DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, 2023 yılı Bayan Emeği Raporu’nu açıkladı. Raporda, zelzele bölgelerindeki bayanların dağılımı ülke genelinde yüksek derecede işaretlenerek zelzele sonrasında derinliğin daha da büyüyeceği uyarısı yapıldı.
Genel-İş Sendikası Emek Araştırma (EMAR) Dairesi tarafından yönetilen Bayan Emeği-2023 raporunda, 2021 yılı genelindeki bayan işsizlik oranının yüzde 14,7 olduğu bu oranın yüzde 16,8 ile 2,1 puan daha fazla olduğu belirtildi. Türkiye’de 2021 yılında 1,5 milyonluk dikkat çekilen raporda toplam bayan işsizliğinin yüzde 10’unu zelzele bölgesinde yaşayan bayan işsizlerin oluştuğu kaydedildi.
Raporda, “Deprem öncesindeki periyotta Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Şanlıurfa ve Diyarbakır vilayetlerinde bayanların çalıştırdıklarıne ve istihdama katılım payları düşüktür. Bölgede harcananın yüzde 73’ü (2 milyon 292 bin) erkekten, yüzde 26,7’si (837 bin) bayanlardan oluşmaktadır.Toplam istihdamın yüzde 74’ü olan 1 milyon 987 bini erkekten;yüzde 25,6’sı olan 695 bini ise bayanlardan oluşmaktadır.Zelzele ile birlikte de bayan istihdamının çok önemli bir düşeceği görülmektedir”.
“22 Şubat’ta yapılan yardımlardan yararlanamayacaklar”
bölgedeki bayan depremlerin toplumsal tazminattan mahrum kalması ve istihdam edilen bayanların yüzde 52’sinin kayıt dışı çalıştırıldığına işaretlenen raporda, “Bu da demek oluyor ki, harcanan bölgede çalışan her iki bayandan biri 22 Şubat 2023 tarihinde çalıştırılan işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği üzere yardımlardan yararlanamayacak ” Denildi.
Kahramanmaraş’ta ölenler 11 vilayetinde büyük yıkıma yol açtı.Fotoğraf: Anne Pollmann/dpa/picture Alliance
Bayandan üçünün toplumsal eşitliği yok
Rapora göre, Türkiye’deki toplam bayan istihdamının yüzde 32,5’inin kayıt dışı ve teminatsız çalıştırıldığı, 2022 yılı dördüncü çeyrek verilerine göre 10 milyon 298 bin bayan istihdamının 6 milyon 951 bininin (yüzde 67,4’ü) kayıtlı, 3 milyon 347 bininin ise (yüzde 32,5’i) kayıt dışı çalıştırıldığı kaydedildi.
Kadın istihdamı OECD ve AB ortalamalarının geç seviyeleri
OECD verilerine göre Türkiye’de bayan istihdamının yüzde 34,3, erkek istihdamının yüzde 70,7’sine dikkat edilen raporda, OECD üye ülkesinde bayan istihdamının yüzde 62,4, cinsiyet açığının yüzde 14,2; AB’de bayan istihdamının yüzde 65, cinsiyet açığının ise ortalama yüzde 9,9 olduğuna işaret edildi.
Raporda OECD bilgilerine göre Türkiye’deki bayanların oranlarının yüzde 12,7 ile AB ve OECD ortalamalarının iki katından fazla olduğu belirtildi. AB üye ülkelerinde ortalama bayan işsizliğinin yüzde 6,4, OECD üye ülke ortalamasında ise yüzde 6,8 olduğu kaydedildi.
Raporda, “Son 5 yıllık periyoda detaylı olarak bakıldığında; dar tarifeli bayan işsizlik oranı yüzde 14 civarındayken geniş tarifeli bayan işsizlik oranlarının arttığını görüyoruz. 2018 yılında dar tanımlı/resmi bayan işsiz sayıları 1,4 milyon iken kişi 2022 Aralık ayında 1,7 milyon şahsa Birebir periyotta ise geniş tarifeli bayan işsizliği yüzde 23,5’ten 6 puanlık artışla yüzde 29,5’e yükselerek 4 milyon 82 bin kişi bulmuştur” denildi.
Türkiye’de istihdamdaki cinsiyet açığı yüzde 36,4 seviyesinde.Fotoğraf: Felix Jason/imago görselleri
9,5 milyondan fazla bayan konut işleri nedeniyle çalışamıyor
Raporda, “toplumsal açıdan bayanlara atfedilen konut işleri, paklık, çocuk, yaşlı ve hasta bakımı için işler nedeniyle” bayanların büyük bir kısmının çalışma hayatına katılamadığına da dikkat çekildi. Raporda, “2022 yılı dördüncü çeyrek verilerine göre 9 milyon 663 bin bayan mesken işleri nedeniyle çalışma ömrü dahilinde olamadığını belirtirken mesken işleri nedeniyle çalışma sırasında yer alamadığını erkek verisi bulunmuyor. 286 bin kişi iken erkek sayısı yalnızca 466 bin kişidir” bilgisini aldı.
Erkekler bayanlardan yüzde 47 daha fazla kazanıyor
Raporda dünya genelinde gelir eşitsizliğinin bilhassa Kovid-19 süreci ile başlayan derin ekonomik kriz ile birlikte daha da derinleştiğine ve istihdamda “eşit kıymette eşit ücret” çabasını de zorlaştırdığına işaret edildi. Global olarak kadınların erkeklerine göre yaklaşık yüzde 20 daha az fiyatla belirtilen raporda, “Küresel düzeyde önemli bir eşitsizlik kelam konusu iken Türkiye’de de kadınların erkeklerine göre yüzde 20,84 fazla olduğu görülüyor. Cinsiyete ve çalışma biçimlerine göre fiyatını incelediğimizde; bayan ve erkekler ortasındaki fiyat farkının çalışma biçimi, yevmiyeli çalışan bayan ve erkeklerdedir.Yevmiyeli çalışan erkekler, yevmiyeli çalışan bayanlara yüzde 47,39 daha fazla kazanmaktadır.Fiyatlı maaşlı çalışanlarda ise bu fark yüzde 16’dır.Fiyatlı erkekler çalışan, bayanlara 16 daha fazla kazanmaktadır” denildi.
News
