Depremden etkilenen Suriyeliler, karşı karşıya kalanların yıkımıyla birlikte Türkiye’de en başa döndüklerini anlatıyor.
“Halep’te konut yıkıldı. Temelde mesken de yıkıldı. Suriye’de her şey yıkılmıştı, Türkiye’de de yıkıldı. Halimize bak. Sıfıra döndük. Hiçbir şey kalmadı.”
Suriyeli Ömer Hassun, 12 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Hassun, resmi verilerine göre Hatay’da süreksiz müdafaa altında olan 7 bin 116 Suriyeli’den biri. 37 yaşındaki adam, inşaat personeli ile hayatını anlatıyor. Lakin artık ne bir işi ne de konutu var.
Depremde yaşanan kayıp yalnızca konutu ve işi de değil. Kurtuluş Caddesi’nde ikamet eden Hassun, enkazda kalan iki çocuktan bir hafta boyunca haber alamamış. Bir hafta öncesine kadar yıkımın başında beklerken bize diyor ki:
“Çocuklardan bilgi almadan gitmez buradan. Buradan gitsek bile nereye? Hayatımızı tekrar inşa etmek için gelmiştik ancak hepsi tekrar yıkıldı. Ve çocuklar gittiler. Canlı ya da cansız haber kaçmak istiyorum. Hâlâ umut var. Elhamdülillah…”
Ancak Ömer Hassun’un umudu günler sonra derin bir hüzne dönüşüyor. Ömer Hassun’un oğullarının 17 yaşındaki Cemal ve 14 yaşındaki Ahmet’in cenazelerinin sona erdiği ve iki çocuğun Suriye’ye götürülerek defnetildiğini öğreniyoruz.
Ömer Hassun’un iki oğlu enkaz altında kaldı Fotoğraf: Burcu Karakas/DW
Depremin akabinde Hatay’da yaşayan Suriyelilere tercümanlık özelliği vermek üzere kente gelen D. de Türkçe bilmeyen Suriyelilerin yaşadıklarını aktarıyor:
“Akrabalarının nerede olduğunu anlatamıyorlardı. Bir amca çizerek meskende kimin nerede olduğunu anlattı. Tercüman olmayınca kepçe de yıkımın başında nereyi kazacağını tahmin ediyordu.”
“Nereye gittiğimizi biliyoruz”
Hatay’da Hama Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği avlusunda tanıdığımız, Akasya mahallesinde ikamet eden sekiz kişilik Suriyeli aile de Halep’teki meskenleri yıkıldıktan sonra Türkiye’ye sığınmış. İsimlerini vermek istemiyorlar. Çocuklar kendi zamanlarında oyun ilişkilerinde aile büyüklerinden yaşlıca bir bayan kenarında sessiz sessiz ağlıyor. Ailenin genç üyelerinden bir erkek kelam yer alıyor:
“Bizim mahalledeki eski kesintiler, çoğunlukla yaşlılar oturuyordu. Bir miktar mesken tükendi. Biz de apartmandan çıkmak üzereyken konutumuz çöktü. Burada kimsemiz yok, nereye gideceğimizi görüyoruz. Büyük bir aileyiz, nereye giderken? Şu an kira eksikliği paramız yok. En az bir çadır… “
Çadır için kayıtta bulunduklarını lakin şimdi kendilerine sıra gelmediğini anlatıyorlar. Bir de Hatay’ı terk eden akrabalarının başına gelenleri:
“Biri Mersin’e yurtta kalmak üzere gitti. Gece geç kalmayı bırakmışlar. Valilik, daha önce Türk vatandaşı olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Suriyelilere verildini sahibini uyarmış. Onlar da ne yapacaklarını bileyip Hatay’a geri döndü.”
Hama Toplumsal Yardım ve Dayanışma Derneği Fotoğraf: Burcu Karakas/DW
“Deprem bizi birleştirdi”
Hama Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilere yardım ederken, bir anda depremzedelere takviye edildi. Dernek Lideri Ammar Al Najjar, “Depremden sonra kapsamlı buranın kapağını açtı. Yağmur yağıyordu. Çocukların ayakları çıplak geldi. Suriyeli ya da Türkiyeli tahminen binlerce kişi geldi. Sarsıntı bizi birleştirdi” diyor.
Dernek, kimi depremzedeler için barınma yoksunluğuna süreksiz de olsa tahlil olmuş. Gelen besin yardımlarının akabinde yemek pişmeye başlaması, ilaç dolu küçük bir revir bile oluştu. Fiyatsız otobüs seferleriyle kentten isteyenler takviye edilmişler. Al Najjar’ın anlattıklarının toplamı, gönüllülerin eforları sayesinde gerçekleşmiş:
“Buraya bu kadar insan gelince AFAD’a davet edildi yardım için ancak kimseden dönüş olmadı. 15 Şubat prestiji ile devletten hiç yardım gelmedi. İtfaiyeden tuvalet için su dilendik.”
Hatay’da yaşayan Suriyelilerle dayanışma gösterdiğini aktaran Al Najjar, ortada yaşayan Suriyelilere yönelik hücumların yaşandığını da ekliyor.
“Suriyeli bir genç, akşam vakti jandarma tarafından durdurulmuş. Barınabilmek için derneğe ilişkin kesintiler ancak Türkçeyi unutmak için jandarma ne dediğini anlamamış. Dövdükçe dövmüşler. Geçen hafta burada tedavi yaptık o genci.”
Hama Toplumsal Yardım ve Dayanışma Derneği Lideri Ammar Al Najjar Fotoğraf: Burcu Karakas/DW
Osmaniye: “Nereye koyacaklar bizi, Bilmiyorum”
Zor durumda olan Suriyeliler, yalnızca Hatay’da değil. Sarsıntının yıkıma uğrattığı Osmaniye’deki Masal Park’ta kurulan çadırkentte misyonlu psikososyal ekipla konuşuyoruz. Bayan, çocuk ve göçmenlerden çok az bilgi aldıklarını anlatıyorlar:
“Sadece bir çadır bölgesinde tercüman olduğunu öğrenir. Tercüman olmaması, psikiyatrik olarak sözlü muayene yapılan alanda işler yeterlice zorluk çıkarıyor. Tercüman sayısı artırılıyor. Ayrımcılığın da göçmen ayrılmalarını öneriyoruz.”
Göç Yönetimi Başkanlığı’nın verilerine sahip, Osmaniye’de süreksiz müdafaa altında 7 bin 435 Suriyeli bulunuyor. Emine hanım, Alibeyli Mahallesi’ndeki meskeni ağır hasar gördüğü için Masal Park’a kurulan çadırkentte babasını savaşta kaybettiği 19 yaşında yeğeni ile kalıyor. Bir çadırda 10 kişilik uyuduklarını lisana getiriyor. O da geleceği hakkında iyice karamsar.
“Ben bekarım, 57 yaşındayım. Hiç evlenmedim. Durumum makus. İş de yok adam da. Nasıl bakalım, bekliyoruz. Bize bir yardım… Nereye koyacaklar bizi, bilmiyorum.”
News
