DOLAR 36,2322 -0.04%
EURO 38,0842 0.07%
ALTIN 3.379,040,56
BITCOIN 3483261-1.40922%
İstanbul

ORTA ŞİDDETLİ YAĞMUR

SABAHA KALAN SÜRE

Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye, Dünyadan Haberler

Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye

ABONE OL
Kasım 19, 2023 07:39
Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye, Dünyadan Haberler
0

BEĞENDİM

ABONE OL

DW Türkçe’nin Milletlerarası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) işbirliği ile yürüttüğü “Gölge Diplomatlar” araştırması, fahri konsolosluk dünyası ile ilgili gidişat istatistikleri ortaya çıktı.

Dışişleri Bakanlığı’ndan derlenen bilgilere göre 2011 yılında Türkiye’de yabancı ülkelerde temsil edilmeyen kayıtlı ülke konsolosluk sayısı 183 iken, 2016 yılında gelindiğinde bu sayının büyük bir artışla 340’a çıktığı görüldü. Bakanlığın sitesindeki son listeye göre Türkiye’nin mesken sahipliği yaptığı 328 fahri konsolos var.

Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye, Dünyadan Haberler

“Gölge Diplomatlar” (Gölge Diplomatlar) kampanyası, programın yahut özel pasaportla birçok ülkede vizesiz ve aranmadan girip çıkabilme avantajından ziyade sistemi Hizbullah üzere milletler arası terörist tertipler tarafından dahi suistimal edilebildiğini gösteriyor. Resmi misyonlu diplomatlar sıkı bir kontrol ve disiplin düzenine tabi olarak tutulurken bu, fahri konsoloslar için geçerli değil.

Uluslararası diplomasının arkadan gözlenmiş bu alanıyla ilgili sorularımızı yanıtlayan emekli diplomat Yalım Eralp, fahri konsolosların misyonlarının lokal makamlarla kaliteyi sağlamak ve bazen de nakliyeyi kolaylaştırmak olduğunu belirtti “bu yerde mahallî makamlarca kabul edilebilir saygın kişiler olmasın” çizdi.

Fahri konsoloslar her ne kadar Türkiye’de temsil ettikleri ülkeler tarafından belirlense de Türkiye’nin ayrılmadan bu adı elden alınırlar.

DW Türkçe’nin ayları boyunca incelediği birçok Türkiye vatandaşı 300’den fazla fahri konsolosun en az yüzde 16’sının skandallara karıştığı ortaya çıktı.

Uyuşturucu hataya karışan fahri konsoloslar var

Türkiye’de yabancı ülkelerde temsil eden 50 fahri ihracata, yasa dışı bahisten insan kaçakçılığına, şaibeli ihalelerden Gülen’in yapılanması kadar birçok farklı skandala karıştı. Evraklar, bu isimlerin haklarındaki suçlamalara karşılık, fahri konsolosların seçtiği ya da bu misyonları sırasında bu skandallara karıştıklarını gösteriyor.

Kamuya açık bilgilerin edinilen özellikleri, bir araya toplanmış, hakkında dava ya da soruşturma başlatılan bu isimlerin mutlak olarak gerçekleştiği mahpus cezası alınmamıştır.

Bu isimlerle ilgili daha detaylı haberlerimizi hafta içerisinde bulabilirsiniz.

Türkiye’nin 1976’da tarafı olduğu “Konsolosluk İlgileri Hakkında Viyana Sözleşmesi”nin 42’inci kitabı “Bir konsolosluk çalışanları mensubunun tutuklanması, biriktirilmesi yahut cezai bir kovuşturmaya tabi tutulması halinde, kabul eden Devlet çalıştırıcı konsolosluk şefini en sürede biriktirmekle etmek” deniliyor. Birebir kontratının 58’inci hususunun ikinci özelliklerine göre ise bu, fahri konsolosluk memurlarına da uygulanmak zorunda.

Türkiye’nin Azerbaycan, Irak ve Birleşik Krallık nezdinde büyükelçiliğini yapmış emekli diplomat Ünal Çeviköz, önemli devletlerin isimleri skandallara karışmış bireyler tarafından temsil edilmek istemeyeceğini belirterek, “Böyle bir durum, benim hatırladığım bir örnek olarak yok” dedi.

Viyana Sözleşmesi’ndeki bildirim, hatalıların kolluk kuvvetlerinden kaçmak için fahri konsolosluk zırhını kullanmakna pürüz olmak açısından da değerli.

DW Türkçe, Dışişleri Bakanlığı’na son yıllarda tutuklanmış, elde edilen cezai bir kovuşturmaya tabi tutulmuş, kaç fahri konsolos hakkında temsil ettikleri bildirimleri de dahil olmak üzere toplam 11 adet soru gönderilmişti. Haberin yayınlandığı tarihe kadar Bakanlık sorularına cevap verin.

AKP’li siyasilerin özel ilgisi

Fahri konsolosların, büyükelçiliklerin siyasi bir misyonu boyunca siyasetçilerin fahri konsolosluk yapması mani teşkil eden bir düzenleme yok.

Çeviköz mevzuyla ilgili olarak “Aktif siyaset içinde bulunan olağan kurallarda belirli davranış kurallarına uymaları gerekir. Fahri konsolosluk yapmalarına pürüz bir durum yok. Lakin tabi bu fahri konsolosluk misyonu şayet aşikâr bir gelir imkânı sağlıyorsa o vakit alışılmış ki o bulunduğu mevki ile, şayet örneğin iseler, aykırıdırlar” dedi.

AKP’de faal siyaset yapmış 14 kişi fahri konsolosluk toplam üç kişi ile ANAP ve CHP izliyor. Birer kişi de artık operasyonlara son vermiş olan Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) ve Yeni Türkiye Partisi (YTP) ismine siyaset sahibi isimleri.

Bunların ortasında ANAP periyodunun Turizm Bakanı ve sonrasında AKP’den belediye lider adayı olan Bülent Akarcalı (Honduras’ın Ankara), 2015’ten beri AKP Eskisehir Milletvekili olan Harun Karacan (Makedonya’nın Eskisehir), TBMM 23. ve 24. periyot AKP Milletvekili Mustafa Kabakçı (Kazakistan’ın Konya) ile CHP’nin 22. dönem milletvekili Muharrem Toprak (Kosova’nın İzmir) da bulunuyor.

Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye, Dünyadan Haberler

Binali Yıldırım’ın kardeşi de Fahri

Bunun yanı sıra siyasilerin yakın akrabası olan 12 kişi de fahri konsolosluk unvanına sahip. Bunların dokuzu AKP’li, ikisi DYP’li biri de CHP’li siyasilerin yakını.

AKP’li eski Başbakan Binali Yıldırım’ın kardeşi İlhami Yıldırım (Etiyopya’nın İzmir), DYP’li eski Başbakan Tansu Çiller’in oğlu Berk Uçuran Çiller (Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin Kocaeli), AKP’li başbakan eski bakan Abdülkadir Aksu’ Rahibe oğlu Murat Aksu (Burundi’nin İstanbul), AKP’li milletvekili Harun Karacan’ın oğlu Alihan Karacan (Kosova’nın Eskisehir) fahri konsolosluk unvanını alan isimlerinden bazıları.

Futbol dünyasına da fahriliğe meraklılar

Futbol kulüplerini satın alan iş insanlarından Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) etik komite üyelerine, kulüp liderleri ve yöneticilerinden menajerlere kadar futbol dünyasında toplam 18 kişi fahri konsolosluk yapmakta.

Futbol dünyasında en fazla fahri konsolos TFF’de görevlidir. Kulüplerin orta konsolos şampiyonu ise Trabzonspor ile üç fahri konsolos. Galatasaray (iki idare meclisi üyesi), Antalyaspor (iki eski başkan) ve Adana Demirspor (eski lider ve başkanvekili) Trabzonspor’un kartından geri geliyor.

Diğer grubun lideri fahriler ise Beşiktaş (asbaşkan), Samsunspor, Göztepe ve Bodrumspor’dan (onursal başkan).

Kulüp ve TFF yönetimi dışında futboli Kuddusi Müftüoğlu da fahri konsolosluk unvanına hakem isimleriyle sahip oldu. Emekli olduktan sonra AKP’den milletvekili adayı, ardından Belediye Lider adayı olup iki yarışta kaybettiği Kuddusi Müftüoğlu Ligi’nin Antalya’daki fahri konsolosu.

Hem futbol dünyasının hem de siyasetin içinde olan bir başka isim de ANAP’ta üç devir Adana milletvekilliği yapan Bilici Yatırım İdare Heyeti Lideri Mehmet Ali Bilici. Adana Demirspor, Adanaspor ve Ceyhanspor kulüplerinin üçünde de başkanlık yaptığı Bilici, 2009 yılında AKP’nin Adana Belediye Lider adayıydı. Bilici Pakistan’ın Adana fahri konsolosluğunu yürütüyor.

Öte yandan bir devir Alanyaspor’da lider yardımcılığı yapmış, AKP Alanya İlçe İdare Şurası eski lideri Mehmet Şahin de Fahri Konsolos olup futbol ve siyasetin kesiştiği yerde bulunan bir başka isim. Şahin, Litvanya’nın Antalya/Alanya’daki fahri konsolosluk misyonunu üstleniyor.

Turizmciler ve inşaatçılar lider

Dışişleri Bakanlığı’na göre Türkiye’nin dünyanın farklı ülkelerinde bulunan fahri konsolosluk sayısı 108’e ulaşırken, Türkiye’de yabancı ülkelerin fahri konsolosluğunu yapan Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliğinin sayısı 300’ü geçiyor.

Türkiye’de bulunan ve yabancı ülkelerin temsil ettiği fahri konsoloslar ortasında en çok bilinen dal turizm.

İncelediğimiz 328 yıllık konsolostan 47’sinin ya turizm yatırımı var ya da bu dalda yönetici olarak çalışıyor. Kamuya açık kaynaklar incelediğimiz fahri konsolosların 32* adet holding sahibi.

Sektör olarak ikinci sırada ise inşaat var. Fahri konsolosların en az 31 parça inşaat kesiminde faaliyet gösterirken, 26’nın da beslenme kesiminde yatırımları var. 22 kişi ile siyasetçiler takip ediyor.

Gölge Diplomatlar: “Fahri” cennet Türkiye, Dünyadan Haberler

Görüştüğümüz diplomatlar fahri konsolosların genellikle ya güçlü iş insanları ya da hekim yahut avukat olmak üzere hürmet merkezi meslek kümelerinden seçildiğini belirtenler de Gölge Diplomatlar soruşturmasının ortaya konulduğu üzere incelediğimiz 328 fahri konsolostan yalnızca 10’u avukatlık yaparken sekizi hekim.

İnsanların oluşturduğu çok farklı bölüm ve meslek kümelerinden oluşan konsoloslar ortada ve üç parçalı bir kumarhane işletiyor.

Türkiye’de yabancı ülkeleri temsil eden fahri konsolosların 48’inin ise temsil misyonları dışında ne faaliyette bulundukları yerde, ne de günlük bilgi kamuya açık kaynaklarda yer almıyor.

En çok Sri Lanka fahri konsolosu Türkiye’de

Türkiye’de en fazla fahri konsolosu olan ülke Aydın/Kuşadası, Kocaeli, Antalya, İzmir, Kayseri, Bursa, Tekirdağ, Mersin ve Trabzon’a atadığı dokuz fahri konsolosla Slovakya.

İkinci sırada sekizer fahri konsolosla Brezilya, Sri Lanka, Romanya ve Macaristan geliyor.

Sri Lanka ise kendisini temsil ediyor için dünyada en fazla fahri konsolosu Türkiye ve Almanya’da görevlendirildi. TÜİK’in yayınladığı Türkiye’ye en fazla turist yollayan 90 ülke biri dahi olmayan, Türkiye ile dış ticaret hacmi yalnızca 160 milyon dolar olan Sri Lanka’nın rekor sayıdaki fahri konsolosunun Türkiye’de olduğu soru ise yanıtsız kaldı.

Açılan kapılar

Türkiye’de insanların neden fahri konsolosluk isteyebilecekleri oyununa, emekli diplomat Ünal Çeviköz “Türkiye’de doğal olarak bu bir statü olarak da algılanıyor. Münasebetiyle bunun karşılığında ayrıcalıklardan yararlanabilen bireyler olabiliyor” diye karşılık verdi.

Bu durumun açabildiği kapıların ne kadar büyük olabileceğini gösteren örneklerden biri Bosna Hersek’in Bursa Fahri Konsolosu Muzaffer Çilek. Mobilya faaliyet faaliyetini gösteren Çilek Mobilya’nın sahibi Muzaffer Çilek, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamalarda Bosna Hersek vatandaşı olması ve bu ülkelerdeki yatırımlarının saklandığından devrin Bosna Hersek Büyükelçiliği tarafından kendisinin bu unvanının teklif edildiğini belirtti. Teklifi heyecanla kabul edebileceğini lisana gelen Çilek, fahri konsolosluk misyonunun münasebetiyle periyodun Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Bakir İzzetbegoviç ile tanıştığını söyledi. Bu tanışmadan sonra Çilek, İzzetbegoviç’in danışmanlığına atandı.

#ShadowDiplomats nedir?

“Gölge Diplomatlar (Gölge Diplomatlar)” milletlerarası diplomaside en az incelenen rollerden biri olan fahri konsolosluğa ışık saçarken. Bu istek diplomatlar, ekseriyetle büyükelçilik yahut konsolosluk bulunmayan, yabancı hükümetlerin çıkarlarını desteklemek için kendi ülkelerinde çalışırken.

Soruşturma, fahri konsolosluk sistemi, gerekliliği denetlenmeden atanan ya da kazandıkları bu statüyü zenginleştirmek, kanun yaptırımlarından kaçmak yahut siyasi gündemleri ilerletmek için kullanılan yığılmış isimler tarafından baltalanarak ortaya çıkarıldı.

ICIJ ve ABD’li haber koordinatları ProPublica’nın koordinatörlüğünde dağıtılan, 46 ülkedeki 61 medya görüntüsünü kapsayan bir gazetecilik işbirliği olan “Shadow Diplomats (Gölge Diplomatlar)” 160 gazetecinin ortak çalışmasıyla hazırlanır. Türkiye ile ilgili işlemleri yalnızca DW Türkçe’nin gerçekleştirdiği küresel araştırmada yer alan gazeteciler skandallara yahut ceza davalarına karışmış en az 500 adet fahri konsolos tespit etti.

*Holdinglerin parçaları kesim parçalarına dahil edilmedi

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.


HIZLI YORUM YAP
300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.

Sağlık Turizmi Reklam Ajansı