendirici adımların atıldığını anlatan Putin, “Ukrayna bunun bir örneğidir. Telaşlarımızı umursamadan, Rusya’nın güvenliğine tehdit yaratması ve Rusça konuşan insanların haklarını ihlal etmek için kullanılıyorlar.” dedi.
Rusya’nın “stratejik mağlubiyete uğratma arzusunun” bir “hayal” olduğunun altını çizen Putin, bunu isteyenlerin Rus tarihini bilmediklerini belirtti.
Avrasya’da eşitlik temelli bir güvenlik sistemi oluşturulmasına yönelik fikirler sunduklarını anlatan Putin, “Bu fikirler, gerçek istikrarı sağlam bir formda garanti altına almak ve kıtadaki tüm devletlerin ve halkların barışçıl gelişimi için şartlar yaratmaya yönelik ortak gayretler sarf etmek üzerinedir.” diye konuştu.
Putin, Birleşmiş Milletler (BM) yapısının 21’inci yüzyıl gerçeklerine uyarlanması, Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin BM Güvenlik Kurulu’nda daha fazla temsil edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
ERDOĞAN’DAN AÇIKLAMA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BRICS Tepesi’ne katılmak üzere geldiği Rusya’ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başşehri Kazan’dan ayrıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Milletlerarası Kazan Havalimanı’ndan, Tataristan Başbakanı Birinci Yardımcısı Rustem Nigmatulen, Kazan Belediye Başkanı İlsur Metşin, Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi Tanju Bilgiç ile Moskova Büyükelçiliği ve Kazan Başkonsolosluğu yetkilileri uğurladı. Erdoğan, BRICS Tepesi kapsamında düzenlenen “Genişletilmiş BRICS+ Oturumu”nda konuştu. Burada olmaktan duyduğu memnuniyeti lisana getiren Erdoğan, misafirperverliği ve daveti için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etti ve kendisini başarılı mesken sahipliği münasebetiyle kutladı. Erdoğan, ocak ayı prestijiyle periyot başkanlığını üstlenecek Brezilya’ya şimdiden muvaffakiyetler diledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Dün Ankara’da gerçekleştirilen hain terör aksiyonu nedeniyle taziyelerini ileten tüm dostlarımıza gösterdikleri dayanışma nedeniyle teşekkür ediyorum. Bu alçakça hücum Türkiye’nin terörü bertaraf etme azmini ve kararlılığını daha da perçinlemiştir.” diye konuştu.
Erdoğan, iktisattan güvenliğe, global adaletsizliklerden iklim değişikliğine her alanda tesirleri hissedilen önemli meydan okumalarla karşı karşıya olunduğunu belirterek, tepe için belirlenen “adil global kalkınma ve güvenlik için çok taraflılığın güçlendirilmesi” temasını bu nedenle olağanüstü isabetli bulduklarını söyledi.
Sosyoekonomik kırılganlıkların arttığı ve güç istikrarlarının değiştiği bugünün kurallarında ikinci dünya savaşı sonrasının eseri olan siyasi ve mali düzeneklerin kendilerinden bekleneni veremediğini vurgulayan Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türkiye olarak böylesi bir ortamda ‘daha adil bir dünya mümkündür’ şiarıyla hareket ediyoruz. Çok taraflı platformlarda dostlarımızla bir ortaya gelmeye ve hepimizi ilgilendiren ortak problemlere müşterek akılla tahlil bulmaya ehemmiyet veriyoruz. BRICS’in global ticaretin gelişimine, ekonomik büyümeye ve sürdürülebilir kalkınma gayelerine hizmet ederek daha adil bir global nizamın inşasına eşsiz katkılar sunduğuna inanıyoruz. Türkiye, Avrupa Kurulundan Türk Devletleri Teşkilatına kadar pek çok memleketler arası kuruluş ile Gelişen Sekiz Ülke (D8), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üzere bölgesel kuruluşların kurucu üyesidir. G20’nin ve MIKTA’nın da aktif üyesiyiz. Afrika Birliği ve ASEAN’la iştiraklerimizin yanı sıra Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğuyla işbirliği sistemlerimiz her geçen gün daha da gelişmektedir. Türkiye olarak karşılıklı hürmet ve kazan kazan temelinde yakın münasebetler geliştirdiğimiz BRICS ailesiyle de diyaloğumuzu ilerletmekte kararlıyız.”
Küresel bir adil nizam ve kalkınmanın fakat sonlar ötesinde huzur ve güvenliğin tesisiyle mümkün olabileceğini lisana getiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Orta Doğu’da akan kan durdurulmadıkça gelecek için ne adaletten ne barıştan ne de kalkınmadan kelam edilebilir. İsrail’in bütün bölgeyi ateşe atma kıymetine sürdürdüğü saldırgan tavır, hukuk, vicdan başta olmak üzere her türlü sonu çoktan aşmıştır. Filistin halkı, Gazze’de soykırıma uğramaktadır. İsrail, Lübnan’a da saldırmak suretiyle mezalimi daha da ileriye taşımıştır. 21. yüzyılda yaşanan bu insanlık dramını göz arkası etmek hiç kimseyi sorumluluktan kurtaramaz. 1967 hudutları temelinde başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız, hâkim ve coğrafik bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti’nin kurulması bölgede kalıcı ve adil bir barışın olmazsa olmazıdır. Bu vesileyle Filistin’i tanımayan ülkeleri bu doğrultuda adım atmaya davet ediyorum. İsrail’e yönelik kayıtsız koşulsuz silah ve mühimmat takviyesinin sürmesi, bu ülkeyi akınlarında daha da pervasız hale getiriyor. BM nezdinde İsrail’e silah atışının durdurulmasına yönelik bir teşebbüs başlattık. Siz pahalı dostlarımın bu konuda sağlayacakları dayanağa güveniyorum. Daima bir arada el ele vererek coğrafyamızdaki katliamları ve gözyaşlarını bir an evvel durduralım diyorum.”
Toplantının insanlık için hayırlara vesile olmasını dileyen ve doruğun düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kelamlarını Rusça teşekkür ederek tamamladı.
Oturum öncesinde Erdoğan, öbür önderlerle aile fotoğrafında yer aldı. Erdoğan, platforma gelişi sırasında devlet liderlerini selamlarken, ön sırada yer alan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping, Mısır Devlet Lideri Abdülfettah el-Sisi, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ve Moritanya Devlet Lideri Muhammed Ould Ghazouani ile tokalaştı.
Venezuela BRICS Tepesi’nde, İsrail’in taarruzlarının cezasız kalmasını kınadı
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, İsrail’in Gazze Şeridi’ne ve Lübnan’a düzenlediği hücumların cezasız kalmasına reaksiyon gösterdi. Maduro, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başşehri Kazan’da düzenlenen BRICS Önderler Tepesi’ndeki “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuştu. Maduro, hem düzenlenen tepe hem de ülkesinin davet edilmesi dolayısıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etti.
Ülkesinin BRICS’in unsurlarını paylaştığını belirten Maduro, çok kutuplu ve merkezli bir dünyanın oluşturulmasını beklediğini tabir etti. Maduro, Venezuela’nın global sıkıntıların tahliline katkı sağlamaya çalıştığını belirterek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile İsrail’in Gazze ve Lübnan’a düzenlediği taarruzları konuştuğunu aktardı.
Guterres’le Gazze Şeridi ve Lübnan’daki konutlara yapılan taarruzlara değinen Maduro, İsrail’in Gazze Şeridi ve Lübnan’a düzenlediği taarruzlarının cezasız kalmasını eleştirerek “Uluslararası Ceza Mahkemesi yalnızca global güney ülkelerini cezalandırmak için mi var?” diye sordu.
Çin Devlet Başkanı Şi: “Küresel Güney’in kolektif yükselişi, büyük dönüşümün işareti”
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, “Küresel Güney” olarak anılan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kolektif yükselişinin, dünyada yaşanan büyük değişimin işareti olduğunu belirtti. Global Güney ülkelerinin birlikte çağdaşlaşma yolunda ilerlemesinin dünya tarihinde daha evvel gibisi görülmeyen “abidevi bir atılım” olduğunu tabir eden Şi, “Küresel Güney’in kolektif yükselişi, dünyada yaşanan büyük dönüşüm işaretinin ayırt edici özelliğidir.” dedi.
Şi, “BRICS+” diyaloğuna katılan ülkelere “barış için bir istikrar gücü olma”, “küresel güvenlik idaresini güçlendirme”, “krizleri çözecek ve kökenlerindeki sebepleri giderecek yollar arama” davetinde bulundu. Global Güney’in kalkınma yoluyla yükseldiğini ve kalkınma yoluyla refaha ulaştığını vurgulayan Şi, ülkelerin ortak kalkınmanın motoru olması gerektiğini vurguladı.
Şi, “BRICS+” işbirliğine dahil olan ülkelerin global iktisat idaresi reformunda öncü ve etkin rol oynamasının ve kalkınmayı memleketler arası iktisat gündeminin merkezi haline getirmesinin ehemmiyetine işaret etti. “BRICS+” ülkelerinin ayrıyeten uygarlıklar ortasındaki irtibatı savunması gerektiğine dikkat çeken Şi, ülkelerin kendi ulusal şartlarına uygun çağdaşlaşma yolunu izlemesi için birbirini desteklemesi gerektiğini lisana getirdi. Çin’in Global Güney ülkeleriyle insani etkileşimleri artırmak ve idare tecrübesini paylaşmak için bir “Düşünce Kuruluşları İttifakı”na öncülük edeceğini tabir eden Şi, “Uluslararası görüntü nasıl değişirse değişsin Çin, ebediyen Global Güney’i yüreğinde taşıyacak, Global Güney’deki köklerini koruma edecektir.” diye konuştu.
SİSİ’NİN AÇIKLAMALARI
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, İsrail’in işgali ve ablukası altındaki Gazze ve Lübnan’da İsrail tarafından işlenen ihlallerin hesabının sorulamadığını belirterek, Ortadoğu’nun geniş kapsamlı bir bölgesel savaşa sürüklenme tehlikesi bulunduğunu söyledi. Mısır Cumhurbaşkanı, Rusya’da BRICS Tepesi kapsamında düzenlenen “Genişletilmiş BRICS+ Oturumu”nda yaptığı konuşmada, Orta Doğu’da geniş kapsamlı bir bölgesel savaşa sürüklenme tehlikesine dikkati çekti.
Mısır’ın bu platformu, BRICS ülkeleri ile güney ülkeleri ortasında işbirliğini artırmak için bir fırsat olarak değerlendirdiğini vurgulayan Sisi, gelişmekte olan ülkelerin finansmana erişimini sağlamada çok taraflı kalkınma bankalarının rolünün artırılmasının ehemmiyetine değindi. Toplantının, karmaşık krizlerin ve zorlukların yaşandığı bir devirde, memleketler arası çok taraflı sistemin güvenilirliğine yönelik tehditlerin arttığı bir devirde gerçekleştirildiğini tabir eden Sisi, memleketler arası hukuk ve insani hukukun ihlalleri karşısındaki cezasızlık ve adalet eksikliğinin günümüz dünyasında ikili standartların ve ilkesizliğin en büyük ispatı olduğunu söyledi.
Bu durumun insani felaketlere, savaşların sürmesine ve genişlemesine yol açtığını belirten Sisi, çatışmaların yayılmasının, Aden Körfezi ve Kızıldeniz’deki deniz trafiğini, milletlerarası ticareti ve global tedarik zincirlerini de tehdit ettiğini hasebiyle tüm bunların memleketler arası iş birliğini kaçınılmaz hale getirdiğini kaydetti.
İran Cumhurbaşkanı: “BM Güvenlik Kurulu Batılı ülkelerin nüfuzu nedeniyle aktifliğini yitirmiştir”
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Birleşmiş Milletler (BM) üzere milletlerarası kurumların Batılı ülkelerin nüfuzu nedeniyle aktifliğini yitirdiğini, buna rağmen BRICS’in başarılı bir işbirliği ve yakınlaşma modelini ortaya koyduğunu söyledi.
İran resmi ajansı IRNA’ya nazaran Pezeşkiyan, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başşehri Kazan’da düzenlenen BRICS Doruğu Genişletilmiş Önderler Toplantısı’nda konuştu. Pezeşkiyan, “BM Güvenlik Kurulu, Milletlerarası Para Fonu, insan hakları örgütleri üzere memleketler arası kurumlar Batılı ülkelerin nüfuzu ve politize olmaları nedeniyle aktifliğini yitirmiştir. Bu küme (BRICS), kuruluşundan bu yana, yüksek ve olumlu maksatları çerçevesinde, bölgesel ve memleketler arası sahnede ülkeler ortasında başarılı bir işbirliği ve yakınlaşma modeli olmayı başarmıştır.” dedi.
İsrail’in Gazze ve Lübnan ataklarına değinen Pezeşkiyan, “Uluslararası hukuku göz gerisi eden İsrail, birçok ülkenin egemenliği ve kırmızı çizgilerini ihlal etti. Yeni bir şiddet ve terör dalgası yaratarak yaygın kabahatlerinin tarihine bir kara sayfa daha ekledi. Memleketler arası barış ve güvenliğin lokomotifi olması beklenen BM Güvenlik Kurulu ve milletlerarası kurumlar bu mevzuda gerekli aktifliği ortaya koymamıştır.” tabirlerini kullandı.
AA
News
