İstanbul’da tahlil bekleyen en temel sıkıntılardan biri ömür boyu kesilmeyen yapılar. Marmara Denizi’nde 7,2 ila 7,5 yıllık bir şekilde sunulurken resmi açıklamalara göre kentteki konut sayısı 1,5 milyonu buluyor.
Hükümet ise gevşeme yapı sorunu tahlil getirme savıyla İstanbul’un iki yakasında 500’er bin konutluk uydu kentler dağıldığını planladığını açıkladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum İstanbul’da 1 milyon 500 bin konutun transferi kapsamında tekrar inşa ettiğini belirtti, “500 binini Anadolu yakasındaki rezerv alanında, 500 binini Avrupa yakasındaki rezerv alanında, İstanbul’a ek nüfus getirmeden, 500 binini de olduğu yerdeydi” dedi.
Kurumun 10 Nisan’da katıldığı bir televizyon yayınında yer aldığı projeyle ilgili ilk temel 22 Nisan’da atılacak. Sultangazi ile Başakşehir ortasındaki askeri alanda 10 bin konutun üretimine başlanacak. Anadolu yakasındaki uydu kent adresleri ise Tuzla, Pendik, Maltepe olacak.
Buğra Gökçe: Bu bölgede bir arazi yok
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve meslek odalarına sahip olan uydu kentler, İstanbul’da öğrenim ve betonlaşmayı artırma riskinin yanı sıra kayıt kaydı olmayan yapı problemini çözmeden uzak.
DW Türkçe’ye konuşan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe, Bakanlığın mevzuyla ilgili İBB’nin üniteleriyle ilgili görüş almadığını, projeyle ilgili planların kendileriyle paylaşılmadığını söz ediyor. “Açıkçası bu türlü bir planın da olduğunu söylüyoruz” diyen Gökçe, “Sayın Bakan 1 milyon konutun yeni alanlarından alınıyor tabir ediyor. Bu yaklaşık 4 milyon insan iki adet yeni kente hareket ediyor. Batıda 2 milyon, doğuda 2 milyon insanın bu şekilde bir arazide gerçekleşmesinin İstanbul’da olmadığını Sayın Bakan da çok düzgün biliyor” diye devam ediyor.
Bakan Kurum’un açıklamalarını popülist olarak kıymetlendiren Gökçe’ye ait İstanbul, yayıldığı ve yapılaştığı hakları aslında aslında bütün doğal ortaklarını aşmış durumda:
“Yanı tüm İstanbul’u batıdan doğuya, güneyden kuzeye imara açarsanız İstanbul’a ek 1 milyon konutu şu anda yetenekli bir planlı alan sürüşü mümkün değil. İstanbul’un haritasına bakan ilköğretim hedefi ki burada bunu başarabileceğini anlar. Ormanları mı yok çalışır? Su havzalarını mı yoklar? İstanbul’u yok ederek İstanbul’da hangi sorunu çözebiliriz?”
Pelin Pınar Giritlioğlu: İstanbul’a yeni yükler bindirir
DW Türkçe’ye konuşan Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Pelin Pınar Giritlioğlu ise Bakan Kurum’un ödeme planından kent plancıları olarak bilgilerinin olmadığını belirtti “Ortada bir plan halinde yok. Hasebiyle bunların bir planlama sistemini oturtulmasından hayata geçirmek mümkün değil” diyor.
Bu çapta bir yapılaşmanın İstanbul’un ekonomik üzerine yeni yükler bindireceğini vurgulayan Giritlioğlu, İstanbul’un temel sorunu olan mevcut yapılarla, mevcut alanlarla ilgili ortada bir planın mevcut olduğuna dikkat çekiyor.
“Bizim sorunumuz şu anda bunlar değil, süreleri beklenen ve diğer hiçbir şey yapamayan insanlar bu durumdan kurtulmak zorunda olmalı” diyen Giritlioğlu’na sahip olmak için mevcut konut yapısının ağırlaşması gerekiyor. Giritlioğlu, “Bunların nasıl dönüşeceğine yönelik modelin yayılmasıte yarar var. Bugün İstanbul’da birçok bölgedeki farklı özel sıkıntıları var. Bu özel problemlere yönelik modeller tartışmadan, yeni yapılan konutları konuşmanın manası yok” diye konuşuyor.
“Onlarca donatı alanı gerek”
Buğra Gökçe, İstanbul’un dörtte bir düzenliu yeni bölgelerdeki ulaşımın konut dışında okul, hastane, ulaşım hatları, altyapı tesisleri, parklar halinde onlarca donatı alanında da kullanıldığına dikkat çekiyor. Bu alanlardan feragat ederek çok ağır ve yüksek yapılaşmalarla yeni yerleşimler inşa edilemeyeceğini vurgulayan Gökçe, Esenyurt örneklerini veriyor: “İstanbul’daki Esenyurt ilçesini artık sahip olduğu bu özellikteki sorunlu konut alanlarıyla tanıyanyan, bilmeyen yok. Sayın Bakan’ı İstanbul’da Esenyurt’taki oğlu 10 yıldaki uygulamaların örneğini alarak hareket edip edemeyeceğimizi düşünemeyiz. İstanbul’da berbat örnekler emsal olamaz.”
İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nda İstanbul’un bütün ekonomik ve mekansal analizlerini süreleri söz eden Gökçe, uzun ömür için önceliğin mevcut çalışma alanlarında yerinde dönüşümde olduğu görüşündeydi.
“Yeni imar alanları yaratarak İstanbul’un doğal istikrarını yok etmek yerine, İstanbul’un ziyan görmüş doğal alanlarını tekrar kazanmalıyız” diyen Gökçe, “Tabii ki yeni konut alanları ve yeni yerleşimler yapılmalı. Ancak bunları söyleyen Bakan’ın tabir ettiği üzere 500 bin konutluk 2 milyonluk kentlerle olamaz” kullanıyor.
İstanbul’da yeni yerleşim düzeni bir plan dahil ancak 10-15 bin kişilik alanlarla birlikte olması gerektiğini düşünen Gökçe’ye özel akıllı, uygulanabilir, tabiata ve beşere boyutunda bir konut gelişimi için merkezi ve lokal yönetim birlikte hareket ediyor.
“Güvenli çevreler oluşturulmalı”
Pelin Pınar Giritlioğlu’na ait olan sorun yalnızca inançlı konut yapmakla çözülmüyor. Birebir vakitte inançlı çevreler oluşturmak gerekiyor.
Bunun için açık alanlar, afet toplama, güçlü hastanelere, okullara ve altyapıya dayalı olduğunu vurgulayan Giritlioğlu, “İktidar parası sonrasında yapılacakları yalnızca konut inşaatı olarak görülüyor. Ancak bütün bu genel afete hazır hâle getirilmezse o inançlı yapıların içinde de inançlı olabileceğiz” tabirlerini kullanıyor.
“Kanal İstanbul’a referans”
Bakan Kurum açıklamasında, İstanbul’daki ayrıcalıklı dönüşüm projesi için 130 milyon metrekarelik rezerv alan planlandığını belirtti.
Rezervasyon alanı, kanunun gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı’nın (TOKİ) yahut Yönetim’in talebine bağlı olarak yahut resen Maliye Bakanlığı’nın uygun randevu Bakanlıkça kaydedilen alanlar olarak tanımlanması yapılıyor.
Peki bu kadar büyük bir rezerv alan sözleşmesi olabilir mi?
Buğra Gökçe, Bakan Kurum’un ‘130 milyon metrekarelik rezerv alan lazım’ kelamıyla aslında Kanal İstanbul projesine referans tavsiye ettiğini, Kanal İstanbul Projesi’nin de 130 milyon metrekare olduğunu belirtiyor.
Bilim insanlarının Kanal İstanbul’u doğayı hiçe sayan bir rant projesi olarak değerlendirdiğini söz eden Gökçe, “Sayın Bakan, anladığımız kadarıyla projede harcamaa gidiyor. Gemilerin geçeceği kanal ve lojistik alanları artık satıldısı mazeret yaparak büsbütün konut alanını dönüştürmeyi şayet planlıyorsa, bizlerin toplunana en beri bu potansiyel bir kanal projesi olmadığı, arazi spekülasyonu ve rant projesi olduğu tezimizi da doğruluyor olur” tabirlerini kullanıyor.
“Ortada bir finansal model yok”
Mevzuata kapsamı rezerve alanı, bir alanın dönüşeceği zaman orada yaşayanların taşınıp süreksiz olarak barınacağı ve kesildiği dönüşümün tamamlanıncaya kadar inançlı konutlarda yaşayacağı aralıklara dikkat edilmesi Gökçe, “2-3 yıl mühletle kira yardımı olmak üzere uygulamalarla burada ikamet etmek sonra yenilenen konutlara Uygulamanın temeli bir veri doldurma mantığıyla yerinde çalıştırılmaya devam edilir.Hasebiyle bir rezerv alanı, ilan edilen patlama alanına da yakın olması gerekir.Ancak uygulama, 2012 yılından itibaren maalesef bu mantıkta yapılmıyor.İstanbul bu nedenle kırılma dönüşümde yıllar kaybetti” diye konuşuyor .
‘Boş yerin konutu’ anlayışıyla kentlerin yönetilemeyeceğini vurgulayan Pelin Pınar Giritlioğlu da tüm adımların plan koşulları çerçevesinde tekliflerle dağıtılması lakin ortada bir finansal modelin dahi olduğunu işaret ediyor: “İnsanların bu kadar büyük bir maliyeti üstlenme talihi yok. Ve görebiliyor ki bu aslında de vatandaş müteahhitle karşı karşıya kalacak. Münasebetiyle da tekrar müteahhit zenginleştirmeye yönelik olarak bunlar planlanıyor. Bu da bizim problemimizi çözmüyor, çözmeyecek. Bunu çok açık bir biçimde görüntülemiyoruz.”
“Uydu kent ama türlü bir şey değil”
Peki çözümlenen proje teknik yönetimi ‘uydu kent’ olabilir mi?
Pelin Pınar Giritlioğlu, projeyle ilgili uydu kent teriminin da gerçek kullanımının görüldüğünde.
“Uydu kent bu türlü bir şey esasen kentin dışındadır. Kendi yazılımı, altyapısını, toplumsal bağış dağıtımları kendi içinde çözmüş olanlardır” diyen Giritlioğlu, ekliyor: “Ama bizim bu türlü bir alanımız yok. İstanbul’un sonları bir destek Tekirdağ’a dayanmış, kardeş taraf Kocaeli’ne dayanmış. Uydu kenti nerede yapıyor? Kentin içinde yeni kırılabilen alanlar yaratılıyor.”
Uydu kentlerin sağladığı 100 bin civarında olup, kendi kendine yeten konut ve çalışma alanlarıyla, doğal ve kültürel altyapılarıyla tabiatla ve mevcut kentle barışçıl bir bağa sahip olan Buğra Gökçe’ye sahip de projeyle işaretlenen 2 milyonluk iki kent neredeyse Avrupa metropolüne kadar ve büyük üretim uydusu kent örneğinden onlarca kat daha fazla.
Selahattin Beyaz: Açıklama gerçeği yansıtılmıyor
DW Türkçe’ye konuşan Etraf Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Selahattin Beyaz da İstanbul’un Avrupa ve Anadolu yakasında kullanımında artış sağlandığından uydu kentler ile ilgili açıklamanın gerçekleri yansıttığı görüşte. Bahsi geçen planların Anadolu yakası için 18 Ekim 2022 tarihinde, Avrupa yakası için ise 13 Mayıs 2022 tarihinde askıya alındığını söyleyen Beyaz, Anadolu yakasında Tuzla bölgelerindeki planların Gecekondu Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği’ne dayanılarak “Gecekondu Tedbire Bölgesi” ilan edildiğini belirtiyor.
Avrupa yakasında da Başakşehir hudutları içinde Kayabaşı’nda bulunan askeri bölgesel tekrar Gecekondu Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği’ne dayanılarak “Gecekondu Tedbire Bölgesi” olarak planlar yapıldına işaretlenen Beyaz, “Kayabaşı’nda bulunan planlama düzenlendiği 38’lik kısmı Ulusal Savunma Bakanlığı’na tahsis edilmiş askeri alan, yüzde 43’lük kısmı ise TOKİ ve Hazine’ye ilişkin alan olup 16 Mart 2021’de onaylanan Etraf Sistemi Düzenliği’nde belirtilen Rezerv Yapı Alanı dışında bulunmaktadır. Bu alan, bu plan değişikliği ile yapı alanı kapsamına sokuluyor” diyor.
“Birinci derece zelzele alanları”
Açıklamalarda depremsellik riski bulunanlar tahliye edilerek bu alanlarda oluşturulacak inançlı konutlara sağlanacağı belirtilse de bunun gerçeğini yansıttığını söz eden Beyaz, belirtilen bölgelerin birinci dereceden arttığı alanların aktarıldığını aktarıyor.
Beyaz’a rekabet maksadı Mart 2021 tarihli Etraf Nizamı Planı Reformasyonu’nda belirtilen “nitelikli nüfus” için lüks konut alanları oluşturmak. Beyaz, “Anlaşılan o ki hükümetin en yararlı bakanlığı Etraf, Şehircilik ve İklim Bakanlığı ve yeniden hükümetin kara kutusu TOKİ ve Emlak GYO tarafından planlanan rant projelerinden İstanbul’da son ağaç yok olana, son toprak modülü betonlaşana dek vazgeçilmeyecek” diye konuşuyor.
Askeri alanlar yeşil kalmadı
Öte yandan proje için askeri yapının da sürdürülmesi açıldı.
15 Temmuz darbe girişiminin akabinde kent bölgesinde çıkarılan askeri genişleme yeşil alan barındırılması verilmişti. Periyodun Etraf ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki 2017 yılında yaptığı açıklamayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu bahiste kesin bir talimat olduğunu söylemişti.
Bu alanların konut dönüşümü dönüştürme süreci esasen başlatıldı lisana yapan Pelin Pınar Giritlioğlu, zelzelenin de buralarda yapılaşma için bir fırsat ve münasebet olarak tanıtılmasında: “Son kalanlar da bu biçimde yapılaşacak. Ama bizim İstanbul içinde nefes alacak alanlarımız var.”
Buğra Gökçe’ye ait askeri silahlar büyük bölge parkları olarak planlanması gerekiyor: “İstanbul’da yeşile, tabiata hasret saklanır. Askeri yerlerdeki küme içinde kalmasından dolayı gelecek kuşakların kullanabileceğina kamuya açık doğal kent ormanlarının kıymetlendirilmesi var.”
İBB ay sonunda açıklayacak
İstanbul’da 1,2 milyon binanın yüzde 70’inin açık olması, yer özellikleri ve yapı stoku toplamda 118 adet eksiksiz vedilikle dönüşmesinin tespit edilmesi sözsüz olan Gökçe, İBB olarak İstanbul’un, sahip olduğu nüfus ve ekonomik büyüklüğüyle yalnızca yerel yönetimlerin, belediyelerin Kapasitesiyle zelzeleye inançlı olabileceğini, bu mevzuda merkezi ve mahallî yönetimin birlikte rol almasının değişmesini söylüyor.
1 Mart’ta Sarsıntı Seferberlik Planı’nı açıkladıklarını hatırlatan Gökçe, zelzele inançlı konut ve tamamen dönüşüm özelinde yürüttükleri çalışmaları ise bu ayın sonunda kamuoyuna duyuracaklarını aktarıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, DW Türkçe’nin planlanan iki uydu kente ait tenkitlere yönelik yönelttiği sorulara cevap yazın.
EKONOMİ
03 Kasım 2024EKONOMİ
03 Kasım 2024GÜNDEM
03 Kasım 2024GÜNDEM
03 Kasım 2024GÜNDEM
03 Kasım 2024GÜNDEM
03 Kasım 2024EKONOMİ
03 Kasım 2024Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.