Finlandiya ve İsveç NATO’ya bir adım daha yakın

NATO’ya üye 30 ülke çapında ve İsveç’in ittifakına üye olmak için gereken ortaklık protokolleri imzalandı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Katılım protokollerinin imzalanması ile üye ülkelerde onay süreci başladı” diyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bunun İsveç ve Finlandiya’nın yanı sıra NATO için de “gerçekten tarihi bir an” olduğunu vurgulayarak, “Masada 32 ülkenin varlığı ile çok daha güçlüyüz” tabirlerini kullandı.

Katılım protokollerinin imzalanmasının akabinde NATO üyesi 30 ülkenin parlamentolarında, Finlandiya ve İsveç’in onaylanması gerekiyor. Bu nedenle Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyelik işleminin altı ila sekiz ay sürebileceği iddia ediliyor. Bu süreç tamamlanana kadar iki ülkenin temsilcilerinin NATO toplantılarına katılabilecek ama oy hakkı olmayacak.

Ankara’dan tutarlılıklara uyma düzeni

İsveç ve Finlandiya’nın NATO’nun kabulüne kabulü konusunda ittifak için de uzlaşma sağlanmış olsa da, Türkiye imzalanan mutabakat muhtırasındaki tutarlılığın yerine getirilmemesi durumunda, her iki Baltık ülkesinin de üyelik onaylarını onaylayabileceğini belirtiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta NATO doruğu sonrasındaki açıklamasında, “Önce İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen görevleri yerine getirmeleri gerekiyor. Ancak şayet bunlar yerine getirilmezse bunun alışılmış parlamentomuza sunulduğu kelam konusu değil” kelamları ile iki İskandinav ülkesine de ikazda bulunmuştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanFotoğraf: Bernd von Jutrczenka/dpa/picture Alliance

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da dün NTV’ye yaptığı açıklamada benzer tabirleri tekrarlayıp İsveç ve Finlandiya’nın sunduğu tutarlılıklara uymaları finansal olarak işaretlenmiş ve “Sonuçta bu evraka uymaya çalışmak zorundaydılar. Uymadıkları zaman esasen biz bunları NATO’ya almayacağız” halinde konuşmuştu.

“Terör imkanları”na dayanabilen İsveç ve Hindistan’ın NATO’ya itiraz etmeyen Türkiye, geçen hafta imzalanan üçlü mutabakat muhtırasının akabinde her iki ülkedeki dene yeşil ışık yakmıştı. İmzalanan belgelera sahip, her iki ülke de başta PKK olmak üzere terörizmle çabada somut adımlar atılması ve Türkiye’ye yönelik silah satışı ambargosunun vatandaşlar tarafından Ankara’ya kesinlik kararı verildi.

Almanya’da bu hafta içinde üyelikler onaylanacak

Almanya’da ise İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerinin bu hafta içinde onaylanması bekleniyor. Koalisyon ortaklarından Hür Demokrat Parti’nin (FDP) kurulması, Alman Federal Meclisi’nin katılım protokolünü bu Cuma günü onaylayacağını teyit etti. Parlamento bölgelerinden AFP’nin edindiği bilgilere göre, İsveç Federal Eyalet Meclisi’nde ve parlamentoların bireysel gün içinde onaylanması planlanıyor.

İsveç ve finansal kayıt için tarihi dönüm noktası

Rusya’nın Ukrayna’ya ataklarının başlatılmasının akabinde İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olma kararı, her iki ülke açısından da tarihi bir dönüm noktası olarak bedellendiriliyor.

İsveç ve parlamentoya kaydolmalarını Mayıs ayında NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e sunmuştuFotoğraf: JOHANNA GERON/AFP

Soğuk Savaş devrinde özgürlükten emin olmayı benimseyen Rusya’nın komşusu ülkesinde, Demir Perde devrinin sona ermesinin akabinde da rastgele bir askeri ittifaka katılmayı reddetti.

19’uncu yüzyılın sonlarında benimsediği liberallik siyasetini Soğuk Savaş devrinde sürdüren başka bir İskandinav ülkesi İsveç ise Soğuk Savaş sonrasında askeri ittifaklara üye olmadı; Lakin her iki ülkesinde NATO’nun yakın ortakları ortada yer aldı. 1994’te İsveç ve Barış için Paydaşlık’a, 1997’de ise Avrupa-Atlantik İştirakine’ye katıldı.

İsveç ve savunma bütçelerini artırıyor

Soğuk Savaş sonrasında İsveç, periyotta savunma bütçesini düşüren, dünyanın farklı ülkelerindeki milletler arası barış misyonlarına asker göndermeyi sürdürmüştü. 1990’da gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2,6’sını savunmaya ayıran İsveç, 2020’de bunu yüzde 1,2’ye düşürmüştü. İsveç, Ukrayna Savaşı nedeniyle savunma harcamalarını yine gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2’si müzakere kararı aldı. Ülkenin ordusu yaklaşık 50 bin askerden oluşuyordu.

İsveç’in savunma harcamalarını geçmişte düşüren yaklaşık 5,5 milyon nüfuslu ordusunda 23 bin aktif asker misyonu yapıyor, ancak Fin ordusu, bu sayıyı mümkün bir savaş durumunda yedek askerlerle 280 bine kadar çıkarabilecek biçimde organize edilmiş durumda. Altyapı hükümetinin, Nisan ayında yaptığı toplantının gelecek dört yıl içinde savunma harcamalarını 2 milyar euro daha artırmayı hedeflediğini duyurdu. Ülkenin askeri bütçesi 2022 yılı için 5,1 milyar euro olarak öngörülmüştü.

AFP,dpa / JD,ET