“İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen, “Kadına Yönelik Şiddet ve Mesken İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Gayrete Dair Avrupa Kurul Sözleşmesi”nin feshedilmesinin iptali istemiyle açılan Danıştay’da açılan davanın son duruşması halinde (Perşembe günü) sona erdi.
İstanbul Mukavelesi, toplumsal cinsiyet temelli her türlü şiddete ve şiddete karşı günümüze kadar ayrıntılı bir şekilde milletlerarası mukavele olarak biliniyor. 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzaya açılan mukaveleyi imzalayan ilk ülke olan Türkiye olmuştu. 10 Şubat 2012 tarihinde Bakanlar Konseyi kararıyla onaylanan İstanbul Sözleşmesi’ne imza atılmasının akabinde mukavelede yer alan esaslara bağlı kalınarak “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” esas alınmıştır.
Ancak Türkiye, 20 Mart 2021 tarihinde mukaveleden Cumhurbaşkanlığı kararıyla çekildiğini duyurdu.
Fesih kararının akabinde bayan seçenekleri, barolar, sivil toplum örgütleri ve siyasi partiler kararının iptali için Danıştay’a başvurdu. Danıştay’a yapılan başvurularda, kararın hukuki kararının olmadığı belirtildi. Hukukçular, Meclis kanunuyla taraf olunan kontrattan hukuktaki “paralellik ilkesi” gereğinin tekrar yalnızca Meclis kararı ile çıkılabileceğini, münasebetiyle Meclis’in yetkili gasp edildiğini ve fesih kararının hukuksuz olduğunu vurguluyor.
Türkiye’nin İstanbul Mukavelesi serüveni
Bu görüntüyü görüntülemek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin ve HTML5 videosunu destekleyen bir web tarayıcısına geçmeyi düşünün
İlk duruşma 28 Nisan’da görüldü. Salonu dolduran büyük çoğunlukta kalan avukat nedeniyle Danıştay, tarihinde birinci kez bu kadar kalabalık geçen bir davaya şahit oldu. Birinci duruşma sırasında Danıştay kapısında içeri girmek için bekleyen kadınlara polis müdahale etmiş, bir bayan yaralanmıştı.
Dava sırasında İstanbul Barosu avukatlarından Hülya Gülbahar, “Bu dava uzadıkça kadınların hayatlarından oluyor. Çocuklar istismara uğruyor. Burada temele bir karar verilecek, şiddet gören insanların, bayanların, çocukların geleceği belirlenecek” dedi. Diyarbakır Barosu’ndan avukat Hatice Demir de “Nahide Opuz’un öldürüldüğü topraklardan geliyoruz. Bu kontrata neden olağanüstülük duyulduğunu lütfen unutmayın. Biz her gün şiddete uğrayacağımız tasasıyla boğuldu. Bu mukavele için bizim inanılmaz derecede güçlenen bir ögeydi. Feshedilmesiyle sonsuza kadar güvencesizlik içinde kesildi” diye konuştu .
Danıştay savcıları, mukaveleden çekilme kararının Anayasa’ya ters olduğu tarafların aday olduğunu bildirdi. Danıştay Başsavcılığı mütaalasında “Kanun kararında sayılan ve adabına kişilerine girmiş temel hak ve özgürlüklerle ilgili İstanbul Mukavelesi korunmalıdır” tabirlerine yer verdi.
Davanın dördüncü ve son duruşmasının akabinde kararın en geç birkaç gün içinde açıklanması bekleniyor.
“Danıştay’da yargıçlar de var, demek istiyoruz”
DW Türkçe’ye konuşan Eşitlik İçin Bayan Platformu’ndan (EŞİK) avukat İdil Yalçıner Şimşek, Danıştay’daki tanıklıklarda tarihe tanıklık edildiği belirtilen “Tek adam töreniyla mukaveleye süt bir karar verildi. Danıştay’ın bu hukuksuz iptali iptal etmeyi bekliyoruz. Savcılığın mütaalasını bekliyoruz. ‘Danıştay’da savcılar var’ dedik. Artık ‘Danıştay’da yargıçlar de var’ demek istiyoruz” diye konuşuyor.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri avukat Şükran Eroğlu da mütalaaya dikkat çekerek “Savcılar da bizim söylediğimiz kararlarımız arasında hareket ederek bu kanuna uygun olup olmadığını ve iptali gerektiğini belirttiler” diyor.
Pınar Gültekin cinayetiyle ilgili davada haksız tahrikli indirimi tavsiye eden tartışmalara neden oldu Fotoğraf: DHA
“Şiddeti önlemenin tek yolu mukaveleden geçiyor”
Haksız teşvikli indirimi verilen Pınar Gültekin cinayeti davasından ortaya çıkan kararların artacağından dolayı avukatlar, tam da bu nedenle Danıştay kararının ehemmiyetine dikkat çekiyor.
Avukat Eroğlu, “Bu şekilde dağılmalar çoğalıyor ne yazık ki. Yargı kararları maalesef katilleri cesaretlendirecek biçimde ayrılmaya başladı. Bütün bunların önünde geçmenin tek yolu, İstanbul Sözleşmesi’ne geri dönmekten ve mukavelesinin bütün kararlarını uygulamaktan geçiyor” diyor.
DW Türkçe’ye konuşan İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Eroğlu, ülkenin ulusal mevzuatla bayanları koruyacağını ve İstanbul Sözleşmesi’ne dayanılmazlık olmadığını lisana getirmesinin de boşanmasını vurguluyor:
“Bu kontrata ne kadar çok canlılığımız günümüz şartları ortaya konmuştur. ‘Şiddete sıfır tolerans gösteriyorz’ denilmesine karşılık kadınların korunamadığı ortaya çıktı. Bayan cinayetlerinin patlaması, aile içi ölümlerin artmasının nedeni kontrat olarak gösteriliyordu ama mukaveleden çekildikten sonra da çok sayıda bayan öldürüldü.”
Avukat İdil Yalçıner Şimşek de Pınar Gültekin kararının “şiddete karşı sıfır tolerans” denilen bir incelemeye tabi tutulması, İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesi kararına bağlıyor. Şimşek, “Altın Sözleşme” olarak nitelendirdiklerini İstanbul Kontratı hakkında, “Sözleşme, toplumda kadınla erkek ortada eşitsizlikten kırılmanın önünü geçmeyi amaçlıyor ve devlete bu sağlık finansmanını sağlıyor. Yani herkes için şiddetsiz bir toplum amaçlıyor” diyor.
News
