İfade Özgürlüğü Derneği’nin EngelliWeb 2021 Raporu, Türkiye’de erişim engellenen web sitelerinin 2018 yılından bu yana arttığını ortaya koydu.
Buna göre, 2021 yılı sonu prestijiyle 574 bin 798 web sitesi ve alan adı erişim manisi getirildi.
İfade Özgürlüğü Derneği’nin tespitlerine göre, 2018 yılı sonuç prestijiyle Türkiye’den toplam 347 bin 445 alan adı erişime engellenmiş, 2019 sonuç prestijiyle bu sayı 408 bin 494’e yükselmiş, 2020 sonuç prestijiyle da bu sayı 467 bin 11’e ulaşmıştı.
İnternet sansürleri ve erişim engelleme uygulamalarının değerlendirildiği rapor, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Üyesi Öğretim Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Uzman Araştırmacı Ozan İtimat tarafından hazırlandı.
“Kişilik hakları ihlalleri” kararları
“Üst Düzey Kamu Şahsiyetlerinin İncinen Prestij, Onur ve Haysiyet Yılı” başlıklı raporda, standart olarak artan “kişilik hakları ihlalleri” kararının yayınlanmasında kamuda bulunan binlerce haber ve içeriğin erişimine engellendiği, yayından çıkarılarak sansürlendiği ve hasebiyle yok edildiği belirtildi. Sulh ceza hakimlikleri tarafından alınan erişim pürüzü kararlarının “kamunun geçmişe yönelik araştırma yapma yetkisi” baltaladığı ve “çevrimiçi arşivlere önemli zarar” olduğu vurgulandı. Sulh ceza hakimliklerinin erişim pürüzü kararları veriliyor, “ifade ve basın özgürlüğü, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının hiçe” sayıldığı için altı çizildi.
Raporda, internet yayınlarını düzenleyen 5651 sayılı Kanun’un 2007 yılında kimlik bilgilerinin alınmasından bu yana “devletin karmaşık İnternet Sansür Sisteminin daha önceden olmadığı kadar canlı ve etkin halde işlemeye ve gelişmeye devam ettiği” değerlendirmesi yapıldı.
2021’de erişim engellemeleri arttı
Raporda, derneğin yürüttüğü EngelliWeb projesinin 2021 yılı içerisinde Türkiye’den toplam 107 bin 706 web sitesi ve alan erişiminin engellendiği tespit edildiği belirtildi. Web sitelerine taşınan erişim pürüzlerinin 2021 yılında arttığı, bu sayının 2020’de 58 bin 869, 2019 yılında ise 61 bin 381 olduğu gözlemlendi.
EngelliWeb raporlarına göre, ayrıyeten 2021 sonuç prestijiyle 150 bin URL kullanımı, 8 bin 350 Twitter hesabına, 55 bin 500 tweete, 13 bin 500 YouTube görüntüsüne, 9 bin 500 Facebook içeriğine ve 9 bin Instagram içeriğine ilişkin yaptırımlar tespit edildi.
Bu erişim manileri, 2007 yılında şifrelere giren internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesine ait 5651 sayılı Kanun ve başka kararlara istinaden okuyor.
Raporda, 2021 yılındaki kayıpların engellenmesinin yüzde 91’inin Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafından liderliğe getirildiği kaydedildi. BTK’yı, Yargı, Sermaye Piyasası Heyeti, Sıhhat Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu izledi.
Erişime engellenen haberler
Raporda, 2021 yılı içinde erişime engellenen 5 bin 436 haber adresinin (URL) tespit edildiği belirtildi. Bu haberlere ek olarak 4 bin 445 haberin de haber sitesi tarafından yayından çıkarıldığı ve kaldırıldığı belirlendi.
Rapora göre, 2021 yılı içinde “en çok haberi engellenen haber sitesi” kapsamında 353 haberle Hürriyet gazetesinin birinci sırada yer aldığı belirtildi.
İkinci sırada 275 haber erişimine engellenen Sabah gazetesi, üçüncü sırada ise 242 haber erişimine engellenen Haberler.com web sitesi yer aldı. Bunu, Sondakika.com web sitesi ve Cumhuriyet gazetesini takip etti.
Engellenen Haber (URL) İstatistikleri-2021 EngelliWeb projesi kapsamında 2021 yılı sonu prestijiyle erişim engellenmiş 28 bin 474 haber (URL adresi) kaldırılmış, çıkartılan yahut silinen 22 bin 941 haber tespit edilmiştir.
DW/JD, TY
News
