TBMM Genel Şurası’nda önümüzdeki günlerde ele alınması beklenen “Dezenformasyon yasası” olarak bilinen Basın Kanunu ve Kimi Kanunlarda değişiklik yapılmasına izin verilen Dair Kanun teklifine basın birimlerinin sansüre yol açacağı kanısıyla karşı çıkıyor. Alanda çalışan gazeteciler, düzenlemenin hem yeni soruşturma hem de yargılamalara hem oto sansüre yol açacağı kaygılı.
Sosyal medya ve internet medyasında düzenlenecek yasal düzenlemeler uzun bir süretir Türkiye bölümündeydi. Aylardır AKP ve MHP tarafından hazırlıkları sürdürülen yasanın içeriğinin ne dengeli, ne iktidardan önceki açıklamalar, gelse de tekliflerin Meclis’e baskılarıyla birlikte tasalar arttı.
Basın ülkelerinin ve temsilcilerinin internet medyasındaki haklarının korunması ile ilgili bazı olumlu düzenlemelerin dışında teklifler hem basını hem de toplumsal medyayı denetim olarak almayı hedefliyor.
Bu ortada teklifin bugün yapılması bekleniyor Genel Şura görüşmeleri gelecek haftaya ertelendi. CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç toplumsal medya hesabından, “Basın Kanunu ile ilgili kanunlarda değişiklik öngören kanunun TBMM Genel Konsey toplantılarımız sonuçları üzerinde parti kümelerinin daha fazla müzakere edilebilmesi için bu hafta ertelenmiştir” dedi.
Adalet Komitesi’nde yapılan haftada kabul edilen teklifin 29. öğesi ile Türk Ceza Kanunu’na bir ek yapılıyor ve “halk ortasında tasa, kaygı yahut panik yaratan saikiyle, ülkenin iç ve dış politikası, kamu tertibi ve genel sıhhati ile ilgili rejimlere karşıt bir” , kamu barışını bozmaya uygun formda alenen yayan kimsenin 1 harf 3 yıla kadar mahpusla cezalandırılması” isteniyor.
İktidar milletvekilleri unsurunun savunması olarak bu konuların geçmişteki süreçlerinde ve geçerli olması durumunda bir hata oluşabileceği ileri sürüldüğünde, hukukçular ise bireysel görüşte değil. Adalet Bakanlığı ve AKP Meclis kurulumunun bu hususa aralıklı bakıldığında, hatta mahpus cezasını ağır bulayarak çıkarılmasını istediği kulislere yansıyan bilgiler. Lakin MHP ve Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nın bu hususta ısrarlı olduğu belirtiliyor.
Teklifin Adalet Komitesi’ndeki görüşmelerde Yargıtay’ın görüşülması isteniyor 8. Daire Üyesi Hakim İhsan Baştürk, “Ceza hukukun açısından hatalı ve cezada savaş ilkesi” prestijiyle “sakıncalı” tespitini yapıldı. Baştürk, ceza kararındaki “halk merkezinde kaygı, endişe yaratan saikiyle Türkiye’nin iç ve dış güvenliği, kamu sistemi ve genel sıhhati ile ilgili ülkelerin ters bir evinde, kamu barışını bozmaya uygun olacak formda alenen yaymak kabahat olarak düzenleniyor” münasebetini “muğlak” diyerek eleştirmişti. .
Ceza hukukçuları da bu unsurun maddelerinde olması aranan “belirlilik” uygulamasını çiğnediğini vurguluyor.
Gazetecilerden kalem günlerinde protesto
Gazeteciler de kişisel yasa tekliflerini protesto etmek için bir ortaya çıktı.
Basın Kurulu, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, DİSK Basın-İş Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti, İzmir Gazeteciler Cemiyeti, KESK Haber-Sen, Parlamento Muhabirleri Derneği, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu ve Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın davetiyle Ankara Ulus’ taki Atatürk Anıtı önünde bir ortaya çıkan gazeteciler yasa teklifinin geri çekilmesini talep etti.
Meslek üyelerinin temsilcilerinin temsili olarak zaferlerinin önüne kalemlerini bırakırken, öte yandan bu çeşitliliklerin özgür basını susturamayacağına da dikkat çektiler.
Protesto eylemini aslında TBMM’nin önünde yapmak isteyen Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım, “Bizi Meclis’ten uzaklaştırarak sesimizin çıkmayacağını düşünüyorlar. Basın değil Ulus’a, Fizan’a sürülse duyuracaktır” diye konuştu.
Bilgin tüm örgütler ismine yayınlanıyor, yasa tekliflerinin raporlarına olumlu adım değil, “sansür” sunulanni belirtti, “Sanmayın ki biz dezenformasyonu önemsemiyoruz. Ama bunun yolu maddedeki üzere mahpus cezasından geçmez. Maddede belirtilen basının kapısına kilit vuracak var. Anadolu’daki gazeteler kapanacak var. tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklardır” ihtarında bulundu.
Bu yasanın temel insan haklarına ve özgürlük özgürlüğüne karşı olduğunu söyleyen Alım, “Sadece gazetecilerin özgürlüğü değil, tüm toplumun özgürlüğünü engellemektedir. Bu yasa tüm yatırımları yazmaktan, eleştirmekten alı koyacaktır. Toplumsal oto sansürü tüm bölgelerde yaşayamayacak” dedi.
İstanbul’da dün düzenlenen protestoda bu maddeyle “medyada mevcut iktidar ve iktidar partisini destekleyen herkesi” ve toplumsal medya kullanıcılarının amaç alındığına işaretlenmişti.
Peki alanda çalışmakta olan, bazen iktidarın sert tenkitlerine yahut yargılamada soruşturmalara maruz kalan gazeteciler yasa için ne düşünüyor?
Yasa tekliflerinden en çok kaygılı olan bölümlerin başında son devirde çok öne çıkan internet medyasında ya da mutlaka bir kuruma bağlı olmadan özgür çalışanlar geliyor.
DW Türkçe’ye konuşan fotoğraf muhabiri Serdar Özsoy, farklı toplumsal medya mecralarında yayımladığını belirtti, “Kendimce oluşturuldum bu gelir sıradan kullanıcılarla takviye sağlıyorum. Bu yasa çıktıktan sonra genellikle yanlışsız haberler kendi mecralarımdan yayınlayamayacağım tasam var. Beni en çok düşündüren ise nelerle karşılaşacağız da bunu halka duyuramayız mı?” dedi.
Çok izlenen yayınlarını Patreon sistemiyle sürdüren tecrübeli gazeteci Ünsal Ünlü de yansılı. Ünlü, bu yasanın kabul akabinde “keyfi ibadetine” başlayabileceğini belirterek, şöyle konuştu:
“Başımıza ne para yetiyor, yalnızca başımıza gelebileceğin en kötü durumdaydı. Benim her zaman savunulan şey; gazeteci haber saklanmasız, bir haber aldıysanız ve bunu söylüyorsanız ya da yorumluyorsanız, örneğin benim yıllık yayınlar onu durdurulabilir. Durdurulması demek yalnızca bir gazetecinin sesinin kısılması demek değil, bu maddeden gerçek haber alma hakkı ertelenen beşerler da etkilenecek.”
Ankara’nın tecrübeli gazetecilerinden Çiğdem Toker ise bundan sonra sadece haberciler için değil bireysel vakitte mesela enflasyonu biriktiren yayımlayan kurumlar/akademisyenler için de riskin artabileceğine dikkat çekiyor. Toker, “Bu yasanın gizliliğinin ardından kaçınılmaz olarak bir oto sansür refleksi gösterilebilir. Zira bu hususun bilinmeyen kavramlarla dolu. Kamu barışı, kamu güvenliğinin saklanmasına kim nasıl karar verecek, kim tespit edecek?” diye konuştu.
Yargı bölgesindeki habercilerle tanınan gazeteci Gökçer Tahincioğlu da bu kanunla ilgili bütün gazetecilerin bünyesinde tasayı taşıdığını belirterek, Marmaris’te devam eden orman yangınları ile ilgili Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nın yaptığı kamu nizamı ikazını örnek veriyor. Tahincioğlu “Siz bu tıp bilgileri elinizde, örneğin Orman Bakanlığı’nın bilgileri dışında bir şey yazdığınız anda bir savcının ‘bizce o denli değil’ diyerek, muğlak bir halde başlatılan soyut bir soruşturmayla mahpus cezası alabilirsiniz. Daima bir kılıç basın mensuplarının başında olacak” tabirlerini kullandı.
Çok sayıda gazeteci yetiştiren Prof. Dr. Korkmaz Alemdar şöyle konuştu:
“Bu yasa gazetecileri çok inançsız bir ortama sokacak. AKP’ye olan inanç esasen sonluydu, bugün artık adalet sistemi da iktidar siyasia sahip olduğu bir giyimli güzele gidişen her haber gazeteciyi mevcut. Sansür, oto sansür ve sonra da şayet yetmezse gazetecileri yargının önüne çıkarmak alışmak bizde bir mevzu haline gelecek.”
Bu ortada CHP’nin maddeyi TBMM’de kabulü ve Cumhurbaşkanının resmiyetinin akabinde Anayasa Mahkemesi’ne taşınması da bekleniyor.
News
