Cezaevlerindeki hak ihlalleri ile azap ve kötü muamelelerin arttığına yönelik tezler, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) raporlarına da yansıdı. TİHEK’e yapılan başvurularda bu yılın ilk altı aylık periyodunda, yılın aynı periyoduna göre yüzde 43 oranında bir artış yaşandı. 2021 yılının birinci altı ayında hak sahibi savıyla 631 başvuru yapılırken bu sayı bu yıl birinci 6 aylık devrinde 905’e yükseldi.
905 başvurunun yüzde 55’lik kısmı yani 506’sı ise cezaevinde tutuklu ve hükümlü bulunan mahpuslardan geldi. Mahpusların şikayetleri orta ceza ve kötü muamele koşulları, azap ve kötü muamele, tesirli başvuru ve dilekçe hakkı ile sıhhat rejimin odaklanmaya dikkat etme stilleri birinci sıralarda yer aldı.
406 başvuru için türel yol gösterme süreci devam etmiyor
Kurum, ilk 6 ayda kendisine yapılan toplam 905 başvurunun 406’sı için “hukuki yol gösterme” süreci uyguladı. Özel bütçeli, kamu hukuku yeteneğine sahip olan ve lider Cumhurbaşkanlığı tarafından atanan TİHEK, 2012 yılında da fazlasıyla çabalayarak ayrıldı.
yapılan tahsisleri kıymetlendiren TİHEK, sağlıklı yol göstermenin sıra yanı insan hakkı odağı ya da çoğaltıldığında ilgili kurum hakkında kabahat duyurusunda bulunabiliyor.
Uygulama artışı artışı artışının göstergesi mi?
Peki TİHEK’e yapılan başvurulardaki artış, cezaevlerindeki hak ihlallerinin arttığının bir göstergesi mi? DW Türkçe’nin yanıtlayan İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishane Kurulu Eş Sözcüsü Avukat Ercan Yılmaz, Türkiye’deki hapishanelerdeki hak ihlallerinin 1980 yılından bu yana artış gösterdiğine dikkat çekti.
Sorunun kronikleştiğini tabir eden Yılmaz, pandemi devrinde bu ihlallerin üstünün kapatıldığını, ancak pandemi sonrasında yine görüneceğini kaydetti. Yılmaz, “Son devirlerde tekrar açık görüşmelerin yapılması, mahpusların avukatları ve aileleriyle görüşmeye başlamaları ve kamera kayıtları ile birlikte ihlaller açığa çıkmamaya başladı” dedi.
İHD: TİHEK verileri bizi doğruluyor
TİHEK’in açıkladığı altı aylık datalara bağlı olarak en çok başvuruların cezaevine gelişinin kendi açıkladıkları doğru bilgileri kaydettiğini kaydeden Yılmaz, “Çünkü biz de son periyotlarda hastanelerde mahpuslar üzerindeki kesintilerin önemli ölçüde arttığını, azap ve makus tedavisinin yapıldığını, kullanıldığını belirtti”. Yılmaz, bu tezlerin milletlerarası kuruluşlar tarafından da önemli bir şekilde lisana getirildiğini kaydetti.
Son olarak Avrupa Azabın Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) Türkiye’ye ziyareti sonrasında tavsiye kararlarında bulunduğunu hatırlatan Yılmaz, “Bu durumda son periyotlarda üremenin Türkiye’deki baskıcı siyasetlerin bir tutulması olduğunu, hapishanelere bu baskı araçlarının, iktidarın kullandığı baskılama yöntemlerinin en rahat yerlerde kullanılabilir olduğunu” hatırlatan Yılmaz, olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu. Yılmaz, cezaevlerindeki ihlallerin yapılan başvurulardan çok daha fazla olduğunu da öne sürdü.
CISST: Önemli bir gelişme gözlemliyoruz
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CISST) Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut da, cezaevlerinde hak ihlallerinin yanı sıra azap ve makûs muameleye yönelik önemli bir artış gözlemlediklerini söyledi. Korkut, bilhassa isimli mahpusların ruhsal ve sözlü şiddete maruz kaldıklarını belirterek, “Başvurulara sayılar, bu durumun infaz müdafaa memurlarının, mahpuslarla yaşadıkları diyaloğun doğal bir modülüne dönüştüğünü görüyor” dedi.
Yapılan kayıtlara yetkili makamlarca önemli bir araştırma yapılmamasına rağmen da savan Korkut, “Örneğin kamera kayıt ediyor, darp raporu olmasına karşılık, mahpusların azap ve berbat muamele görmediği konusunda geri dönüşler alabiliyoruz” ifadelerini kullandı.
News
