İnsan İzleme Örgütü (HRW) Afganların Türkiye’den geri itilmesi ve hudutların iptal edilmesi ile ilgili “Kimse Bana Afganistan’dan Neden Ayrıldığı Sormadı” başlıklı bir rapor yayınladı. Rapora göre, Afgan sığınmacılar geri göndermeye karşı kâfi müdafaalar olmaksızın hem geri itilerek hem de hudut dışı getirilerek Türkiye’den zorla uzaklaştırılıyor.
Raporda, Türkiye’nin dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke olarak memleketler arası kar elde ettiği buna rağmen çok sayıda Afgan’ı milletlerarası müdafaa dağıttığı ya da hiç incelemeden rutin bir halde sonlarından geri ittiği ya da Afganistan’a hudut dışı olduğu belirtildi. Yasadışı geri itmelerin Taliban’ın Ağustos 2021’de idaresi ele geçirmesiyle birlikte Afganların karşı karşıya kaldığı risklerin değerli miktarda arttığı bir periyotta arttığı vurgulandı.
DW Türkçe’ye konuşan HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, rapor için 68 Afgan ile görüşldüğünü belirtti “Uçağa bindirilen kişilerle konuştuk. Memleketler arası müdafaa, iltica ya da mültecilik işlemlerini talep etmeyen lakin yok sayan kişilerle konuştuk. Ayrıyeten, geri dönüş için zorla parmak izi alınanlarla da görüştük” dedi. Raporda, Afgan mültecilerin anlatımları da yer aldı.
Geri itilmeler sırasında şiddet iddiaları
Rapora göre, geri itmeler sırasında şiddet olaylarıa sıklıkla rastlanıyor.
Ağustos 2021’de İran’dan Türkiye’ye gittikten sonra gittikleri 25 yaşındaki gazeteci Bedar yaşadıklarını raporda, “Gazeteci’nin yaşadığı, yaşadığın tehlikede olduğunu ve Türkiye’de kalacağını, Avrupa’ya gitmek istediğini söylemiştim ancak beni dinlemediler. Bizi polislerle ve inşaatlarda kullanılan çeşitten demir çubuklarla dövdüler.Ellerime, kollarıma ve bacaklarıma vurdular.Kanayan açık yaralarım vardı.Türkiye’ye bir daha gelmememiz için ders olsun diye Türkiye’nin ayrılmışlarını yedirdiler”kelamlarıyla anlattı. Sonu yaklaşık 200 kişilik bir kümeyle geçen 28 yaşındaki Zayan ise “15 polis vardı, herkese dayak attılar. Kimi silahlarımızın dipçikleriyle vurdular. Çocukları bile dövdüler. Polis bayanı copuyla darp ettiği için bayanın sağ dönüşü kırıldı. Kıştı, polis sıcak tutan kıyafetlerimizi, cep telefonlarımızı, Çantalarımızı ve ayakkabılarımızı bağcıklarını aldılar.Hiçbir şey geri vermediler.Direkt İran’a geri itildik” organizmasında bulundu.
Raporda Türkiye’nin 2022’nin ilk 8’inde 44 bin 768 Afgan vatandaşını hudut dışı tuttuğu, bu sayının 2021’de bireysel devrimde yüzde 150 artış gösterdiği belirtildi. HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, “Geri itilenler güçlü bir şekilde geri itilmişler. Silahla ateş açılarak Türkiye’ye girişleri engellendi. Ya da Türkiye’ye girmeyi başarmışlarsa da birkaç saat ya da gün tutulup geri gönderilmişler” diye konuştu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Afganistan’a zorla geri göndermelerin inançlı olmadığını açıkladığını tabir eden HRW Yöneticisi, “Türkiye buna karşın binlerce kişiyi Kabil’e geri gönderiyor ya da İran sonuna kadar geri itiyor. Geri itmeler, Türkiye’ye sonu olan AB ülkelerinde de “bölgesi” diye ekledi.
Raporda yer alan çatışmalar ortasında, sonuçta kişilerin güvenlik güçleri tarafından ateşlendiği da var. Raporda HRW’nin görüştüğü 18 kişinin kendilerine ait gerçek ateşlendiğine yönelik anlatımlarına yer verildi. 18 yaşındaki Morad, “Beş Türk hudut polisi hem insanların hem de insanların üzerinde ateş ediyordu. Bir kişinin kıvrımından vurulduğu görüldü” derken 20 derece Cavid de Türkiye çapında hudut muhafızlarının ayaklarına ve alevlendi ve akabinde kendisini yerde iterek tekmelemeye başlamalarını aktardı
“Beni o delikte iki gün iki gece tutuldular”
Afganların İran hududuna yakın “gayriresmi kamp”larda tutulduğu da raporda yer alan oluşumlardan bir oburu. Raporda Türk jandarmasının onu köyde yakaladığını ve deprem olduğunu bilmediği bir yere götürdüğünü söyleyen 20 yaşında Asadullah, “Açık bir yerdi. Ne bir duvar vardı ne de bir çadır. Yalnızca bizi oturttukları yere üzerimize plastik bir örtü örttüler. Siyah üniformalar giymişlerdi ve yüzleri kapalıydı. Bizi. Tutuklayanların da merkezdekilerin üniformaları aynıydı” ifadeleri kullanıldı.
18 yaşındaki Hamid ise iki gün iki gece boyunca toprak bir çukurda tutulduktan sonra İran’a geri itildi, “Polis bizi sona yakın bir yere götürdü ve çukura girdi. Üzeri örtülü değildi, toprak olan büyük bir çukurdu. Üniformaları Afganistan ordularının üniformalarına benziyordu, bej renkli komando üniforması.Beni o delikte iki gün iki gece tutuldular.Üçüncü gece bizi dağlardan hududa teslim edenler” şeklinde anlattı.
HRW, Türkiye’den hudut dışı alınan Afganlar ortasında Suriye’ye gönderilenlerin olduğunu da tespit etti. 20 yaşındaki Gazneli Safdar Ali, yetişmiş biri. Raporda yer alan anlatıma katılan Ali, İran’dan Türkiye’ye üçüncü geçiş denemesinde Tatvan’da yakalandıktan sonra bir otobüse bindirilerek 23 Suriyeli ve 8 Afgan ile birlikte Suriye hududuna götürüldü. Safdar Ali hiçbir süreci görmediğini, fotoğrafının çekilmediğini, parmak izinin alınmadığını, sondan geçirildiğini anlatttı.
Türkiye ve AB’ye tavsiyeler
İnsan İzleme Hakları Örgütü raporu kapsamında, Türkiye’ye geri itmelerinin durdurulması, güvenlik ve kolluk kuvvetleri işçilerinin toplu hudut dışı bırakılması, çalınması, dayak ve diğer şiddet eylemleri şeklinde risk teşkilatı olan aksiyonlarda yer alan günlük savların soruşturulması, memleketler arası dafaa ihlalleri ve adil bir bir halde kıymetin tavsiye edilmesinde bulunuldu. Avrupa Birliği’ne ise Türk silahlarındaki toplu geri itme uygulamalarına ve kâfi müdafaa sağlanmadan ve sağlıklı sistemler çalıştırılmadan yapılan hudut dışı uygulamalarna izin vererek davet edilmek üzere olanlarda, gençler “gönüllü geri dönüş” formlarını çalıştırmaları yahut bunlara parmak basmaları için zorlamaya, kandırmaya yönelik hareketleri raporlaması tavsiyesi verildi.
EKONOMİ
07 Şubat 2025EKONOMİ
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025GÜNDEM
07 Şubat 2025EKONOMİ
07 Şubat 2025Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.