İkinci tıp hesapları: Seçmen sandığı nasıl çekilecek?

Cumhurbaşkanlığı seçimi için ikinci cins genellenirken 28 Mayıs’ta seçmenini daha fazla sandığa götürmeyi başaran tarafın kazanmanın daha yüksek olması bekleniyor.

14 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde birinci tipte hiçbir adayın yüzde 50’si artı 1’i tamamlanamamış ve seçimin ikinci çeşidesi kalmıştı.

İlk çeşitte Cumhur İttifakı adayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 27 milyon 133 bin 837, Millet İttifakı adayı ve CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise 24 milyon 594 bin 932 oy almıştı. CET İttifakı adayı Sinan Oğan ise 2 milyon 831 bin 208 oy topladı.

İkinci tip kalan Erdoğan ile Kılıçdaroğlu’nun ortasında 2 milyon 538 bin 905 oy farkı bulunuyor.

Erdoğan ve Kılıçdaroğlu ikinci çeşit için kampanyalarını başlattı. İkisinin de birinci cinsten kimi açılardan daha farklı bir kampanyaya yöneldiği, Kılıçdaroğlu’nda ise bu farklının daha büyük olduğu gözleniyor.

Kılıçdaroğlu dün yaptığı basın açıklamasında “Türkiye için Karar Ver” sloganını kullanarak birinci cinste sandığa giderken ya da şu anda küskün olan seçmenlere yönelik olarak “Vatanını yedi sandığa gelsin” tabirini kullandı.

Siyasi analist ve kadınlara bağlı olarak Erdoğan’ın oylarının daha yüksek olması onun için bir avantaj olması bir yanda tutulduğunda, ikinci tıpta hangi tarafın daha çok seçmenini sandığı gitmeye ikna edebilirse talihi daha yüksek olacak.

İlk çeşitlilikteki kusurlara hesap ne yapılacak?

Peki Millet İttifakı’nın birinci çeşidin kampanya süreci ve öncesinde altılı masa çalışmaları sırasında mutlaka başlı birleştirmeler yanlışlar neler oldu ve buna karşılık nasıl bir yol takip edilecek?

Kılıçdaroğlu’nun dünkü basın toplantısında kullandığı lisanın sertleştiği gözlenmişti. Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ı seçim sürecinde iftira kampanyalarına başvurukla suçlayarak “Ben karşımda daha mert ve daha yürekli bir adayın görüp görebileceğini… Milletimizi çaresizlik içinde iftira ve karalama kampanyası ile bağışya çalışanlara gayelerine ulaşamadı” dedi.

Şimdi birinci cinsteki olumlu kampanyalar bir genelinde alt metinde sürdürülürken Cumhur İttifakı’nın 21 yıl boyunca uzun bir iktidar periyodunda farklı bölümlerle yaptığı işbirlikleri ve bunların sonucunda ortaya çıkan krizler yahut yanılgılar üst perdeden daha çok dillendirilecek.

İlk tıp öncesinde AKP’nin güçlü olduğu savunma sanayi, terörle çaba ve siyasi kimlik tartışmaları üzerine alanlara girmenin yanılgılı olduğu kabul edilir bundan sonra AKP’nin yumuşak karnı olan geçmiş devirlerdeki kusurlarına daha çok vurgu yapılması bekleniyor.

Kılıçdaroğlu ve oğlu Erdoğan’ı Gülen’in yapılanmasıyla geçmişteki bağlantıları üzerinden de eleştirerek “Sen değil yanlış FETÖ’yü besleyip büyüten? ‘Ne olursun, yalvarıyorum, geri’ diyen sen değil mi? Ben hiçbir vakit Mehmetçiğimize kumpas kuranlarla yan yana durmadım.

Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu ve Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Burak Kara/Umit Bektas/AFP/Getty Images

Aynı vakitte Millet İttifakı’nın birinci tıp öncesi genel kamuoyuna bu seçimin “bir seçim sistemi” olup olmadığının âlâ anlatılmadığı, seçimin daha çok güya iki aday Erdoğan’a karşılık Kılıçdaroğlu’na gelinceye kadar aşkların da yanlış olduğu ortaya çıktıktan sonra oylamanın iki sistemin ortasındaki bir referandumun ayaktan daha daha çok durulanacağı belirtiliyor.

Bunun birinci örneği Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu verdi. Davutoğlu’nun gösterdiği görüntü bildiriyle “Önümüzdeki seçim hakikaten bir seçim mi yoksa bir yol kayıtlında yapılan bir referandum mu? Bu 10-11 günde hepimiz bir defa daha yapmakte sorumluyuz. Gelecek kuşaklara büyümemizi bu” demiş ve sistemi makûs istikamet özetlemişti.

İlk şeklin başında yapılan belirli başlı birleştirmeler yanlışlar şu şekilde sıralanıyor:

“Altılı masa ortasındaki ahengin geç yakalanması, adayın kim olacağı ile ilgili ittifak içinde yeterli bir istişare sistemi kurulmaması, DÜZGÜN Parti Genel Lideri Meral Akşener’in 3 Mart’ta masadan kalkması ve o sırada sarf ettiği kelamlar, başkanların partilerini büyütme çabasına girerek ortak listeler konusunda cesur olması ve sonuçta parlamento seçimlerinin kaybedilmesi, parti teşkilatlarının yeterli çalışmaması ve Cumhur İttifakı’nın medya nesline karşı gayret için kapı kapı dolaşmaması, rekabete yakın medyanın ve bu medyanın bazı isimlerinin iticiliği nedeniyle karşı kamptaki seçmenlerin daha da Erdoğan’a yaklaşması, HDP’li toplanma İsimlerin yaptığı sivri açıklamalar, HDP Eski Eş Lideri Selahattin Demirtaş’ın tweet devrelerini normaldan fazla yapması, İttifak’ın irtibat stratejilerinin altılı masa devrinden başlayarak uygun şekilde oturtulamaması.”

İkinci çeşide nasıl gidilecek?

Millet İttifakı’nın zorlanacağı en değerli alan Meclis çoğunluğunun Cumhur İttifakı’nda olması görülüyor. Cumhur İttifakı’nın “yasama ve sürme ortasında ahenk ve istikrarın değerli olduğu” vurgusu yapması sırasında buna karşılık Millet İttifakı’nın iki erki de eline geçen bir iktidar yerine yasama ile sürdürme ortasında istikrarın kurulacağı bir idarenin daha âlâ olacağı anlatılacak.

Seçimden önce Millet İttifakı üretilen ortak mitinglerde tekrar tekrar konuşma ve bir liderliğin sürdürülen hislenmemesinin de seçmenlerde aykırı tesir yaptığı düşünülüyor. Cumhur İttifakı’nın da çok modüllü olduğu, Erdoğan’ın orada kaldığın çok net durumda olduğu ve bunun seçmende inanç duygusu uyandırdığı oluşumlarda buna karşılık Millet İttifakı’nın kendi içinde hayalini kurduğu istişare kültürünün halkta karşılık bulmadığı kaydediliyor.

Bu nedenle ikinci tipe giderken Millet İttifakı önderlerinin yönetimi uzun konuşmalar yaptığı ortak miting düşünülmüyor.

Erdoğan’ın daha yumuşak lisanı inandırıcı olur mu?

Cumhur İttifakı cephesinde ise Millet İttifakı’nın aykırılığı bir durum kelam konusu.

İlk çeşit negatif kampanya sürdürülen, montajlanmış görüntülerle Millet İttifakı’nı “terör örgütü PKK ile sınıflandırmaen, LGBT’lilere karşı nefret söylemi” kullanan Cumhur İttifakı’nın ikinci tıp öncesinde daha yumuşak bir lisans kullanma çalışmaları gözleniyor.

Bu yeteneği ikinci cinse kadar Cumhur İttifakı’nın görece mutedil isimlerinin daha iyi görünmesi, karşı kampta sevilmeyen isimlerin ise biraz geri planlanması düşünülüyor.

Erdoğan’ın 14 Mayıs sonrasında açıklamalarda son aylardaki farklı biçimlerde daha ölçülü bir lisans görüldüğü görülüyor.

Bu ortada çok sayıda reaksiyonun ortaya çıkması HÜDA PAR’ın ikinci cinse kadar ortalarda çok görünmesi planlanıyor. CHP’li Özgür Özel birkaç gün önce yaptığı HÜDA PAR’lı vekillerin yemin etmesi sırasında rastgele bir kriz yaşanmaması için YSK’ye baskı yapıldığını ve yemin merasiminin ikinci çeşit seçimlerinden sonra bırakılmaya çalışıldığını belirtmişti.

İkinci tıpta seçmenler fikir değiştirir mi?

Farklı seçeneklerde iki turlu yapılan seçimlerde birinci cinste birinci olan adayın ikinci cinste yüzde 85 oranında ipi göğüslediğinin görüldüğü belirtiliyor.

İki İttifakın kampanya telaffuzlarını değiştirmesinin akabinde ise önünde 28 Mayıs’a kadar bir hafta şeklinde çok az bir vakit bulunuyor.

Pek çok seçmen için sandığa gitme motivasyonu kalmadığı ancak bunun iki blok için de geçerli olduğu kullanılmakta olduğu, bu nedenle seçmenini sandığa daha çok motive eden tarafı kazanma bahtının daha yüksek olduğu belirtiliyor. Bunun yanı sıra sandığı birinci tıpta gidenlerin de ikna edilip edilemeyeceği merak konusu.

14 Mayıs’ta seçimlere bireysel katılma oranı yüzde 88,92 olurken yüzde 52,69 oldu. İkinci ayrılıkta bu ayrılık muhtemelen düşerken, ittifaklar ortada oy akışının olması ise zamanın darlığının da tesiriyle çok ihtimal verilmiyor.

DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşılabilirim?