25 Haziran’da İstanbul’da düzenlenen Onur Yürüyüşü sırasında gözaltına alınan İran, Libya, Rusya, Portekiz ve Avustralya vatandaşı 5 kişi geri gönderme merkezine katılıyor.
Avukatlar, geri gönderme merkezinde 5 kişinin yürüyüş sırasında değil, yürüyüş öncesinde ve sonrasında dışlanmaları münasebet gösterilerek toplanmadığını belirtiyor.
Geri gönderme kartının sınırlı İranlı ve Libyalı mültecilerin, hudut dışı bırakılması durumunda azap ve idam tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceği vurgulanıyor.
Uluslararası müdafaa talebinde bulunan Rusya vatandaşı bir kişinin ise hudut dışı bırakılması durumunda askere alınması ve Ukrayna’da devam eden savaşa gönderme tehlikesi altında paylaşılmıştı.
“Annemin büyüsünü o da çekmesin”
İranlı LGBTİ+ aktivisti Elyas Torabibaeskendari, 25 Haziran’da Nişantaşı’nda taksiden indiği esnada gözaltına alındı. Avukat Eda Toca, “Bir maskülen erkek şeklinde görünmediği için ‘ibne gibi’ denilerek alınıyor. Polislerin sözünde bu şekilde bu şekilde geçiyor” diyor.
Siyasi sorun nedeniyle İran’da baskı ve azaba maruz kalan anne Ashraf Abudzadeh Bereyhi, Elyas’ı ve iki ablasını yanında alarak 10 yıl önce Türkiye’ye kaçmak zorunda kaldı. Elyas’ın ablası Andishe Torabibabaeskandari, annesinin İran’da kara listede olduğunu söylüyor. “Annem güçlü bir bayan, şu anda çok kaygılı. Elyas için çok çabalıyor. İran’da yaşadığı külfetleri, azapları çocuğu yaşamasın istiyor.”
Elyas’la kısa vadeli telefon görüşmesi yaptığını söyleyen Andishe, kardeşinin oğluna şöyle aktarıyor: “İstanbul’dan Urfa’ya gidene kadar 17 saat boyunca hastanede karşılanmamış. Yemek verilmemiş. Zati birinci başta hastalıklı oldu, uyuz çıktı. .”
Urfa İnsan Hakları Derneği’nden avukat Mustafa Vefa, görüşüne izin verilmeyen Kurban Bayramı tatilinin akabinde pazartesi sabah saatinde Elyas ile görüştü. Elyas’ın Türkiye’de şartlı mültecilere sahip olduğunu tabir eden hukukçu, “Elyas’ın LGBTİ+ bireyin olduğu İran’da da biliniyor. Orada giderse idam tehlikesinin ortaya çıkabileceği” tabirlerini kullanıyor.
Elyas’ın ablası: “Elyas çok merhametli, çok zeki bir çocuk. Orada olmayı hak etmiyor.”Fotoğraf: Privat
İran’daki LGBTİ+’ların durumu ne?
İranlı LGBTİ+’ların geri gönderimini kapsamlı bir şekilde Elyas için mutluluk ve çabalı olduğunu belirten trans aktivist Mehsam, “Hepimiz, onun can güvenliği için ne gerekiyorsa geliyor, rutinler” diyor.
8 yıl önce Türkiye’ye gelen Mehsam, onların cinsiyetten kimlikleri ortadaki münasebetin İran gruplarına göre hata olduğunu belirtiyor. Mehsam, cinsel özellikleri nedeniyle fizikî ve ruhsal azaba durumunu, kırbaç cezasına çarptırıldığını ve cezaevinde tutulduğunu şöyle anlatıyor: “Bütün kapılar sana kapandığında iki seçeneğin kalır ya intihar edeceksin ya da kaçıp inançlı bir hayat arayışına kavuşsun. Bu, İran’da LGBTİ+’nın kısa bir özeti “
İranlı trans aktivist MehsamFotoğraf: Privat
İran’a iade edilen LGBTİ+’ların idam edilebileceğini söyleyen Mehsam, “Hapiste tecavüzden ölmektense idamın sana çıkması büyük bir talih ve çok daha onurlu” diyor.
“Evine dönerken gözaltına alındı”
Taksim’deki konutuna dönerkenyürüyüşe katılma teziyle alınan Libyalı trans mülteci ise kendisine yazılmış türel bir karar vermemesine karşın Tuzla Geri Gönderme Merkezi’nde tutuluyor.
Avukat Eda Toca, Libya’da maruz kalınan toplumsal cinsiyete dayalı şiddete maruz kaldığı gerekçesiyle Türkiye’ye göç etmeyen mültecilerin geri dönme durumunda zulüm ve yağların yaşayabileceğine dikkat çekiyor.
26 yaşındaki mültecinin, 2 sene önceki Kovid-19 salgını sürerken Türkiye’ye geldiği öğrenildi. Avukat Toca, pandemi devrinde Göç Yönetimi’ne erişimin kısıtlı olması nedeniyle kayıt yaptırmayan Libyalı mültecinin, pazartesi günü milletlerarası müdafaa yapmakta olduğunu söyledi: “En değerli sorunu hijyenle ilgili paklık gereçlerine erişememesi. Bunlar kendisine sağlanamadı, kantinden alabileceği. Şu anda bir trans bayanla. birlikte kalır. Tutulma şartlarına göre hormon taramasına ulaşılamıyor.”
İstanbul’daki Onur Yürüyüşü’nde 100’den fazla kişi gözaltına alınmıştıFotoğraf: Emrah Gurel/AP/picture Alliance
Karar bugün ortaya çıkabilir
Geri gönderme kartının standart 5 kişi için verilen kararın bugün öğlen hızlarının bildirilmesi bekleniyor. Avukatlar, idari nezaret ya da hudut dışı iptal çıkması durumunda itiraz sürecini başlatacaklarını duyurdu.
Türkiye’deki mültecileri geri gönderebilir miyim?
1951 tarihli Milletler Mültecilerin Tüzel Statüsüne Ait Cenevre Sözleşmesi’ne hizmet izni şerhiyle taraf olan Türkiye, Avrupa Kurulu’na üye devletlerin dışından gelen sığınmacılara mülteci özellikleri sunulmaktadır. Avrupa dışından gelen ve üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar Türkiye’de süreli muhafaza uygulamaları verilen sığınmacılar, iç hukukta “şartlı mülteci” olarak tanımlanıyor.
Öte yandan hukukçular, Türkiye’nin tarafının Cenevre Mukavelesi’nin 33. öğesi ile düzenlenen “geri göndermeme” kaydının yapıldığını hatırlatıyor. Bu hususla, mültecilerin kalıcı olarak görebileceği ya da depolamanın tehdit altında tutulabileceği, geri gelebilecek net bir biçimde yasaklanıyor.
News
