Erdoğan’ın sunduğu “dev projeler” seçimini nasıl tesirler?

AKP, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimler için seçim beyannamesini bugün açıklayacak, milletvekili adaylarını tanıtacak.

AKP’nin seçim beyannamesinde “Doğruluk” ilişkisi önde olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “şahlanış dönemi” olarak isimlendirildiği bu periyotta atılacak tüm adımlar ile 21 yıllık iktidar döneminde atılan adımlar beyannamende sıralanacak. Savunma sanayii gizli olmak üzere güç, sıhhat, eğitim ve tarım projeleri açıklanacak. 23 yıldan fazla sürecek olan beyannamede gösterilen yaraların sarılması da geniş bir yer ediniyor. Ayrıyeten iktisada bültenlerde beyannamede yer alacak.

Cumhurbaşkanı ve AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan ve parti 23 Nisan’da sona erecek Ramazan Bayramı sonrasında da ağır bir seçim kampanyasına başlamaya hazırlanıyor. Erdoğan’ın seçim öncesindeki periyotta neredeyse her hafta “dev” bir projeye süt merasimlere katılması hedefleniyor.

Araba, tank, helikopter, doğalgaz…

AKP, seçim devriminde savunma projelerinin tanıtımlarına ve hızlarına ulaşacak. Erdoğan 10 Nisan Pazartesi günü de yerli SİHA gemisi TCG Anadolu’nun donanmaya teslimini gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan merasimde yaptığı konuşmada şu anda 60 milyar dolarlık savunma sanayii bütçesinin 75 milyar dolara yükseltileceğini açıkladı. Yüzde 70’i yerli üretim olan, yaklaşık 750 milyonluk mal olan TCG Anadolu, “Dünyanın birinci SİHA gemisi” olarak tanıtıldı. Gemiye Türkiye’nin programının çıkarıldığı F-35 uçaklarının da inişe kalkışabilecek formda tasarlandığı kaydedildi. 12 adet beşerli yahut insansız muharip uçak, farklı tipte 21 helikopter ve SİHA’lar konuşlandırılabilen TCG ANADOLU, kara aracı olarak 13 tank, 27 adet amfibi atak aracı, 6 adet zırhlı koruyucu ve zırhlı muharebe aracı, 33 adet çeşitli araç, 15 adet römork taşıma kapasitesine sahiptir.

Türkiye’nin birinci SİHA gemisi TCG AnadoluFotoğraf: Demirören Visual Media/ABACA/picture Alliance

Erdoğan, yerli olanaklarla üretilen yüksek verimli müşahede uydusu İMECE’nin uzaydaki yörüngesine fırlatılacağını da toplumsal medya hesabından duyurdu. Uydu SpaceX firması tarafından uzaya gönderilecek.

Erdoğan’ın güncel günlerinde de yerli üretim iki Altay tankının Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) teslim merasimin katılacak. 10 adet prototipi üretilen Altay tankı projesinde her bir tankın maliyetinin yaklaşık 14 milyon euro olduğu belirtiliyor.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından 2019 yılında “Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri Projesi” kapsamında çalışmalar devam ederken “Atak-2” olarak da bilinen taarruz helikopterinin birinci uçuşunun gerçekleştirileceği merasim de gelecek günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımı ile gerçekleştirilecek.

Erdoğan, seçime kadar Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından ayrıntıları ve birinci ileri düzey jet eğitim uçağı olan Hürjet’in birinci seri üretimi, birinci uçan kanatta insansız savaş uçağı Anka-3’ün birinci uçuş merasimi katılacak. Ayrıyeten 20 milyar projenin bir maliyeti olan Ulusal Muharip uçuş hangarından çıkış merasimi bu süreçte devam edecek.

Erdoğan, geçen hafta Ankara Beştepe’de düzenlenen merasimde 22 milyar TL’lik yatırımla fabrika hayata geçirilen yerli araba TOGG’un birinci teslim merasimine katılmıştı. TOGG’a 177 bin ön siparişle gelirken kimi vilayetlerdeki satış merkezleri açıldı.

Cumhurbaşkanı, 20 Nisan’da Karadenizlilerin kadınlarına ulaştırılması için sistem sistemine, 27 Nisan’da da Akkuyu Nükleer Santrali’ne birinci nükleer yakıtın getirilerek faaliyetlerine resmi olarak başlatılmasına ilişkin merasimlere katılacak. Bu merasime Rusya Devlet Lideri Putin de davet edilmişti.

Erdoğan’ın mayıs zararı birinci haftası da hem memur hem de emekçi fiyatlarına Temmuz ayında yapılan işlemlerde beklenen yeni artışlara süt iletiler verilebilir tabir ediliyor.

“Bu strateji işe yaradı”

Seçimlere giderken bu ağır proje tanıtımları ve merasimlerin seçmenlere tesiri de merak konusu. Panorama TR Araştırma Yöneticisi Osman Sert, DW Türkçe’ye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2022 yılı Eylül ayından bu yana bu tür bir strateji yürüttüğünü kaydederek, “TOGG o vakit da gündemdeydi. Doğal gaz o vakit da vardı. Bir performans performansı sergiliyor. Bu işe yaradı Geçen Eylül ayında 6 Şubat’a kadar devam eden strateji AK Parti ismine bir momentum üretti.Muhalefet içinde bulunan durgunluklarla, günü belirleyememe ile gündemdeyken Erdoğan performansları ile gündemdeydi ve bunun sonucu aldı, oyun da önemli oranda arttı.Bunun bir devamı olarak devam etti, bir devamlık var stratejisinde” açıklama yaptı.

Yerli üretim araba TOGGFotoğraf: Murat Çetinmuhurdar/Türkiye Cumhurbaşkanlığı/HandoutAA/picture Alliance

“Kendi kitlesinin erimesini sağlar”

Erdoğan’ın seçimde yapabileceği ve elindeki “en iyi” ihtimalin bu strateji olduğunu söyleyen Osman Sert, “Kendi açısından doğrusunu yapıyor, icraat gücünü kullanıyor. Seçmen üzerinde test edilmesi umut ediyor. Bu stratejinin en makul ihtimalle Erdoğan’a oy veren kitlenin erimesinde tesirli olabileceği” düşünüyorum. Karşılığında ise muhalefet bütüncül çıkışta mikro krizler üzerinden strateji üretiyor. Bir tarafta Erdoğan TOGG, TCG Anadolu, uydu fırlatma diyor başka tarafta ise Kılıçdaroğlu stopaj devrim yahut soğan üzere polemiklerle patlama geliyor. Bu ikisinden seçmen nezdinde hangi tesirli olur çok emin değilim” dedi.

Kılıçdaroğlu’nun vaatlerinden bazılarının “toplum nezdinde tazminatı olmadığını” savunan Sert, “Gerçekçi bir iktidar profili çizmiyor, en kolayı stopaj konusu olabilir. Kimse durmayı durdurmasını beklemiyor. Kaldı ki ekonomik krizler içinde durmaya gücü kâfi ki o da farklı tartışma. 418 milyar doları yayılma sahibine vermek, örneğin ne kadar uygulanabilir olan.Seçimli olmayan seçimlerle;doğrudan dokunulabilir icraatlar ortada tercihe zorluyor Erdoğan.Bu Erdoğan’a seçim kazançları mı, soru işareti, ekonomik masraf yükü ve mevcut hukuksuzluklar mevcut durumda mevcut durumda. Erdoğan açısından ve hakikaten taktik bu” tabirlerini kullandı.

“Millilik kaçakçılığı kurulacak”

Siyaset Bilimci Deniz Yıldırım, DW Türkçe’ye “Erdoğan seçimde millilik/gayrı-millilik harcamak istiyor. HÜDA PAR varlığı AKP içerisinde millilik/gayrı-millilik tartışmasında tam manasıyla istenen organik bütünlüğe yol açmadı. HÜDA PAR programı ile ilişkiliince biraz daha politik İslam ile İttifak içerisinde MHP’nin ve BBP’nin farklı liste ile doldurulması ‘ittifakta çatlak’ görünümü veriyor.Hem bunu giderme ismine hem de karşılaştırıldığında farklılıkların daha fazla kaşımak için kampanyanın kalıcılarından birinin geliştirici projeleri olduğunu düşünüyorum”.

Erdoğan’ın iktisada süt bir vaadinin kalmadığını, “tek haneli enflasyon” halindeki daha önceki vaatlerin gerçekleşmediğini kaydeden Yıldırım, “Ekonomiye süt tüm vaatleri çökmüş durumda. Başkanlık sistemi güçlü bir savunma sanayi olan, kendi otomobilini yapan bir ulusal iktisat modeli olarak sunmak zorunda. Hem kendi çatlaklarını gidermek hem de rakip çatlaklarını çözmek için bunu yapıyor” dedi.

Tabanına ne rapor veriyor?

“Muhalefetin ne anlattığını anlatamadığını” söyleyen Yıldırım, Erdoğan’ın seçmenlerine ilişkin bildiriye ait şu yorumu yaptı:

“Türkiye Yüzyılı söyleyen ile bilhassa dünyaya hükmeden ve taraf veren neo-Osmanlıcılık dediğimiz uyarıyı gönderen, milliyetçi tonla yapan, tabanı sıkı çalışan güçlü başkan vurgusu ile bunu yapıyor. Tabanına ‘ekonomi güzel demiyoruz ancak bunlar için bunlar başımıza geliyor’ şeklinde bir çerçeve içinde çiziyor. ‘Biz bağımsız olarak inşa etmeyi başardık, güçte savunmada bunları yapıyoruz. İktisatta bu başlarımıza geliyor bize biraz daha güç verin, süre boyunca ülke verin’ propagandasını yapacak. Lokal seçimlerde biraz bunu yaptı. Artık daha güçlü olacak. Ne kadar tesirli olur önemli tartışma konusu, hayat pahalılığı geçiş kaygıları bunların sorgulandığı bir pozisyona yol açtı. Kim daha güzel anlatırsa kim barışırsa seçimin sonucunu onlar belirleyecek.”