Hatay’da gündem seçimleri yapılmadı

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat hızlarının üzerinden 3 ay geçti. 14 Mayıs seçimlerine ise 8 gün kaldı. DW Türkçe, performansının en fazla yıkıma neden olduğu Hatay’a giderek son durumu inceledi.

Hatay’ın Antakya ve Defne ilçelerinde yıkılan ölümlerinin büyük oranda kalacakları görünüyor. Lakin ağır hasara neden olan yıkıma ait çalışmalar ise şimdi başlatılmamıştır. Terk edilmiş bir kent manzarası çizen Antakya ve Defne’den yıkım için gelen iş makineleri da çekilmiş durumda. Birkaç iş makinesi dışında rastgele bir çalışma yapılamıyor. Zelzelenin birinci iki bölgedeki çalışan çeşitli devlet adamlarına ilişkin iş makinalarının da kenti terk ettiği görülüyor. Şu anda ağır hasar görmüş yıkıma geçilmemesinde buna ait yapılan ihaleler münasebet gösteriliyor.

Peki, Hatay’da seçim atmosferi var mı?

Hatay’ın 14 Mayıs seçimlerinde yaklaşık 1 milyon 62 bin seçmeni var. 2018 seçimlerinde 11 milletvekilinden 5 AKP, 4 CHP, 1 MHP ve bir de TİP çıktı. Lakin bu seçimlerde AKP’nin en az bir milletvekili kaybetmesi bekleniyor.

Kentte seçimleri ait tek işaret; AKP, CHP, Uygun Parti, TİP ve Yeşil Sol Parti’nin billboardlara ilanları. Bunun dışında kentte bir seçim havası görmek mümkün değil. Kemal Kılıçdaroğlu’nun dünkü ilanda, depremzedelere meskenlerinin bedelsiz verileceği yazıyor.

Seçimlerde depremzedeler oylarını daha öncekileri okullarda verecek. Şayet okullar ziyan görülmüşse, kapalı konteyner kurulacak ve oy kullanma parçaları burada yapılacak. Bir okultakımlarında buna ait paklık çalışması başlatılırken, şimdi sandıklar kurulmuş değil.

Otogarda dönüş hareketliliği yok, Hatay Otogarı’nda ise dönüşlerle ilgili hareketlilik gözlemlenmiyor. Zelzelede ziyan gören otogarın depoda kurulu konteynerde otobüs firmaları hizmet vermeye çalışıyor. Otogardan kalkan otobüsler şimdilik az yolcuyla hareket ediyor. Eksik seçimler nedeniyle oy kullanmak isteyenler 12-13 Mayıs günleri için bilet almaya başlamış durumda. Birtakım otobüs firmalarının Hatay’a dönüş seferlerinde otobüs koltuklarının yarısında dolmuş durumda.

Bir şirket görevi Süleyman Aşkar, “Ayın 10’una kadar arabalar boş görünüyor. Lakin dönüşler için seçimlerden dolayı 12’si, 13’i baya bir çalışmak var. Oy kullanmaya gelecekler” dedi.

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Hikmet Çinçin de hesaplarına ait 700 bin kişi Hatay’dan ödeme yaptığını belirtti, “AFAD verilerine göre 430 binmiş. Seçimde geliş gidişler olacak. Ancak Belen’den gelip burada nasıl gelecekler bilmiyorlar. Geldi, burada yatacaklar. Sorun çok burada” dedi.

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Hikmet ÇinçinFotoğraf: Ethem Tosun/DW

‘Üzgün, kızgın, kırgın, öfkeli…’

Peki, Hataylılar hangi hislerle sandığa gidecek?

Depremde yaralanan kurtulan ve 18 yıldır yaşadığı ağır hasar gören konutundaki tüm eşyalar 8 bin TL’ye satmak zorunda kalan Resmi Resmi Gülcan Durur, bu toplantıda “Üzgün, kızgın, kırgın, öfkeli” diye cevap ekliyor: “Hayat bize neler geliyor, bunların hiçbirisi bulunmuyor. Ömür alanı, nefes almak burada çok güç. Memleketimiz gitti, hayatımız gitti. Hayat standartlarımız gitti. Biz memleketimizden hiçbirimiz vazgeçmedik, vazgeçmeyi de vazgeçmedik.”

Eşyaları koyacak yeri olmadığı için sattıklarını Durarak, “500 milyara (bin TL) alırsınız bu eşyaların yenilerini. Lakin koyacak yerimiz yok. Oturduğun koltuğu satıyorsun, televizyonu, klimanı, satıyorsun. Her şeyi satıyorsun” dedi.

Henüz pert olan arabasının parasını sigortadan alamadığını depremzede, “El bileğimin kırık fizik tedavisi olmasına gerek yok, tedavi edemiyorum. Kalacak yerim yok. Otomobilim yok, ne kullanıyorum” diye konuştu.

‘Seçimler ertelenmeliydi’

Gülcan Durur, seçimlerin bir yılın ertelenmesi gerektiğini belirtirken, bu süreçte yapılan icraatları gördükten sonra oy vermenin daha yanlışsız bir şekilde geliştiğini kaydetti. Durur, “Ben seçimden sonra hiçbir şey yapmayacağımı düşünüyorum” tabirini kullandı.

Depremzede Gülcan Durur Fotoğraf: Ethem Tosun/DW

Öğretmen eşi Mehmet Durur ise “Erdoğan’ın 1 yıl içinde depremzedelere konutlar teslim edilecek” vaadini inandırıcı bulmadı. “Burada meskenlerin bir sene içinde teslim edilmesi mümkün değil” diyen Durur, Antakya’nın tamamının yıkıldığını kaydetti, ancak bu kadar meskeni yapılmanın mümkün olmadığını vurguladı. Durur, şu an meskenlerinin nasıl tedavilerine ait kendilerine rastgele bir bilgi verilmediğine dikkat çekti.

Öğretmen Mehmet Durur Fotoğraf: Ethem Tosun/DW

Seçimde sanığa gidip gitmeyeceklerinin de kuşkulu olduğunu söyleyerek Durur, “Biz acılarımızla uğraşıyoruz. Konutumuzu kaybettik, ailemizi kaybettik, sokağımızı, anılarımızı, komşularımızı, her şeyimizi kaybettik. Lakin gelen bize seçim vaatleri… Biz seçimde bulunmak istemiyoruz ki. Biz acılarımızla uğraşmak isteyen herkes kendinin peşinde “dedi.

Mehmet Durur, “Siyasi tercihiniz değişti mi zelzeleden sonra” sorusuna ise “Depremden geçmişte değişmemişti, paradan sonra katiyen değişti” karşılığını verdi.

Depremzedelerin sıkıntıları neler?

Hataylıların programları, siyaset yahut seçim değil; hala tahlile kavuşmayan sorunları… Antakya’nın Küçükdalyan Mahallesi’nde şurası çadırda iki çocuğuyla birlikte hayatta kalmayan çalışan Neslihan Oduncu, “Depremin üzerinden üç ay geçti, hayatta mevcut nasıl” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Koşullarımız çok berbat. Çadırdayız. Üç kablolu susuzuz. Olağanda su getiriyorlardı (1 Mayıs) bayram nedeniyle su gelmedi. Evvelki gün de hafta sonu diye. Bulaşıklarımızı üç kez yıkayamadık. Çadırımız çok sıcak, nefes almakta zorlanıyoruz. Boğuluyoruz. Yani berbat durumumuz çok makus Elektriğimiz yok.Tesislere bağlanmadı.Duş konulmuş ancak kurulmamış.Duş almak için erişilebilir mi?Konteyner istiyoruz.Bizim de yaşama hakkımız var.Yaşamak istiyoruz yani.Hele çocuklar için çok makûs, felaket.Çocuklar hiçbir şekilde eğitim alamıyor, bunun zor olduğu eğitim. anlamıyor, eğitimden geride kalıyorlar.”

Oduncu, sandığa hangi hislerle gidecekleri sorusuna ise “Yanı kırığız, kalbimiz kırık. Kırık bir biçimde gideceğiz” karşılığını verdi.

‘Yazlık kıyafet istiyoruz’

Havaların sıcaklığı nedeniyle yazlık kıyafet olduğunu söyleyen Oduncu, tişörtlü, yazlık terlik yahut ayakkabı istediğini söyledi. Oduncu, yağmurun yağdığı vakit da çadırı su bastığını, eşyaların ıslandığını belirterek, “Depremzede olduğumuz için mevcut seçimler grubumuzda değil” dedi.

Hatay’da sinek sorunu

Aynı mahallede oturan Nazan Ekinci ise kentte önemli bir sinek ve haşere sorunu olduğunu belirterek, “Çadırlarda bakım yapılıyor. İlaçlama yapılmıyor. Çadırkenttekilere yardım yapılıyor. Biz isteyince katiyetle yardım yapılmıyor, çadırkentte bulunmuyor diye” tabirini kullandı. Konteyner teklifini belirterek Ekinci, “Verdiklerimiz konteynerler bizim odalarımıza 1,5 saat uzaklıkta. Gidiyoruz. Gideceğimiz yerde bilgileri istiyoruz” dedi.

Seçimlerin sorulması üzerine Ekinci, “Eskiden seçim için bir şey yapmaya çalışıyorlardı, biz artık hiçbir şey görmedik, hiçkimseyi” tabirini kullandı.

Parayla konteyner inşaatı depremzede

Adını vermek istemeyen orta yaşlı bir depremzede ise konutunun önünde 110 bin TL’ye konteyner rezervasyonu yaptırmak zorunda kaldığını anlattı. Halkın yardımlarının geldiği depremzede, “Ancak mali yardımını ben” dedi. Birebir vatandaşı, seçimlere ait “Umudumuz şöyle; Şayet CHP geldiler çünkü onlar kelam verdiler. Bize ona yıkılan meskenin yerine konut vereceklermiş, meskenlerini yaptıracaklarmış, lakin ne kadar yanlışsız aldıklarına seviniriz” dedi.

Samandağlılar ne düşünüyor?

Benzer sorunlar, Hatay’ın Samandağ ilçesinde de var. 27 yaşındaki öğretmen Manolya Miçoğulları, özel okullarının yıkılması nedeniyle işlerin yapılamaması. Miçoğulları, umutsuzca konuştuğumuz, “Şuan beklemedeyiz. Ne öğrenimi biz de öğreniyoruz, Meskenimiz gitti, her şeyimiz gitti. Üç ay öncesine kadar her şeyimiz vardı ancak bir gecede onu mahrum bıraktık. Her yerden kurtulana kadar bu türden bir şey görmedik, çok üzücü bir şeyle karşı karşıyayız. Fecî bir haldeyiz” dedi.

Hijyen işleri konusunda eksikleri olduğunu söyleyen Miçoğulları, 600-700 kişinin çadırkentte tek lavaba kullanmak zorunda kaldıklarını söyledi.

Seçimlerde oy kullanmaya devam edeceklerini söyleyen Manolya Miçoğulları, “Umutsuzuz zira ülkeler ne kadar güvendeyiz, oy iyileştirme lakin umutsuzuz. Değişim istiyoruz zira olması gerekiyor bence, bir değişim olması gerekiyor. Üç ay geçti molozlar bile kaldırılmadı gerçek düzgün, bir değişim olsun, hızlandırılsın bir şeyler, Samandağ tekrardan kaldırılsın istiyoruz” diye konuştu.

Havaalanı neden kapalı?

Samandağ’da yaşayan Edip Kol, sorunların devam ettiğini, bir çadırda 8 kişilik iki aile ile birlikte gördüklerini kaydetti. İktidarın yapılacak mevzuları 20 yıl borçlandırarak kendilerini büyüten bir süre süren Kol, “Benim yaşım aslında 60. Ölünceye kadar ben mu yaşayacağım? Ama türlü bir ömür ne kadar gerçek olabilir” diye sordu.

Seçimler nedeniyle depremzedelerin dönmek istediğini belirten Kol, havaalanının hala kapalı olduğunu kaydetti. Sırf karayoluyla buraya insan getirmenin sıkıntısını güçlendiren Kol, “Havayolunun kapanması seçimleri engelleme olarak bize geliyor. Beşerler Hatay’a gelen, oyunu kullanan algısı bizde mevcut” dedi.

‘Seçimlerde değişim istiyoruz’

Samandağlılar olarak değişim istediklerini Kısım, söyledi:

“Böyle bir sistemde yaşamayı ben hiçbir zaman yaşamayı tercih etmedim, dağıldım. Hayat pahalılığı var, ötekileştirme var. Aslında zelzelede bunu net bir formda gördük. Nasıl ötekileştirildiğimizi yaşadık. Üç gün burada beşerler çığlıklarıyla kaldılar, çığlık atarak öldüler. Yani bizi vefata terk ettiler. Bundan çok kızgınım, bu parayı bağışlamayacağım.”

Hatay Otogarı’nda Sinop’a gitmek üzereyken konuştuğumuz Gül İçkan ise yaşadıkları nedeniyle öfkeli. İçkan, “Diliyorum yüreğinde bu acıyı bizim kadar olmasa da hissetmeye çalışan en az hissedilmeye çalışan yanımızda olduğunu bize gösteren beşerler geldi yönetici olarak. Gelip o denli rahat bir şekilde gezinip dolaşıp gitmesinler” dedi. Yaşadıklarını unutmayan İçkan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Unutulmayacak bunları, aklımızı kaçırmadığımıza şükrediyoruz. Çok bir şey söylemek istemiyorum. O kadar dolu ki içimiz, o kadar çok titriyor ki bizim bu hoş kentimiz, yok oldu ya, insanlarımız yok oldu. Bize bir yıl içinde eksiksiz kent yapacaklarmış, 20 yılda da Paris yapsanız ne olacak ki biz bunları planlıyorduk. Daima yaralıyız artık.”

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşılabilirim?