“Dokuz çocuk babasıyım. 45 yıl devlete vergi verdim. Son 20 yıldır AK Parti’ye oy veriyorsunuz. Artık ben PKK’lıyım, terörist miyim, neyim? Ben de anlamadım. Bu kelam, bu ülkenin Cumhurbaşkanı’na, hele hele Tayyip Erdoğan ‘hiç yakışmadı.”

Bu kelamlar Diyarbakır’da yıllardır esnaflık yapan SB’ye ilişkin. Ailece dindar ve dindar bir partiye oy vermek istediklerini söyleyen SB, Pazar günü Diyarbakır’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşma yapacağı toplu açılış merasimi için hazırlıklar yapıyordu. Lakin Erdoğan’ın AKP’ye katıldığı Mehmet Ali Çelebi’nin rozetini taktıktan sonra söyledi, “Çocuk çok değerli. PKK’nın 5 tane, 10 tane, 15 tane var” kelamları onu derinden yaraladı ve ayrıldı.

SB, Pazar günü merasime gitmeyeceğini ve AKP’ye artık oy vermeyeceğini söylüyor. “Peki, ne olursa olsun değişiklik yapmazsınız, yine Erdoğan’a oy verirsiniz?” sorusuna ise “Bu kelamdan sonra asla bir daha oy vermem” karşılığını veriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan aslında geçen hafta Diyarbakır’a gelecekti. Lakin Bartın’da meydana gelen maden faciasından dolayı ziyaret ertelendi. Ertelenen ziyaretin 23 Ekim Pazar günü duyurusu yapıldı ve kentte yine hazırlıklar başladı. Diyarbakır’a yapılacak ziyarette Kürt seçmenlere sıcak bildiriler yayınlanması beklenen Erdoğan’ın dünkü çıkışı ise beklenen çoğunlukta Kürtlerden oluşan kentte rahatsızlıklara yol açtı.

Diyarbakırlıların Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kürtleri kastettiği niyetinin nedeni ise PKK’nın açılış yapısı. Bölgede grup üyelerinin ortasında evliliğe izin verilmediği, duygusal bağlantıya giren kişilere de ağır cezalar verildiği biliniyor. Bir istisna olarak örgüt başkanı Abdullah Öcalan 1978 yılında Kesire Yıldırım’la evlenmiş, 10 yıl süren evlilikten bu yana çocuklar hayatta kalmıştır. Geçmiş yıllarda duygusal ilgi bulunan çok sayıda örgüt mensubu ise kaçarak Irak Kürdistan Bölgesi’ndeki kentlerde evlenmişti.

CHP Diyarbakır Vilayet Lideri Abdullah Atik, Erdoğan’ın tüm Kürtleri PKK’lıların suçladığını söylüyor.Fotoğraf: Privat

“Bu Kürtlere yönelik bir cümledir”

Erdoğan’ın bölgedeki siyaset yapan muhalefet partilerinin de performanslarına neden oldu.

Eski AKP’li olan CHP Diyarbakır Vilayet Lideri Abdullah Atik, Erdoğan’ın tüm Kürtleri PKK’lı suçladığını sözleriyle, AKP’nin Kürtlere bakışını 2016’da bulunduğunu ve partiyle yollarını ayırmadığını belirtiyor. CHP Vilayet Lideri Atik, Erdoğan’ın bu kelamlardan sonra Diyarbakır’a gelmemesi durumu savunarak “Yani bir de hangi yüzle geliyorsun Diyarbakır’a? Zira bu bir suçlamadır. Herkes biliyor ki PKK’lıların çocukları yok. 10-15 tane çocuğu nerede çalışıyor . Bu Kürtlere yönelik bir cümledir. Bu parti bu coğrafyada bitmeye mahkûm bir partidir” diyor.

DEVA Partisi Diyarbakır Vilayet Lideri Cihan Ülsen de “Bu ülke ismine, bu topraklar ismine, bu coğrafya ismine küçülttüğü yerlerde” ifadesini kullandı. Ülsen’e bağlı olarak, Erdoğan açık bir şekilde Kürtleri terörle, terör örgütüyle birlikte bir telaffuz kullandı. Erdoğan’ın kelamlarını Kürtlere ve Kürtlere dayalı bir endişenin tezahürü olarak okuma kaydı kaydeden Ülsen, “90’lı yıllarda bunu saklıdan yapıyorlardı. Devlet aklının Kürtlere ait planlarını MGK bildirileri açığa çıktığında öğreniyorduk. Artık bunu açıktan söyleme cüretini gösterebiliyorlar. Ben bunu büsbütün Erdoğan ‘Artık Kürtlerle ilgili bir geçmişinin kalmadığının delalet olarak bilimi. Bence artık 90’lı yıllara geri dönüş yapmıyoruz. 90’lardan daha karanlık bir dönem geçirmekten açık bir işarettir bu” diyor.

DEVA Partisi Diyarbakır Vilayet Lideri Cihan Ülsen Erdoğan’ın kelamlarına yansılı.Fotoğraf: Privat

Erdoğan’ın kelamlarını “utanç verici bir mesaj” diyerek eleştiren Diyarbakır Barosu Lideri Nahit Eren ise 1990’lı yılların MGK kararlarının 30 yıl sonra bir Cumhurbaşkanlığının dillendirilmesiyle “büyük bir doğumluk” olarak pahalandırıyor. Erdoğan’ın telaffuzunun önemli bir cinsiyetçi olması dikkat çekiyor Eren, “Türkiye’de Kürtlerin mevcut nüfus manasında tehlike olarak görülmesi kabul edilmek mümkün değil. Bir örgüt ismi barındırılarak söylenmiş olması, yani Kürtlerin topyekün kriminalize edilmiş olması da başka bir garabet kullanılıyor” .

AKP’li Turan: Tezleri esefle reddediyoruz

AKP’liler ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kürtleri’nin kast ettiği oluşumlarını kabul etmiyor.

AKP Küme Başkanvekili Bülent Turan, HDP’lilerin tenkitlerine cevap olarak TBMM Genel Heyeti’nde yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanımızın Kürtlere hakaret ettiği kişilere tezleri, esefle ve nefretle reddediyoruz” dedi.Turan, “Ortaya konan fotoğraf Kürtlere yapılan bir açıklama olarak düşünmenizi, değerlendirmenizi görmekla takip Bunun size, partinize bir ülkenin yok, Türkiye’ye ülkenin yok.Kaşmayın artık şu sıkıntılarımızı.Türkiye’de Kürt sorunu ancak kalmadı siz Kürt sorunu olsun” tabirlerini kullandı.

AKP Küme Başkanıvekili Bülent Turan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kürtleri kastetmediğini söylüyor. Fotoğraf: Bayramiç/DHA

Kürtçe seçmeni nasıl tesirler?

Erdoğan’ın konuşmasından sonra en çok tartışılan konulardan biri de bu telaffuzun AKP’li Kürt seçmenlerinin nasıl etkileneceği konusu. Telaffuzun bir lisan sürçmediğini düşünen Reha Ruhavioğlu, Kürt Çalışmaları Merkezi’nden, bu kelamın en uygun ihtimalle HDP seçimini, daha genel yönetim ise Kürtlere söylendiğini uzatıyorum. 90’lı yıllarda Kürt dünyasının arttığı belirtilen MGK raporuna dikkat çeken Ruhavioğlu, bu milliyetçilik derdinin Erdoğan’ın son yıllardaki kullanımıyla yaygınlaştığı görüşündeydi.

Peki, Erdoğan’ın Diyarbakır ziyareti öncesinde bu ifadeyi kullanması ne manaya geliyor? Ruhavioğlu şu davayı veriyor:

“Böylece çıkışların Kürt seçmenin genel olarak tesir edilmesini beklemeyiz. HDP seçmeni ya da Erdoğan’a oy vereceğinde Erdoğan aksiliğini pekiştirir. AK Partili seçmende ayrılacak bir kopuşa olmasını neden beklemiyorum. Çabucak bir şeyler değişmek üzere görmek çok mümkün değil. taşıran damla olabilir. Lakin şu anda Diyarbakır ziyaretini gölgeleyeceğini, olumsuz bir sonuç doğuracağını beklemiyorum.”