Kendisinden onlarca yaş küçüklerine nazaran inanılmaz hafızaya sahip olan yaşlılara rastlayabiliyoruz. Yıllar evvel yaşadıkları olayları en ince detayına kadar anlatıyorlar. Dr. Sevda Sarıkaya, aksam.com.tr’de yer alan yazısında bu üstün hafızaya sahip olan ‘süperyaşlılar’ı yazdı. “Nasıl bu kadar güzel hatırlayabiliyorlar?” diyen Dr. Sarıkaya, bilim dünyasının bu soruya karşılık vermesiyle Alzheimer’ı da tahminen de önlemenin mümkün olabileceğini savundu.
Az ye, çok çalış, dua et
“20 yıla yakın müddettir Alzheimer ve öbür cins demanslar üzerine çalışan bir nöroloji uzmanı olarak en ilgi duyduğum mevzulardan birisi, hafızası gençlerden bile güçlü olan 80 yaş üstü bireylerin bunu nasıl başardığı olmuştur.” diyen Dr. Sevda Sarıkaya, “Hatta bu ilgimi biraz daha ileriye götürüp, Türkiye’nin dört bir tarafındaki 100 yaş ve üzeri hafızası güçlü bireyleri bulup onlarla konuşmaya, röportajlar yapmaya başlamıştım. Beni en çok etkileyen röportajlarımdan birisi 110 yaşındaki Naime Anne ile yaptığım olmuştu. Bu kadar uzun yaşayıp, bu kadar sağlıklı bir zihne sahip olmanın sırrı nedir diye sormuştum. Bana ‘Az uyu, az ye, çok çalış, dua et, dua al’ diye cevap vermişti. Az uyumanın kâfi ahenge, fazla uyumama olduğunu kabul edersek, öbür söyledikleri sırasıyla; tertipli beslenme, zihnimizi daima işler tutma, manevi manada kendimizi güçlü tutma (bu meditasyon da olabilir, inancınız doğrultusunda bir şeyler yapmak da olabilir) esasen bilimsel çalışmalarda elde ettiğimiz doğrularla birebir örtüşüyor.” sözlerini kullanıyor.
Dr. Sevda Sarıkaya, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Bugün size Nortwestern Üniversitesi’nde yapılan, 30 Eylül’de The Journal of Neuroscience’da yayımlanan 80 yaş ve üstü harika hafızalı yaşlıların beyninin incelendiği bir çalışmadan bahsedeceğim. Bu çalışmanın ana çıkış noktası da birebir merak. Yani o yaşta hafızası gençlerden bile kuvvetli olanların sırrını çözebilmek. Sırrını tam çözemeseler de çok kıymetli bulgular elde etmişler. Evvel süperyaşlıyı -orjinali superagers- nasıl tanımladıklarını açıklamak istiyorum. 80 yaş ve üzerinde olup hafızası kendisinden en az 20-30 yaş küçük olanlar kadar güçlü, yaşıtlarından uygun olanlara süperyaşlı deniyor. Bu çalışmada 6 süperyaşlı, 7 zihinsel işlevleri olağan olan yaşlı, 6 genç, 5 tane de erken evre Alzheimer hastasının beyinleri inceleniyor. Üzerinde çalışma yapılan bu beyinler, öldükten sonra incelenmek üzere bağışlanan beyinler. Alzheimer hastalığında beynin birinci etkilenen kısımları hafıza ile bağlı alanlardır. Beyinde entorinal korteks denilen bir alan var. Beynin ana hafıza deposu hipokampusun komşuluğunda bulunuyor. Entorinal korteksin 6 katmanı vardır. Entorinal korteksin 2. katmanı, hafıza merkezlerinden gelen bilgilerin uğradığı kıymetli bir merkez vazifesi görür. Alzheimer hastalığında biriken tau yumaklarının bilhassa birinci başta entorinal korteksin 2. katmanını hedeflediği gözlenmiş. Hatta olağan yaşlılarda da entorinal kortekste tau yumakları tespit edilmiş. İncelenen beyinlerde süperyaşlıların ve normal/Alzheimerli yaşlıların beyinleri ortasında birtakım farklılıklar tespit edilmiş. Süperyaşlıların beyinlerinin entorinal bölgesinde hiçbir formda tau yumakları olmadığı saptanmış. Yani süperyaşlıların entorinal alanı tau yumaklarından korunuyor. Bir öteki enteresan bulgu da; süperyaşlıların entorinal korteksinin 2. katmanındaki nöronların öteki yaşlılara, ve hatta gençlere nazaran daha büyük olduğu tespit edilmiş.
Tau yumakları farkı
Çalışmanın yürütücüsü Tamar Gefen, ileri yaşlarda hafızanın zayıflamasının, bu bölgede biriken tau yumaklarına bağlı olabileceğini vurguluyor. Pekala o halde süperyaşlıların beynini bu birikimlerden koruyan nedir? Hangi kimyasal, metabolik, genetik ve hatta bence daha da değerlisi hangi çevresel faktörler beyin hücrelerinin bu kadar sağlıklı kalmasını sağlıyor? Bunların çok ayrıntılı araştırılması lazım. Tüm dünyadaki yaşlı nüfusu artıyor. Gelecekteki en büyük sıkıntılardan birisinin Alzheimer hastalığı olacağı konusunda kuşku yok fakat yapılanlar şu an için yetersiz kalıyor.” .
News
