Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci cinse kalmasıyla birlikte sığınmacılar siyasi pazarlığı konusu haline gelirken sığınmacı karşılıklı ayrılık aşamaya ulaştı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise göçmenlerin tamamının geri gönderilmesinin mümkün olmadığını “Şu anda Türkiye’de tarım dalı, endüstride, hallerde istihdama maruzlık var. Babamın koyunları var mesela çoban bulamıyorum diye söyleniyor. Şu anda iş gücüyle var” kelamlarıyla lisana dile getirdi.
Göçmenlerin büyük çoğunluğunun kayıt dışı, çalışmadan ilerlemesi olmadan biliniyor.
İş gücü kapasitesiki bu tablo, Bakan Çavuşoğlu’nun lisana tarafından geliştirilen teçhizatın gerisinde dayanıklılıkz çalışma şartlarına göz yuman bir anlayışın olduğunu ortaya koyuyor. Uzmanlara göre Türkiye’de uzun yıllar sürdürülen göçmen siyasetinin bir kesimi olarak sığınmacı işçilerin sermayesinin içinde toplumsal güvenlik sistemi dahil edilmeyen iş gücü üreten fiyatlar aşağı doğru bu uygulama ulusal seçimlerle perdeleniyor.
“Ucuz ve teminatsız iş gücü hizmetleri”
DW Türkçe’ye konuşan araştırmacı müellif Ercüment Akdeniz, Çavuşoğlu’nun açıklamasını şöyle pahalandırıyor: “İş gücü hücrelerinden fazla ucuz ve kırılımz iş gücü kapasitesi var. Göçmenler ve engelliler kelam konusu olduğu zaman onları tercih edilebilir hale gelen şey bu. Natürel ki bu açıdan bir itirafçı bu.”
Akdeniz’e kayıtlı göçmen emekçilerin Türkiye’deki emekçilere daha ucuza çalışmak zorunda kalmaları ve sigortasızlık başta olmak üzere teminatsız çalışmaları işverenler için muazzam bir kazanç oluşuyor.
Göçmen emekçiler konusunda resmi makamlar tarafından geliştirilmiş veriler de şeffaf değil. CHP’nin 2021’de yayınlanan Göçmen Emeği raporuna göre 2019’da Türkiye’de yayılmış yabancı çalışan sayısı 145 bin 232 kişideyken, bunun 63 bin 789’u çalışanlardan oluşuyor. Ancak seçilena şu anda kayıt dışı kullanıcılarla birlikte göçmen personelin sayısı 1 buket milyonu bulunuyor.
DW Türkçe’ye konuşan çalışma iktisadı ve iş hukuku uzmanı Dr. alınmasına işaret ediyor.
Türkiye iş gücünün geniş aralıksız çalışma düzeninin zamanının var olduğunu vurgulayan Özveri, 50’li yıllarda göçle birlikte kayıt dışı üyelerin ortasında Sivaslılar ve Kastamonuluların çoğunlukta olduğunu, sonraki yıllarda onun yeri Kürtlerin nüfusu anlatıyor ve ekliyor: “Kürtlerden sonra, bilhassa savaştan sonra bu kere de Suriyeliler, Afganlar, Pakistanlılar şeklinde Asya’dan yahut komşumuzdan alınan iş gücü oldu.”
“Siyasi iradesiyle kayıt olmayı reddetmek”
Özveri, kayıt dışı bırakılması istenilse çok kısa sürede kayıt içine alınabileceğini belirterek bunun bir siyaset tercihi olarak yapılmadığını savunuyor. Murat Özveri, “Siyasi irade bunu yapmak istemiyor. Zira bu bir kaynak transfer siyaseti. Siz bunların kayıt içine alınmasından itibaren bunlardan şayet işte SSK primi aralığı, vergi kapasite patlamaları artırırsınız. Almanız gereken bir verinin almadığınız zamanı onlara kaynak aktarmış oluyorsunuz. Aslında bu bir teşvik politikası” diye konuşuyor. En kapsamlı donanımz bir çalışma ortamı oluşturmanın sistemi emniyetli siboplarından biri olduğunu söyleyen Özveri, “Böylece kayıt fiyatlarının oluşabileceği ortalama kıymetlerin taban fiyata yakın olmasını sağlar. Güvencesizlik üzerinden de iş gücü üretim personelinin kontrolünü en az maliyetle en üst düzeyde çıkartır” diye devam ediyor.
2019 yılı ortasından bu yana İçişleri Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Türkiye’nin 150 bin çoban açığını kapatma emeliyle Afgan çoban formülü üzerinde mücadele edildiği biliniyor.
Ercüment Akdeniz’in bu konuda ortaya çıkmadığı ortaya çıktı.
Akdeniz, “Çobanlık için belli sayıda insanın hem eğitilmesi, hem sertifika alması hem de alana uygun olması için düzenlenmesi de sağlanacak dendi. Bu dayanaktan faydalanmak için hayvan yetiştiricileri buna yöneldiler. Lakin siz birini yetiştiriyorsunuz, sertifikasını alıyorsunuz, devletten teşvik alıyorsunuz onun parasıyla bir iki artı Afgan çoban çalıştırıyorsunuz. Temel sakatlık burada. Zira o Afganlar kayıt içine girmiyorlar” tabirlerini kullanıyor.
“Her amaç için baş sallar, uysaldırlar”
Akdeniz, çobanlığın dağda, bayırda, kar ve soğukta 24 saat yapılan ağır bir iş kolu olduğunu, bu kadar ağır bir işte yerli emekçiler 10 bin liraya çalıştırılamadığı için göçmenlerin tercih edildiğini aktarıyor. İnternette “Afgan arıyor çoban” diye arama yapıldığında pek çok içerikle karşılaşılır Akdeniz, bu sitelerde Afgan çobanlar için “Çok yeterliler, rastgele bir sorun çıkarmazlar. Bunlar yalnızca paralarını karşılamanız ki o çok çok düşük bir para ve kontör kesintileri kâfi. Her sonuna kadar başlar salarlar. Uysaldırlar”a referanslar verildiği anlatılmaktadır.
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’ne partnerliğiz çalışma koşulları nedeniyle iş cinayetlerinde ömür tükenen genç sayısı her geçen yıl artıyor. 2013 yılı ulaşım Kasın 2022’ye dek 828 göçmen emekçi iş cinayetlerinde hayatı kaybedildi.
Uzmanlar, göçmenlik süresininz çalıştırılmasına izin verilmesine göz yuman siyasetleri nedeniyle pek çok alanda kayıt dışında bir sistemin oluştuğuna da işaret ediyor.
“Kayıt dışı oluşturulmuş ağlar var”
Dr.Murat Özveri, “Bunların örneğin İŞKUR için istihdam ofisleri var. Birisi bir Suriyeli istihdam zaman kime başvuracağını iş gücü ürettiği çok net bir biçimde biliyor. Bunları bir yerden bir yere nakleden organize edilmiş taşıyıcıları var, taksicileri var. Bir takıma denetimlere takılmadan hareket etmelerini var. olanak sağlar. Bunların fiyatlarının memleket dışı göndermelerini sağlayan tekrar kayıt oluşturmuş ağlar var” diye anlatıyor.
Ercüment Akdeniz’li göçmen emekçilerin ailelerine daha çok kuyumcular üzerinden para gönderilebiliyor, kuyumcuların komitesi alınarak bu kişisel birikimlerini yedekliyor.
Güvensiz ürünün varlığı nedeniyle hem yerli personel hem de göçmen çalışanlar giderek daha berbat koşullar ve daha ucuza çalışmaya başlarken milliyetçilik patlamaları da büyüyor.
“İşçiler kendilerinin düşmanlarını görüyor”
Özveri, “Şimdi örnek Karadeniz’de fındık toplarken, Sakarya’da fındık toplarken dayak yiyen bir kadro Kürt emekçiler şu anda kendilerinin düşman olarak Suriyeliler görüyorlar” diyor ve ekliyor: “Göçmen personelleri amaç haline getirerek genç çalışanlarda çalışmakta olup geri çalışarak iş gücü piyasasını toplumsal devletin mantığı üzerinden düzenlenmesi mümkün değil.”
Sorunun göçmen emekçiyisine ayrılmaması, yurtdışından Türkiye’ye ahengini sağlama kesinliği olan bir formda istihdamını arttırmak olduğunu vurgulayan Özveri, bir açık kendinden işinden olmayan ülke bir başka emekçinin yerleşebileceğine öfke duyabilir, bu öfkenin gerçek bir öfkesinin ona çıkmaması olanın hem onu hem yerli Emekçiyi teminat olarak alacak toplumsal siyasetlerden geçiyor söz ediyor.
“Milliyetçilik gerçeği perdeleniyor”
Ercüment Akdeniz de popülist milliyetçi anlayışın var olan sistemi daha da güçlendirdiği görüşünde. Buna göre hem yerli hem de göçmen çalışanlar giderek daha makul koşullar ve daha ucuza çalışmaya başlarken milliyetçilik bu gerçeği perdeliyor.
Akdeniz, “Burada kazanan Türkiye burjuvazisinin bir kısmı oldu lakin kaybedilen daima personeller oldu. Hem yerli emekçiler hem göçmen emekçiler. O nedenle milliyetçilik bu süreçte panzehri değil. Milliyetçiliğin ardına alındığında çalışanlar daha çok bölünüyorlar. Bu işin panzehri yerlisi ile yabancısı ile personelin ortak sendikalarda örgütlenmesi “diyor.
İktidarın göçmen konularına yaklaşımını da eleştiren Akdeniz, “AKP’nin yaklaşımı şu: Ümmet para istiyor, Müslüman kardeşliği diyorlar. Bunlar konuk beşerler, bunlar bizim din kardeşlerimiz diyorlar lakin iş o Suriyeliler, Afganistanlılar ya da diğer personelin haklarına kadar onu görmüyorlar. Orada muazzam bir sömürü var. Burada bir sahtekarlık var. Bunu çıkartmak gerekiyor. Aksi takdirde AKP daha da güçleniyor” değerlendirmesini yapıyor.
Çalışma haklarına başvuru hakkı için 8 yıl
Türkiye’de AKP döneminde sunulan Milletlerarası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’ne sahip olan yabancı bir açık kayıtlı emekçi olması için çalışma serbest bırakılmasına kendisi başvurmaya devam ediyor. Bu başvuruyu patronun yapması gerekiyor. Göçmen personeli 8 yıl boyunca bu formatta problemsiz çaba harcıyor ve kendisi çalışmadan yararlanmaya başvurma parasını elde ediyor.
Uzmanlara göre sorun tahlili için öncelikli olarak göçmen personelin Türkiye’ye ahengini ve kurtuluşlu istihdamını sağlaması toplumsal siyasetlerin gerçekçi ve yerli yabancı emekçilerin hak çabasını birlikte büyütmesi gerekiyor.
EKONOMİ
02 Kasım 2024EKONOMİ
02 Kasım 2024GÜNDEM
02 Kasım 2024GÜNDEM
02 Kasım 2024GÜNDEM
02 Kasım 2024GÜNDEM
02 Kasım 2024EKONOMİ
02 Kasım 2024Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.