“Formalarını almıştı. Altı geçen sene 75 liraydı, alıyor. Bu sene 150 olmuş. Üstü de 45 idi, bu sene 100 lira olmuş. İkisi de iki kalmış. Varsayım bozuk bir kesim henüz değil, yedekte kalmak zorunda kalıyoruz çocuklar küçük olduğu için.”
DW Türkçe’ye konuşan İstanbul’da ilkokul birinci sınıf öğrencisi velisi olan Sinem Türküner Moralar, geçen listelerdeki boya kalemlerinin fiyatının da 30 liradan 95 liraya, kalem fiyatının ise 6,5 liradan 12,5 liraya olduğunu söylüyor.
Kamuya ilgili eğitim yatırımlarının giderek azalması Türkiye’de2022-2023 eğitim-öğretim yılı 12 Eylül Pazartesi günü başlayacak. Okulların tekrar yüksek masrafları, yetersiz yatırımlar, özelleşme, teminatsız kullanım ve müfredat maliyetlerinin gölgesinde ortaya çıkabilir.
Anaokulları ve 1. sınıflar için ahenk haftası Pazartesi’den geçiyordu. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre Ağustos ayında eğitim harcama ayarında enflasyon yıllık bazda yüzde 34,4 arttı. Okul masrafları cep yakıyor.
Zorlukluluklar cep yakıyor
Eğitim Sen’in araştırmasına göre 2022-2023 eğitim öğretim programı başlarken veliler, zarurî farklılıklara, ilkokul 1. sınıfa başlayan bir öğrenci için 2 bin 840 TL, ortaokula başlayan bir öğrenci için 3 bin 180 TL, liseye başlayan bir öğrenci için 3 bin 270 TL hesabı durumunda.
Antalya’nın Kepez ilçesinde yapılan araştırmada kırtasiye fiyatları temel alınırken bu listenin içinde yardımcı kaynaklar, kayıt fiyatı, servis fiyatı ve velilerden yıl içerisinde talep edilen katkı hissi yok.
Tüm Kırtasiyeciler Derneği Lideri Vecdet Şendil, basına yaptığı açıklamada, geçen seneye kıyasla bu yıl eser bazında yüzde 80’lere varan fiyat artışı olduğunu belirterek, “Bu yıl bir çantanın ortalaması 600 ila 800 liraya dolacak” dedi.
“Kırtasiye fiyatları üç katlandı”
DW Türkçe’ye konuşan kırtasiyeci Ali Visalettin Hazinedaroğlu da kağıt fiyatlarındaki gelişmelera işaret ediyor:
“Kağıt fiyatları tahminen 1’e 3 bile oldu. Geçen sene 54 diye sattığımız kâğıt, bu sene o Listelera biz alamıyoruz, çok kıymetlendi. 80-90’a alış fiyatları biliniyor.”
Eğitim Sen’in araştırmasına göre bir yıl önceki ilkokula başlayan bir öğrenci için en ucuz zincir marketlerde 234 TL’ye alınan kırtasiye bugün en az 3 kat artışla 710 TL’ye alınabiliyor. Buna göre 2021’de 45 lira olan okul çantası fiyatı 149 lira 95 kuruş, 34 lira 50 kuruş olan özet çantası fiyatı 79 lira 50 kuruş, 15 lira 50 kuruş olan suluk fiyatı 49 lira 75 kuruş, 8 lira 95 kuruş olan kalem kutusu fiyatı 18 lira 50 kuruşa çıktı.
Kayıt ve bağış paraları
Yeni eğitim-öğretim devrinin başlamasıyla birlikte okullarda kayıt parası ve zarurî bağış önerileri de gündeme geldi.
DW Türkçe’ye konuşan Eğitim-Sen Genel Lideri Nejla Heyet, eğitimin bütçesinin kısıtlılığı nedeniyle uzun vakittir kendi ömrünü karşılamak zorunda kalan devlet okullarının tahlili bu yıl da velilerin cebinde aradığını vurguluyor.
Kurul, “Her kayıt periyodunda velilerden istenilen ‘kayıt parası’ ve ‘bağış parası’ bu yıl velileri geçmiş yıllara ait daha fazla zorladı. Bunların dışında velilerden ‘ihtiyaç maddeleri’ listesi altında ‘A4 kâğıdı, kâğıt havlu, sıvı sabun, tuvalet kâğıdı’ vb şeklinde öteki kopyalar için 300 ila 500 TL ortada para istiyor” diyor.
Devlet talebi talebi
DW Türkçe’ye konuşan Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Lideri Mehmet Balık da, asgari fiyatla geçinenler başta olmak üzere okul masraflarını karşıladığını, her geçen gün zorlaşan velilere eğitim masrafları için takviye takviyesi yapılmasını söylüyor. Balık, “8 bin lira 10-11 bin lira ortasında sıkışmış bir gelirimiz var. Hasebiyle iki çocuklu bir kamu çalışanını harcadığı zaman başlangıçtaki masraflar düşünecek olursa kıyafet, ayakkabı, spor kıyafeti vs. Hakkında yaklaşık 6 bin 250 lira olmak üzere bir masraf yapmak gerekiyor iki çocuk için” diyor.
Raporların, servis ve yıl içinde devam ettiği kırtasiye masraflarının da toplam karşılığının Balık, bunun için de bir çocuk için aylık ortalama 1000 lira masraf harcaması tabir ediyor.
Servis fiyatları zamlandı
İstanbul Umum Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası, 24 Ağustos’ta yaptığını belirtmiş, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında okul ücretlerini yaklaşık yüzde 20 oranında artırdığımı açıkladı. Ankara’da okul servis fiyatlarına artış geldi. Yapılan artırımla birlikte 0-3 kilometre ortası yıllık 5 bin 96 TL oldu. 15 kilometreyi aşan kilometresi için ise 150 TL ek fiyat alınacak.
Devletin velilere mali destek sağlama sistemini savunan Mehmet Balık, “Peki 9 bin lira maaş alan bir kamu çalışanlarının aylık 2 bin lira çocuklar için harcarsa konut kirasını, başka beslenme, ısınma harcamalarını nereden karşılayacak? Karşılık gücünün mümkün olmamasının mümkün olmaması” diye konuşuyor.
Beslenme sorunu büyüyor
Eğitim-Sen okullardaki demokrasiye dikkat çekiyor. Türkiye’de birden fazla öğün kahvaltısı gitmeden okula geldiğini ve yemek yemeden günü tamamladığını vurgulayan sendika, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının çocukların yalnızca büyüme ve iyileşmeleri değil, okul performansı üzerinde de son derece tesirli şekilde dikkatin kesildiği bu sorunun acil durumlarının bittiğini gösteriyor.
Yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü giderek düşüyor bu devirde beslenme meselesinin daha yakıcı hale geldiği söz eden Nejla Konseyi, “Okullarda bir aralık fiyatsız, sağlıklı beslenme hakkı tarafından karşılanmalıdır. MEB, mevcutların sağlıklı gelişimleri ve eğitimin sağlıklı işleyişini sağlamak için sağlıklı beslenme durumunu geliştirmek için farklı bir bütçe ayırma durumudur” diyor.
Eğitim yatırımları yarı yarıya düştü
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesi, 2022 yılı için 189 milyar 11 milyon TL olarak açıklanmış, bu sayı ulusal gelirin yüzde 10,79’unu oluşturmuştu.
Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinden eğitim yatırımlarına devam ediyor ise 2002’de yüzde 17,18 iken bu sene 8,06 oldu. Buna bağlı olarak Bakanlığın eğitim yatırımları 20 yılda yarı yarıya düştü.
Nejla Konseyi, okulların değerli bir kısmı önemli manada ödenek meşakkati çekerken bakanlığın gönderilmesini sağlamaktan nizamlı olarak alınmakta yardımlar, bağışlar ve okulların ticari faaliyetlerinden karşılandığını söz ediyor.
Kurul, bilhassa fakirlerde Türkiye’de tutulanın çok üzerinde kalabalık sınıf sorununun yaşandığını, okulların fiziki donanımının, en temel eğitim aracı gereçlerinin olup olmadığının, saklanmasından para toplanıp mahallede toplanmamasına göre değişiklik gösterdiğini belirtiyor
Kamunun eğitime ayırdığı hissin azaldığı hızda özel okulların oranı yüzde 3’lerden 30’lara ulaştı.
Özel okul fiyatları de bu yıl cep yaktı. Özel okulun yıllık fiyatı büyükşehirlerde yıllık 100 bin TL’yi aştı. Anaokulu fiyatı KDV hariç yüzde 8, özel okullarda 100 bin lira, ilkokulda 120 bin lira ve ortaöğretimde 150 bin lira oldu. Peşin ödeme, kredi kartına tek çekim veya taksit halinde seçenekler sunulup fiyatı artırıldı.
Milli Eğitim Bakanlığı, yönetmelik değişikliğiyle özel okullarda artırım süreleri yüzde 36 ile sonlandırılmıştı. Özel okullar ise bu farkın yemek, kırtasiye, kıyafet ve servis hizmet fiyatlarına yaptığı artışlarla kapatmaya çalıştı.
Güvencesiz çalışma artıyor
Türkiye’de özellerin sayısı artarken aileleri yüksek fiyatlı okul fiyatlarına, bu okullarda çalışan kişiler ise hak kayıplarına maruz kalıyor. Özel kesim öğretmenleri, kamudaki oyunculara göre daha düşük fiyatlar, daha uzun çalışma saatleri ve kısa süreli düzenli sözleşmeler halinde hak kayıpları yaşıyor.
Özel okullarda ve dershanelerde çalışan örgütlenmiş Özel Dal Öğretmenleri Sendikası Üyeleri, geçen haftalarda 2014’te yürürlükte olan kaldırılan taban maaştan tekrar kişisel konması talebiyle bölgelerden ayrılmıştı.
Taban maaşla ilgili yürürlükten kaldırılan maddede özel öğretim kurumunda çalışan eğitimciler kamu kurumundaki denginden düşük maaş alamaz diyordu. Şu anda haftada 60 saat çalıştırılan özel bakımda birçok minimum fiyat ya da biraz üstünü yer alıyor.
DW Türkçe’ye konuşan kişiler, bir yıl dolmadan iş veren tarafından seneye tekrar alım alacakları kullandıklarını istifaya zorlandıklarını, bu nedenle işsizlikle karşı karşıya kalırken kıdem tazminatından da mahrum kaldıklarını belirtti.
Eğitim-Sen de kamudaki politika politikasına dikkat çekiyor. 15 Temmuz 2016 sonrasında tek bir takımlı öğretmen ataması yapılmadığını, yapılan bütün atamalarda kontratlı olarak atandığını tabir eden sendika, 2022-2023 eğitim öğretim yılında en az 80 bin öğretmenin performansının beklendiğini işaret ediyor. Eğitim-Sen Lideri Nejla Heyet, “Kamu’nun sürekliliği, düzenliliği ve daha halka açık olarak sunduğu eğitimde her türlü teminatsız istihdamdan vazgeçmeli” daveti yapıyor.
Müfredat sorunu devam ediyor
Türkiye’deki eğitim sistemine ait tartışmalardan biri de müfredat sorunu.
Eğitim-Sen,Türkiye’de eğitim sisteminin en temel prensiplerinden ve laik eğitim anlayışından süratle uzaklaştığı, okullarda dinselleşmenin süratle artarak tasa verici boyuta ulaştığında. Sendika, MEB’in geçmişte eğitimin dinselleştirilmesi amacıyla Diyanet İşleri Başkanlığı başta olmak üzere, ortak çeşitli dini vakıf ve derneklerle yürüttüğü projeler ve imzaladığı ‘iş birliği’ protokollerinin, okulları çeşitli direniş, tarikat ve dini kümelerin aktiflik ve faaliyet alanı haline getirilerek savunuluyor.
Eğitim müfredatına bilimin devre dışı bırakılmasına işaret eden sendika, para-bilim derslerinin azaltılması, kısa süreli mescit uygulaması, zihinsel engelli çocukların mecburi din derslerinin verilmesi, okul öncesinde ve çocukların ilkokulların mescitlere götürülmesi, din eğitiminin fiilen okula gitmeden önce hatta kreşlere kadar indirilmesi yönünde uygulamalara dikkat çekiyor.
Türkiye’de okullaşma siyasetinin siyasi bölünmez olarak belirlendiğini savunan-Sen, Eğitimin Durumu 2022 isimli raporda, “Milli Eğitim Bakanlığı’nın ortaöğretimde mesleksel eğitim ve İmam Hatip okulları bireysel olarak şekillendirilen okullaşma siyasetinin, eğitim oranlarının bu okullara gidişi yahut gidişi ön kabulü üzerinden biçimlendirildiği” sözle “Böylece, bir ülke sermayesinin elde ettiği orta öğeler ve ucuza öğrenilen olarak gören siyasetler yaşama geçirilirken, öteki taraftan imam hatipleştirme siyasetlerinin eğitimin üzerinden dinselleştirilmesi ve iktidarın siyasi kitle tabanının genişletilmesi yönünde adımların hedeflenmesiyle hedeflenmektedir” deniliyor.
MEB’in 2021 yılı istatistiklerine göre Türkiye’de okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim seviyesinde 9 milyon 352 bin 605’i erkek, 8 milyon 733 bin 338’i kız olmak üzere toplam 18 milyon 85 bin 943 öğrenci örgün eğitim yer alıyor. Öğrencilerden 15 milyon 194 bin 574’i resmi, 1 milyon 310 bin 605’i özel ve 1 milyon 580 bin 764’ü ise açık öğretim okuyorda okuyor.
EKONOMİ
07 Şubat 2025EKONOMİ
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025EKONOMİ
07 Şubat 2025Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.