Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün Gaziantep’te yaşananlardan etkilenen bölgesel için kalıcı konut imalatına ait bilgi vererek “Önümüzdeki ay içinde toplam 200 bin konutun inşası için birinci kazmayı vuracağız. Sarsıntı bölgesindeki 11 vilayetimizde konut ve köy konutu olarak Mart ayında inşa edileceğimiz hane sayısı 270 bini bulacak. İlerleyen aylarda tespitlere göre tüm bölgedeki bu parçayı tekrar belirle” dedi.
Erdoğan, Twitter hesaplarından yaptığı açıklamalar ise zelzeleden etkilenen bölgelerin bazılarında toplamda 1.797 konutun inşasına dün prestijiyle başlayacağını belirterek, “Mart ayındaki bölgelerinin tamamında inşaat ve ihtiyaç faaliyetlerimizde başlayacak bu büyük felaketleri kaldıracağız” dedi.
Ancak kent plancıları bu kadar erken hareketin aksaklıklarına dikkat çekiyor. Siyaset bilimciler ise bu adımlardaki suratı AKP’nin yaklaşan seçimlere yönelik yatırımı olarak pahalandırıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 20 Şubat’ta yaşananların en ağır tahribatlara neden olduğu kentlerden Hatay’ı ziyaret etti Fotoğraf: Yasin Akgül/AFP
Felaketin izlerini bırakır mı?
Depremden etkilenen yerleşim yerlerinin toplam kazancı yaklaşık 13,5 milyon civarında tahmin ediliyor. Zelzele bölgesinde 123 kent (10 vilayet merkez yerleşimi ve 113 ilçe merkez yerleşimi) ve coğrafiya dağınık halde 6 bin civarında da köy bulunduğu belirtiliyor.
Depremzedelerin inançlı konut harcaması bir önceki ülkelerinin en temel beklentileri olduğunu belirten TMMOB Kent Plancıları Odası, “Yapılması gerekenler aşikardır ve belli bir program dahilinde mümkün olan en kısa sürede, ancak bilim, teknik ve şehirciliklerden taviz verilmemesi hakikaten gerçekleştirilmesi mümkün olacaktır” ihtarında bulunuyor.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kent Plancıları Odası Genel Sekreteri Ayhan Erdoğan, hala yıkımın sona erdiğini, depremzedelerin süreksiz olarak kaldığını, çadır ve konteyner ile ilgili sıkıntıların da çözümlenemediğini belirten konutlardan önceden acil olması gerekenleri şöyle anlatıyor:
“Birincisi hala artçı zelzeleler devam ediyor ve bölge beşik halinde sallanıyor.
Depremden etkilenen Hatay’da iki gün önce meydana gelen yeni zelzelelerde 6 kişinin ömrü tükenmişti.
Geçici barınma düzeni da kapsamlı olması ve bütün afetlerde birinci olarak bir biçimde süreksiz barınma aralıklarında bir uygulama bulunan Ayhan Erdoğan, bu sayede kalıcı konutlar inşa edilinceye kadar zamanın kazanılacağını ve yurttaşların muaf tutulacağını belirtiyor.
Şehir plancısı Erdoğan, “Bizde ise şu anda bu süreç tam aksisi ilerliyor. Nitelikli barınma şartlarına ulaşamayan binlerce yurttaş var ancak biz gidip doğrudan kalıcı konut yapmaya çalışıyoruz” diye konuşuyor.
“Mülkiyet sonları tekrar belirlenmeli”
Bu orta jeologlara göre 6 Şubat’taki performanslarda fay çizgilerinin kırılması ile farklı veri iddiası olarak 3-7 metre menzilli yer kaymaları da oldu.
Erdoğan, bu gelişmeleri hatırlatarak bunun kalıcı konutlarla ilgili istikametini şöyle aktarıyor:
“Bu rejimler kaymalar nedeniyle mülkiyet hudutları değişti durumda. Yani mesela sizin bir tapınız var, o tapunun yeri değişti. Haritaların tamamının içeriği lazım ki üzerine tekrardan bir şey yapılabilsin. Bunlar da vakit alan şeyler.”
Uzmanlar aralıksız kalıcı konutların inşası için esnek taban etütlerinin çok uygun yapım işaretleri ile bireysel zaman, gerekli tüm standart etütlerin yapılmasının akabinde fay çizgilerine uzaklık, kapasiteye dayanıklı malzeme ve hakikat inşaat teknikleri çok sayıda parametrenin güzel kesimlerinin yapıldığı vurgulanıyor.
Habib-i Neccar Camii enkazı – AntakyaFotoğraf: Hussein Malla/AP Fotoğraf/resim ittifakı
Erdoğan, tüm bu etütlerin bildirdiği gibi günün vaktinin alacağını belirtti “Diyelim ki siz mükemmel bir performans sergilediniz. Bir yılda 200 bin konut inşa ettiniz. Bunu başarmış olsanız dahi vardınız yere kent denilemez. Kent zira yalnızca konutlardan oluşmuyor. Ama türlü bir yer en fazla yatakhane olabilir” yorumu yapıyor.
Dünyanın hiçbir yerinde afet sonrasında kentleri tekrar ayrılan ve kalıcı barınma yerleri inşa etme işinin ancak türlü yapılmadığını söyleyen Erdoğan, “Bu süreç maalesef ama türlü bir afetten hiçbir şekilde ders alınmadığını gösteriyor” diyor.
Hükümet istikrarlı konut için neden sabırsız?
Peki Türkiye büyük krizlerin şokunu şimdi atlatamamış ve depremzedelerin dayanamadıkları tam olarak karşılanamamışken hükümetin kalıcı konutları için neden yaşıyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Tıpkı kent merkezlerimiz üzere köylerimizi de bir yıl içinde uzağa kaldırmayı hedefliyoruz. Bir yıl içerisinde kalıcı konutları yetiştireceğiz ve odalarımızı yerleştireceğiz” dedi.
Siyaset bilimci Berk Esen’e göre bu İvedinin ve Erdoğan’ın açıklamalarındaki motivasyonun ardından yaklaşan seçimler olduğu kadar bireysel zaman rejimini ayakta tutabilme çabası mevcut. Esen bunu şöyle açıklıyor:
“Şu ana kadar AKP iktidarının iki sac ayağında yönetilir. Biri kendisini takviye eden, daima kaynak dağıttığı ve nemalandırdığı ekonomik bir seçkin. İkinci de kaynak dağıtarak yanlarında tutulan takımlar ve seçmenler. AKP’nin bu iki setini elinde tutmak için kullanmak ve daha çok inşa etmek tabanlı, doğal kaynaklara dayalı bir ekonomik model vardı.Zelzele bir dış şok olarak rejimi vurdu ve ağır sarstı.Şu an ise gerçekte Erdoğan’ın modeli ile buna yanıt vermeye çalışıyor.”
Bütçeden yardım kampanyaları ve dışarıda tutulan önemli bir para topladığını söyleyen Esen, şu anda yeni bir inşaat projesine yatırılacak milyarlarca liralık bir fon bulunduğunu ve bunun da “bazılarının ağzını sulandırabileceğini” kaydediyor.
Esen, Erdoğan’ın bu rantı kendisine dayanak veren ekonomik seçkinlere dağıtarak sac ayağının birincisini yanında birleştirmeyi çalışacağını sözle ikinci sac ayağı olan seçmenlere yönelik muhtemel yönlendirmei ise şu sözlerle anlatıyor:
“Seçmenlere de gideceğim ‘Evet, konutunuzu kaybettiğiniz bir yıl vakit verin, durumu toparlayacağım. O esnada da size yardım dağıtacağım, kira yardımı dağıtacağım. Ailesinde ölenler varsa 100 bin lira yatıracağım’ diyor. Bu nedenle o denli bir kaynak kelam veriyor. AKP’nin modeli. Yani seçimin birincisi ancak bence genel olarak bu rejimin sürdürülmesinin sürdürülmesi gerekiyor.”
Peki, kalıcı konutlara bu kadar erken başlaması en başta depremzedeler olmak üzere seçmenler nezdinde istenen olumlu sonuç yaratır mı?
Esen buna şu aşamada net bir karşılık vermenin gücün arttığını gösteren seçim tarihi, siyasi aktörlerin nasıl davranacağı, muhalefetin siyasetleri, ekonomik değişimin gidişatı şeklinde farklı değişkenlere dikkat çekiyor.
Seçimlerin olağan zamanında olması durumunda 18 Haziran’da yapılması gerekiyor. Fakat Cumhur İttifakı’nın zelzele öncesindeki davranış tarihinin erkene çekilmesi ve 14 Mayıs’ta yapılmasıydı. 6 Şubat’taki performansının akabinde ise Mayıs ya da Haziran’a ait kesin bir sonuç bulunmuyor.
Esen, bunun AKP için çok ağır bir darbe olduğunu ve bunu kim reddediyorsa yanlış bir tahlil yapıldığını belirten “Bir küme seçmeni yeniden de destekliyor. Lakin o küme ne kadar büyük ve Erdoğan’ın seçileceğine yetecek kadar büyük mü? Bunlar bende şu an için soru işareti “yorumu yapıyor.
Deprem gibi büyük felaketler sonrasında bu afetin yükselişinin kime atfedildiğinin değerli olduğunu belirten Esen, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Bu afet Allah’tan mı geldi? Belediye liderinden mı yani mahallî yöneticiden mi geldi? Yoksa Erdoğan’dan mı geldi? Otoriter rejimlerde lider kendisinden bu sorumluluğu mümkün uzaktan kurtarabiliyor. “
Esen’e ait süreç içinde muhalefetin birlik olarak seçmenlere alternatif analizler sunabilmesinin de değerinin büyük olması mevcut.
News
