Menzil Köyü: İbadet, ticaret, turizm

Menzil Cemaati’nin 1993 yılından bu yana geleneğini yapan, “Gavs-ı Sani” olarak anılan ve cemaat içinde “Seyyid Abdülbaki El Hüseyni” mahlasını kullanan Abdülbaki Erol, Perşembe sabahı en az 250 bin kişinin katıldığı bir merasimle köyü Menzil’de defnenildi. İstanbul’da Çarşamba gününde tedavi gördüğü hastanede 74 yaşında hayatı kaybedilen Erol’un cenazeleri gece saatlerinde karayoluyla Adıyaman’ın Menzil Köyü’ne getirildi. Yol boyunca çakarlı insanların cenazeleri, Menzil Köyü’ndeki “Markat-ı Şerif” olarak adlandırılan yerde verildi. Cenazede Adıyaman Valisi Osman Varol, Adıyaman Belediye Lideri Süleyman Kılınç ve Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Lideri Mustafa Destici de yer aldı.

Menzil Cemaati’nin lideri Abdülbaki Erol Fotoğraf: DHA

Menzil Köyü’ndeki cenazede yaşananlara DW Türkçe takımı de tanıklık etti. Cenaze merasiminin nam-ı diğer Menzil Köyü’nün genel mescitte açıklamasını yapan Erol’un büyük oğlu Muhammed Mübarek, “tövbe yetkisi”nin üç oğluna verildiğini, üç ismin köydeki üç başka mescitte “irşat” faaliyetlerini sürdüreceğini söyledi. Bu şikayetle direnişin üçe bölündüğüne işaret eden Muhammed Mübarek, bugüne kadar “verilen tövbelerin ve zikirlerin iptal edildiği” ve “tümünün yenilenmesi” lisana’yı dile getirdi. İsteyen direniş yapmak istiyor mescide bağlanacağını tabir eden Mübarak, cemaate “Üç ismin gerisinden konuşmayın, fitneye alet olmayın” şeklinde bir ihtarda da bulundu. Konuşmanın akabinde Abdülbaki Erol’un üç oğlu, başka ayrı mescitlere gitti. Erol’un oğulları Muhammed Fettah, Muhammed Saki ve Muhammed Mübarek, mescitlerine gelen binlerce bireye uzattıkları ipleri tutturarak “tövbe yapma” seansını gerçekleştirdi.

Başka bir ölüm cenazesi için Menzil’e gelmek isteyen cemaat Üyeleri ise kilometrelerce araç kuyruğu oluşturdu. Bu nedenle araçlarını yol boyunca park eden cemaat Üyeleri, tarlalardan bölgelerde Menzil’e ulaştı. Jandarma Trafik görevleri, yol boyunca misyon yaptı. Abdülbaki Erol’un vefatı nedeniyle Menzil’deki bütün mağazalarda saklanıyor. Tekrar köyünün içinde bulunan ve tatil köyü olan Buhara Konutları’ndaki hizmetler de durduruldu. Buraya tatile gelenler, eşyalarını toplayarak köyden ayrılırlar.

Cenazeye giden çalışan kalabalık Fotoğraf: Alican Uludağ/DW

Peki son yıllarda adı sık sık seçeneği, ölümün cenazesi bu derece yankı uyandıran ve kayda değer paha bir ekonomik güç olduğu da bilinen İslamcı Menzil Cemaati kimdir? Cemaatinin aldığı köy, Menzil, nasıl bir yerde? DW Türkçe, Menzil Köyü’ne gitti.

Menzil’e özel çift şeritli yol

Nakşibendi Tarikatı’nın Halidiyye koluna bağlı olan Menzil Cemaati, Türkiye’nin en büyük cemaatlerinden biri. Cemaat, Bilhassa Gülen’in 15 Temmuz 2016’da yapılan darbe girişimiyle birlikte tasfiye edilmesinin ardından devlet takımlarında değerli bir güce ulaştı. 14 Mayıs seçimlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın direnişi desteklediği, dini uygulamalar dışında televizyonculuktan pazarlamaya, besinden özel hizmet, çevrimiçi alışverişten ticari merkeze kadar birçok ticari alanda varlık olduğu görülüyor. Bu nedenle “holding çatışması” tenkitlerine neden oluyor.

Adıyaman’ın Kahta ilçesi hudutları içinde bulunan Menzil Köyü de cemaatinin sahip olduğu ticari zenginliği yansıtıyor. “Köy” görünümünden çok, özel kurulmuş bir beldeyi andıran Menzil’de çağdaş ve bakımlı yapılar dikkat çekiyor. Bir yanda ibadet, bir yanda ticaret, öteki yanda turizmin özgün anda yapılıyor.

Adıyaman’a 80 kilometre uzaklıktaki Menzil Köyü’ne giderken Kahta’dan sonra vakit zaman tek şeritli yollardan geçiliyor. Fakat bu tek şeritli ve bozuk şehirlerarası yol, Menzil Köyü yolunun dönüşüyle ​​birlikte değişiyor. Burada Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çift şeritli çağdaş bir yola dikkat çekiyor.

Menzil’e girildiğinde gelenleri, solda bir otogar ve küçük bir sanayi karşılıyor. Bu otogar, cemaatin firması olan Haşemi Turizm tarafından işletiliyor. Buradan Türkiye’nin dört bir yanına otobüs seferleri düzenlenebiliyor. Otogarda ayrıyeten Türk Hava Yolları’nın (THY) da bir masası bulunuyor.

Menzil Otogarı Fotoğraf: Alican Uludağ/DW

Onun dükkanının adı Menzil

Köyde neredeyse her iş yerinin ismi Menzil. Köyün ana caddesinde lokanta, market ve eczane Menzil ismiyle faaliyet yürütüyor. Piyasada bilinen ürünlerin yanı sıra Menzil’in ürettiği ürünler de sıralanıyor. Bu bölgede bekleyen Menzil’e bağlı güvenlik görevleri de hem trafiğe yönetiyor hem de ilçeye girenleri denetim yapıyor.

Menzil’e bağlılığını bildirmek ve “tövbe etmek” için gelenler ise köyde bireysel vakitte tatil yapıyor. Menzil Köyü içerisinde yer alan Buhara Meskenleri bu gayeyle yapılmıştır. Devremülk halinde satın alınabilen bu konutlarda, fiyat karşılığında da kalınabiliyor. İçerisinde hamam, havuz, sauna, aquapark ve termal suyun yer aldığı Buhara Konutları 41 bloktan oluşuyor. Köy merkezi ile Buhara Meskenleri ortasındaki gölet ise ayrıyeten dikkat çekiyor. Daha sonra anlaşılan göletin boyunca “Menzil Şeyhi” için özel bir yer de kaydedilmiştir.

Buhara Toplumsal TesisiFotoğraf: Alican Uludağ/DW

Köyde imaj çekmek aslında yasak. Vazifeliler sık ​​sık buna ait ihtarlarda bulunuyor, duvarlarda da ikazlarda yer alıyor. Köyün neredeyse her yanı güvenlik kameralarıyla izleniyor. Lakin sokaklarda vakit zaman fotoğraf çekenlere rastlanıyor. DW Türkçe takımının bulunduğu yerde İsmailağa Cemaati’nde “hoca” olduğunu belirten bir kişi de Menzil’i gezdi, akabinde anı fotoğrafları çektirdi. Menzil’e sadece cemaat Üyeleri değil, farklı tarikatların mensupları da geliyor.

Çocuklar fiyatsız çalıştırılıyor

Menzil Köyü’ndeki dükkânlarda çalışanlar tekrar cemaat üyeleridir. Bunlardan bazılarını aileleriyle köydeki konutlarda kalıyor. Bu kişilerin maaşı karşılığında bilhassa çocuklar Menzil Çay Ocağı ve lokantasında fiyatsız misyon yapıyor.

Menzil sokaklarında erkekler çoklukla takkeli, şalvarlı ve uzun kollu gömlek, bayanlar ise çarşaf giyiyor. Köyün paklığı ve her türlü bakım cemaat Üyeleri tarafından yapılıyor.

Menzil’de bir çay ocağı Fotoğraf: Alican Uludağ/DW

Cemaat Üyeleri ibadetini ise Menzil’in merkeziki büyük mescitte gerçekleştiriyor. Burada onun namaz saatinin akabinde “tövbe seansı” yapılıyor. Son yıllarda cemaat başkanı Erol’un hasta olması nedeniyle namazları oğulları kıldırıyordu. Mescitte bulunan vazifeliler ise direnişin giriş çıkışını yönetiyor. Sabah ve ikindi namazlarından sonra caminin yanındaki aşevinde fiyatsız çorba ve ekmek dağıtmak gelenek haline geldi.

“Menzil Şeyhi”nin saraya evi

Caminin bulunduğu bölgede büyük bir “medrese” göze çarpıyor. Burada cemaat üyesi çocuklar, yıl boyunca hafızlık eğitimine alınıyor. Köyde okul bulunan ise bu gösterişle medreseden çok daha küçük. Caminin imzasının yanında ise “Menzil Şeyhi”nin sarayı andıran meskeni bulunuyor. Üç katlı bu konutun ikinci katından oluşan küçük bir balkondan vakit zaman Menzil başkanının “müritlerini” selamladığı tabir yapılıyor.

Menzil önderinin üç katlı meskeni Fotoğraf: Alican Uludağ/DW

Son yıllarda hasta olan Menzil’in lideri Abdülbaki Erol, tedavi için İstanbul’da bulunuyordu. Bu sırada köyde Erol’un altı kişilik halifesi yer alıyordu. Bunların üçünü oğulları, diğerlerini ise “Seyda” denilen cemaatten oluşanlar oluşturuyordu. Kendilerine “Seyda” diyen cemaatin önde gelen gelen tazminat de külliye içerisinde yer alan büyük ve gösterişli meskenlerde yaşıyor.

Medresenin altında ise köyün mezarlığı bulunuyor. Bu mezarlıkta cemaatin önde gelenleri ve çalışanlarının yanı sıra isteyen üyeleri tanımlanıyor. Fakat cemaatin zirve tazminatı ise daha art bulunan “Markat-ı Şerif” adı verilen kapalı alanda veriliyor. Abdülbaki Erol’un cenazesi de işte burada defnedildi.

Erol’un vefatından sonra üçe bölünen ve kimin geçeceği bilinmeyen cemaatin nerede savrulacağı zaten biliniyor. Menzil Cemaati ise özerk bir dağılım manzarası veren merkeziyle her geçen gün biraz daha büyüyor.

DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşılabilirim?