Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde önerisi için gelen NATO onayı için Türkiye’den uzun süreli beklenen onay bu aşamada yalnızca Finlandiya için gelirken, onay kararının Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö’nün bugün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşme sırasında açıklanması bekleniyor.
Şubat 2022’de Ukrayna işgalinin akabinde kendisini tehlike altında hisseden İsveç ve Finlandiya NATO’ya üye olmak için başvurmak ve İttifak ülkelerinin milletvekillerinde gerekli olan onay sürecini tamamlamakyan yalnızca Türkiye ile Macaristan’da kalmış.
Türkiye ile İsveç ve ortalama orta NATO’nun da dahil olduğu çıkışlı çıkışlı müzakerelerde iki ülkenin üyeliklerinin Temmuz ayında Litvanya’da yapılan tepeye yetiştirilmesi için efor harcandı. Lakin gelinen etapta İsveç için tahminen seçimden sonra bir karara varılması umularak, yalnızca Finlandiya için NATO kapısı aralanmış durumda.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Niinistö, Erdoğan’ın daveti üzerine dün başlayan çalışma ziyareti kapsamında bugün İstanbul’da Erdoğan ile bir gelecek. Konuk Cumhurbaşkanı dün de Kahramanmaraş’ta bulunduğu bölgede incelemelerde bulundu.
Finlandiya Parlamentosu NATO’ya bağlı kuruluşa onay verdiFotoğraf: Heikki Saukkomaa/AP Fotoğraf/resim ittifakı
Erdoğan, Meclis’te son AKP Kümesi toplantısının akabinde dünyada’nın NATO dışında kalanne yeşil ışık mı yakıldığının sorulması üzerine “Süreçsiz o süreci işleteceğiz. Üstümüze düşen görevisi olsa. Verdiğimiz kelamı tutacağız. Cuma günü gelir Sayın Cumhurbaşkanı ile bir görüşüp kelamınınni yerine ” cevabını verdi.
Şimdi 14 Mayıs seçimleri öncesinde ağır bir yasa mesaisi içinde olan TBMM’de gelecek hafta Finlandiya’nın NATO işlemlerinin onay muahedesinin Genel Kurul’a gelmesi ve onaylanması bekleniyor. Meclis Genel Şurası’nın 7 Nisan’da yapılacak seçim nedeniyle orta vereceği öngörülüyor.
İsveç’in seçim süreci ise seçim sonrasında yeni parlamentonun seçiminde olacak.
Bu onay süreci için beklenen bir başka ülke olan Macaristan’ın Başbakanı Viktor Orban da dün Türk resimleri Teşkilatı Harika Tepe Toplantısı’na katılmak üzere Ankara’daydı ve Erdoğan ile buluştu. Macaristan’ın iki ülkesindeki onay süreci Avrupa Birliği (AB) ile yapılan müzakerelerde tıkanıklık kesilecek bir kere daha ertelenmiş durumda.
Süreçte neler yaşandı?
Ankara, iki ülkenin geçen yıl Mayıs ayındaki başvurunun akabinde onay için aralıklarında taleplerde bulunurken, Madrid’de Haziran ayında düzenlenen NATO toplantılarında aday ülkeler ve Ankara ortada gerçekleşen üçlü görüşmeler sonrasında Türkiye vetosunu belirli koşullar karşılığında çekti.
Finlandiya ve İsveç, geçen yıl Mayıs’ta NATO’ya resmi kayıt için başvuruda bulunulduFotoğraf: NATO
Üç ülke ortada NATO doruğu marjında 28 Haziran 2022’de imzalanan mutabakat zaptı ile İsveç ile Finlandiya’nın “terörle çaba konusunda Türkiye ile işbirliğini desteklemeleri” “başta PKK olmak terörle ilişkili Türkiye kökenli bölgelerden her türlü faaliyetlerini engellemeleri” ve “Türkiye’nin ‘ Terör suçlusu olarak isim adının verdiği kişileri iade etmeniz gerekiyordu. Buna ek olarak Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun da öngörüldüğü görüldü.
Bu yetenek ayrıyeten Türkiye, İsveç ve birkaç ortada üçlü bir sistem kuruldu. Vakit içinde bu kayıtların ayrıntıları kaydedildi ve Türkiye’nin bilhassa rahatsız olduğu yerlerde İsveç’te bazı adımlar atıldı.
Ankara, İsveç’in adımlarını kâfi bulmadı
İsveç, “terörle gayrette güvenlik güçlerinin izolasyonu daha da açılmak için” anayasada bölünme yolunda, 1 Ocak 2023’de giren bu anayasa değişikliklerinin akabinde “terörle çabayı ilgilendiren” birçok maddede dahenk çalışması yaptı.
Ancak bu adımlar Ankara için çok tatmin edici olmadı. Türkiye’nin piyasaya sunduğu ürün miktarı tarafından karşılandığını, İsveç’in adımlarının yetersiz kaldığını savunuyor.
Son olarak da Ocak ayında İslam ve göç zıddı çok sağcı Sıkı İstikamet partisinin önderi Rasmus Paludan’ın Türkiye’nin İsveç’teki büyükelçilik önünde Kur’an-ı Kerim yakması Ankara tarafından sert reaksiyonla karşılandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da “İsveç bizden NATO’ya dayanağı beklemeyin” dedi.
Ancak ilerlemenin üçlü müzakereler ertelenmesi alınırken, 6 Şubat’ta akabinde milletlerarası toplum yardımları süreci olumlu katkı sağlandı ve müzakerelerin tekrar yönlendirmeleri Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in 20 Şubat’taki Ankara ziyareti sırasında yapıldı.
Türkiye, İsveç ve ortasındaki son görüşmeler geçen hafta Brüksel’deki NATO karargahında yapıldı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, görüşmelerde yaptığı konuşmada, “Türkiye’nin güvenlik tasalarının kaldırılmasıyla ilgili adım atılmalıdır” dedi.
Kalın, İsveç ve Finlandiya’nın NATO sürecinin birlikte mi başka ayrı mı işleneceğinin devam ettiğini, kapsam ve genel çerçevenin bu ülkelerin atılacağı adımlara bağlı olduğunu söyledi.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kasım 2022’de Ankara’da bir ortaya çıkmıştıFotoğraf: Burhan Ozbilici/AP/picture Alliance
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da Salı günü yaptığı açıklamada, ülkenin ülkesi ile birlikte NATO üyesi olma ihtimalinin azaldığını tabir ederek, bu basamakta Türkiye’nin yalnızca Finlandiya’nın NATO’ya onay vereceğine işaret etti.
News
