George Washington Üniversitesi’nde Milletlerarası Bağlar ve Siyaset Bilimi Profesörü Michael Barnett, Princeton Kamu ve Milletlerarası Münasebetler Okulu’nda Konuk Profesör Kenneth Roth, İsrail’in Gazze’nin kuzeyinde bulunan sivillerin çıkışı için hücumlara günde 4 saat orta verme kararını AA muhabirine kıymetlendirdi.

Profesör Barnett, Gazze’de savaş hukukunun ve Cenevre Kontratlarının açık biçimde ihlal edildiğine dikkati çekti.

Barnett, bu kararın Gazze’nin kuzeyinde sıkışan sivillere “saldırı ve İsrailliler tarafından engellenme korkusu olmadan” güneye kaçma fırsatı vereceğini, Gazze’nin inançlı kimi bölgelerinde suya, yiyeceğe, yakıta, ilaca erişimin mümkün olabileceğini belirtti.

Gazze’deki çatışmalara insani ortanın bölgeye yardım ulaştırmak maksadıyla yapılmadığına dikkati çeken Barnett, “Bu bölgelere yardım ulaştırmak şu anda çok büyük bir zorluk olacaktır.” dedi.

Barnett, ataklar nedeniyle İsrail’in eleştirildiğini belirterek, “ABD’nin, Gazzeli sivillerin kaçtığını görme isteğinin hem stratejik hem siyasi hem de insani tasalarla uyumlu olduğunu düşünüyorum lakin bunu sahiden başaracağına inanmamalıyız. Gazzelilere insani yardım sağlanması konusunda daha gidilecek uzun bir yol var.” değerlendirmesini yaptı.

“Açıkçası, sivillerin, savaşın devam ettiği bir yerden daha düzgün muhafazanın olduğu diğer bir yere hareketinin herkesin çıkarına olacağını düşünüyorum.” diyen Barnett, İsrail’den savaş sonrası planlarının ne olduğuna dair pek bir şey duymadıklarını söyledi.

– “ATEŞKESİN HALA BİRKAÇ HAFTA UZAKTA OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORUM”

Gazze’de ateşkesin ne vakit yapılacağına ait soru üzerine Barnett, “Ateşkesin hala birkaç hafta uzakta olduğunu düşünüyorum. Bana nazaran İsrail’in hala yerine getirilmemiş iki büyük maksadı var: Biri rehinelerin iadesi, oburu ise Hamas’ın yok edilmesi. İsrail’in bu iki gayeye ulaşana kadar duracağını düşünmüyorum.” cevabını verdi.

Barnett, Gazze’deki insani felaket sebebiyle ABD’de büyüyen bir kaosun olduğunu tabir etti.

– “EN MUHTEMEL SONUÇ, STATÜKOYA GERİ DÖNECEĞİMİZDİR”

7 Ekim’den bu yana iki tarafta da yaşananların müthiş olduğunu kaydeden Barnett, “Pek çok açıdan kaygılarım var ancak bence en mümkün sonuç, tıpkı vakitte dayanılmaz olan statükoya geri döneceğimizdir.” dedi.

Barnett, “Savaşın akabinde siyasi bir süreç olmadan, Batı Şeria’nın süregelen ilhakının yanı sıra Gazze’nin eski haline dönüşünü göreceğiz. Münasebetiyle pek çok şeyin bizi rahatsız etmesi ve gelecek konusunda bizi endişelendirmesi gerektiğini düşünüyorum.” görüşünü paylaştı.

İsrail ile Filistin ortasında iki devletli tahlil seçeneğinin şimdilik geride kaldığına işaret eden Barnett, “Bence elimizde olan şey bir tahlil değil elimizde yalnızca daha fazla şiddet şartı var.” dedi.

– “4 SAAT, İNSANİ YARDIM MATERYALLERİNİN ULAŞTIRILMASI İÇİN KÂFİ DEĞİL”

Princeton Kamu ve Memleketler arası Münasebetler Okulu’nda Konuk Profesör Roth da Gazze’deki 4 saatlik insani ortaya ait, “İsrail hükümetinin şu anda müsaade verdiği insani orta çok sonlu.” dedi.

Yaklaşık 30 yıla yakın İnsan Hakları İzleme Örgütünün (HRW) icra yöneticiliğini yapmış olan Roth, “Ne kuzeyde ne de güneyde bombardıman durmuyor. Beşerler, koridora ulaşmak için bile hayatlarını riske atıyorlar ve güneye gitseler bile hala tehlikedeler zira İsrail’in periyodik bombardımanı güneyde, kuzeye nazaran daha az yoğunlukta devam ediyor.” sözlerini kullandı.

Roth, “Günde yalnızca 4 saat, insani yardım gereçlerinin ulaştırılması için kâfi değil. Burada birkaç sorun var. Birincisi, Gazze’ye girmesine müsaade verilen gereçlerin çok sonlu olması. ” dedi.

Gazze’de önemli manada yiyecek, su, ilaç, elektrik ve yakıt kıtlığı olduğuna işaret eden Roth, insani ortanın, bunların hiçbirini değiştirmediğini söyledi.

Roth, “Gelen sonlu insani yardıma karşın (bu yardımları) dağıtmak güç zira bombalama devam ediyor ve aslında (yardımların) hiçbiri kuzeydeki sivillere ya da kuzeydeki hastanelere dağıtılmıyor.” dedi.

– “İKİNCİ BİR NEKBE İLE İLGİLİ KAYGILAR SON DERECE MEŞRUDUR”

Gazzelilerin İsrail’in ikazlarına karşı bölgeyi terk etmek istememelerinin birçok nedeninin bulunduğunu kaydeden Roth, bunlardan birinin de “geri dönmelerine müsaade verilmeyeceğinden korktukları için konutlarından ayrılmak istemedikleri” olduğunu lisana getirdi.

Roth, “Pek çok insan, tıpkı 1948’de konutlarından kaçan insanların geri dönmelerine asla müsaade verilmediği üzere, Kuzey Gazze’den ayrılmanın, bir daha asla geri dönemeyecekleri diğer bir Nekbe’nin (Büyük Felaket) başlangıcı olacağından korkuyor yani bunların hepsi kaygı verici.” sözlerini kullandı.

İsrail’in halkın Gazze’nin kuzeyine geri dönmesine müsaade vermeyeceği tarafında legal bir tasasının olduğunu vurgulayan Roth, “Ayrıca Güney Gazze’de de birtakım Hamas savaşçılarının bulunması nedeniyle, İsrail’in bir noktada güney Gazze’ye dönüp Mısır sonundaki herkesi kovalamaya çalışacağı tasası var. Münasebetiyle ikinci bir Nekbe ile ilgili bu tasalar son derece legaldir. İsrail’in niyetini şimdi bilmiyoruz ancak bunlar kaygı edilmesi gereken yasal şeyler.” değerlendirmesinde bulundu.

– İSRAİLLİ YETKİLİLER, İLETİLERİYLE “SAVAŞ KABAHATLERİNE DAVETİYE ÇIKARIYOR”

İsrail ve Gazze’de yaşananlarla ilgili 2,5 yıldır süren incelemenin olduğunu kaydeden Roth, Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han’ın görünürde ilerleme kaydetmediğini belirtti.

Roth, İsrailli yetkililerin yalnızca Gazze’de yaşananlar için değil tıpkı vakitte Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki yerleşimler nedeniyle yargılanması gerektiğini vurgulayarak, Dördüncü Cenevre Mukavelesi’nin 49’uncu unsurunun ihlal edildiğini ve savaş kabahati işlendiğini söyledi.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın “İnsansı hayvanlara karşı savaşıyoruz.” tabirine ait de Roth, “Bir savunma bakanından gelen insanı canavarlaştırma adeta savaş hatalarına davetiyedir.” dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Filistinlileri kastederek Amaleklere atıf yapması hakkında da konuşan Roth, bunun katliam yapmayı olağanlaştırılması üzere bir manasının olduğuna dikkati çekti.

Söz konusu telaffuzları eleştiren Roth, “Bunlar, en üst seviye yetkililerin verdiği çok huzursuz edici sinyaller ve biliyorsunuz, onlar, işlenen savaş hatalarında büyük komuta sorumluluğu sergilediler. Umarım Memleketler arası Ceza Mahkemesi Savcısı bunu dikkate alır.” dedi.

– İSRAİL’İN ŞİFA HASTANESİ ARGÜMANLARI, “HASTANENİN BOMBALANMASINI HAKLI ÇIKARMAZ”

Roth, İsrail’in Hamas’ı münasebet göstererek savaş hatası işlememesi gerektiğini savundu.

İsrail ordusunun Şifa Hastanesinin altında Hamas’ın komuta merkezinin bulunduğu tezlerine ait Roth, “Bunun gerçek olduğunu kabul etsek bile bu, tekrar de hastanenin bombalanmasını haklı çıkarmaz zira sivillere verilecek ziyan orantısız olacaktır. İsrail ordusunun, şayet (Hamas’ın komuta merkezi) oradaysa o komuta merkeziyle başa çıkması, El Şifa Hastanesini bombalamaktan diğer bir yolunu bulması gerekiyor.” diye konuştu.