Türkiye’de bayana yönelik şiddetle ilgili uzaklaşma kararları ve müdafaa önlemleri kâfi halde sürece konulmazken, genelgede ‘”şiddete sıfır tolerans’ anlayışı ile önlemler alınmaya devam edileceği” belirtildi. Erken evlilik, zorla evlendirme, dijital şiddet üzere mevzuların ayrıntısına inilmeyen genelgede, ŞÖNİM’in kapasitesinin genişleteceği belirtildi. Genelgede, şiddet mağduru bayanlar dışında, “şiddet uygulayanlara” yönelik yapılacak çalışmalar dikkat çekti. Erdoğan imzalı genelgeye nazaran, 6284 sayılı Kanun kapsamında, şiddet uygulayanlara yönelik “öfke denetimi, tesirli irtibat ve gerilimle başa çıkma” konularında kişisel ve küme çalışmaları yapılandırılacak. Genelgeyle, bayana yönelik şiddetle çaba alanında “kanıta dayalı” siyasetlerin geliştirilmesi temel alınacak.

Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan imzalı “Kadına Yönelik Şiddetle Çaba ile İlgili 2023/16 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi” Resmi Gazete’de yayımlandı. 25 Kasım 2023 tarihli yeni genelgenin yayımlanmasıyla, 2006/17 sayılı Genelge de yürürlükten kaldırıldı.

Kadına Yönelik Şiddete Karşı Memleketler arası Gayret Günü olan 25 Kasım’da gece yarısı yayımlanan genelgede, bayana yönelik şiddetle gayrette öncelikli siyasetlerin belirlendiği üç ulusal aksiyon planının hayata geçirildiği, 2021-2025 yıllarını kapsayan Bayana Yönelik Şiddetle Çaba IV. Ulusal Hareket Planı’nın, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının uyumunda ilgili tüm tarafların katkı ve iştirakleriyle hazırlanarak yürürlüğe konulduğu hatırlatıldı.

“ŞİDDETE SIFIR TOLERANS”

Bu kapsamda, bayana yönelik şiddetin önlenmesi, şiddet mağdurlarının korunması ve güçlendirilmesi gayesiyle belirlenen önlemlerin hatırlatıldığı genelgede, şöyle denildi:

“Şiddetle gayrette mevzuatın aktif uygulanmasına ve mağdurların adalete erişiminin kolaylaştırılmasına yönelik gerekli türel ve idari önlemlerin alınmasına devam edilecektir. Ulusal Hareket Planı’nda yer alan faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ‘şiddete sıfır tolerans’ anlayışı çerçevesinde gerekli tüzel, idari ve mali önlemlerin alınmasına devam edilerek her türlü işbirliği sağlanacaktır. Tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından 8 Mart 2012 tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında hakkında önlem kararı bulunan şiddet mağdurları ile beraberindekilere yönelik hami ve önleyici hizmetlerin ulaşılabilir olması sağlanacak ve bu şahısların saklılık ve güvenliklerinin sağlanması hedefiyle gerekli idari ve mali önlemler alınacaktır.

“TOPLUMSAL HASSASLIK BİLİNCİ”

Kadına yönelik şiddetle gayret alanında delile dayalı siyasetlerin geliştirilmesine temel oluşturacak ve memleketler arası standartlarda istatistik üretilmesine imkan sağlayacak dataların elde edilmesi gayesiyle nüfus temelli saha araştırmaları gerçekleştirilecektir. Bayana yönelik şiddetle gayret siyasetlerinin ve hizmetlerin izlenmesi, kıymetlendirilmesi ve geliştirilmesine kaynak oluşturacak ve milletlerarası standartlarda istatistik üretilmesine imkan sağlayacak idari dataların üretilebilmesi ile data entegrasyonu sağlanabilmesi için kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi idare sistemlerinde gerekli düzenlemeler yapılacaktır.”

“ŞÖNİM”İN KAPASİTESİ GÜÇLENDİRİLECEK

Genelgede, bayana yönelik şiddetle uğraş kurumsal hizmet üniteleri olan Şiddet Tedbire ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) ve bayan konukevlerinin kapasitesinin güçlendirileceği bildirildi. Bayana yönelik şiddetle gayret çalışmalarında yalnızca kriz odaklı değil birebir vakitte risk tahlili ve idaresi odaklı yaklaşımla şiddet mağduruna erken müdahale edilmesi sağlanarak aktif hizmet sunulacağı belirtildi.

ŞİDDET UYGULAYANLARA YÖNELİK ÖFKE DENETİMİ, TESİRLİ İRTİBAT, GERİLİM ÇALIŞMASI

Genelgede, mahallî seviyede şiddetle gayrette uyum ve işbirliğinin sağlanması için vali ve kaymakamlar tarafından gerekli önlemlerin alınacağı da belirtilerek, şöyle denildi:

“Şiddet mağdurunun her etapta sıhhat hizmetlerine erişimlerinin kolaylaştırılması ve şiddet uygulayanlara yönelik 6284 sayılı Kanun kapsamında sıhhat önlemlerinin aktif uygulanması için paydaş kurumlar eş güdüm içinde çalışmalar gerçekleştirecek, şiddet uygulayana yönelik öfke denetimi, tesirli bağlantı ve gerilimle başa çıkma konularında ferdî ve küme çalışmalar yapılandırılacaktır. Ülke geneline yaygınlaştırılan teknik metotlarla takip sistemlerinin faal uygulanmasına yönelik önlemler alınacaktır.”

Genelgede, bayana yönelik dijital şiddetle çaba ve erken yaşta ve zorla evliliklerle gayret bahislerinde dijital okur-yazarlık eğitimleri başta olmak üzere toplumun tüm kesitlerine yönelik farkındalık çalışmalarının gerçekleştirileceği ve kurumlar ortası eş güdüm artırma çalışmalarına yönelik önlemler alınacağı kaydedildi.

BELEDİYE KANUNU KAPSAMINDA BAYAN KONUKEVİ AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Belediye Kanunu kapsamında bayan konukevi açmakla yükümlü belediyelerin Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı rehberliğinde, mevcut standartlara uygun formda bu yükümlülüklerini yerine getirmelerinin sağlanacağı bildirilen genelgede, “Kadınların iş gücüne iştiraklerini teşvik etmeye ve istihdam edilebilirliğini artırmaya yönelik etkin iş gücü hizmetleri kapsamında faaliyetlerin yürütülmesine devam edilecektir. Bayanlara yönelik şiddetle uğraş kapsamında yürütülen çalışmaların, hazırlanan plan ve programların tahlilleri yapılacak, izleme ve kıymetlendirme çalışmaları sistematik hale getirilecektir” denildi.

“KADINA YÖNELİK ŞİDDET İZLEME KOMİTESİ”NİN İSMİ DEĞİŞTİ

Genelgede, bu önlemler ile Bayana Yönelik Şiddetle Uğraş Ulusal Hareket Planları ve Bayana Yönelik Şiddetle Gayret Yıllık Faaliyet Planlarının uygulanmasında kurumlar ortası uyumun Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanacağı belirtildi.

Resmi Gazete’de 4 Temmuz 2006’da yayımlanan 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile düzenlenen “Kadına Yönelik Şiddet İzleme Komitesi”nin isminin “Kadına Yönelik Şiddetle Gayret Uyum Kurulu” olarak değiştirildiği bildirilen genelgede, bu heyetin, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Bayan Erkek Fırsat Eşitliği Kurulu Lideri, Adalet, İçişleri, Ulusal Eğitim ve Sıhhat Bakanları ile Diyanet İşleri Lideri, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Dışişleri, Gençlik ve Spor, Hazine ve Maliye, Kültür ve Turizm ile Ulusal Savunma bakanlıkları ilgili bakan yardımcıları, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, İrtibat Başkanlığı, Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Yükseköğretim Heyeti, Türkiye İstatistik Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Şurası, Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu lider yardımcıları/başkanvekilleri ile üniversiteler bünyesindeki Bayan ve/veya Aile Çalışmaları Merkez Müdürleri ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının liderlerinden oluşacak biçimde tekrar teşekkül ettirildiği bilgisi verildi.

Koordinasyon Heyeti çalışmalarına mevzuyla ilgili öteki kamu kurum ve kuruluşları ile meslek kuruluşları, milletlerarası kuruluşlar ve özel bölüm temsilcilerinin davet edilebileceği belirtilen genelgede, şunlar kaydedildi:

“Koordinasyon Heyeti yılda en az bir kez olmak üzere muhtaçlık duyulan vakitlerde liderin davetiyle toplanacaktır. Heyet tarafından gerek duyulması halinde liderin teklifiyle alt komite, müracaat yahut çalışma kümeleri oluşturulabilecektir. Uyum Şurası, bayana yönelik şiddetle gayret alanında mevcut uygulamaların kıymetlendirilmesi, sıkıntıların tespiti, tahlil tekliflerinin geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik kurumlar ortası işbirliği ve eş güdümün artırılması misyonlarını yürütecektir. Uyum Heyeti tarafından alınan kararlar, Bayana Yönelik Şiddetle Gayret Ulusal Aksiyon Planları/Yıllık Faaliyet Planlarına Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı uyumunda eklenecektir. Heyetin sekretarya hizmetleri ve alınan kararların uygulanmasının takibi Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı Bayanın Statüsü Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecektir. Bayana Yönelik Şiddetle Çaba Ulusal Hareket Planları/Yıllık Faaliyet Planları ve Uyum Şurası çalışmalarının bir bütünlük içinde yürütülmesi için ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından azami çaba gösterilecek, muhtaçlık duyulacak her türlü takviye ve yardım sağlanacaktır.”