DOLAR 36,1165 0.19%
EURO 37,4665 0.21%
ALTIN 3.359,340,06
BITCOIN 3441403-1.24366%
İstanbul

HAFİF YAĞMUR

SABAHA KALAN SÜRE

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent

ABONE OL
Kasım 19, 2023 23:30
Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
0

BEĞENDİM

ABONE OL

“Kızımı okuttuğum için kocamdan çok dayak yedim, yeniden de onu okula gönderdim. Lakin 13 yaşında zorunlu okuldan aldım. Maddi durumumuz yoktu.”

Melek, 17 yaşında ilkokul mezunu bir bayan. İkisi kız 4 çocuğu var. Konutun büyük kızı Nazar’ın 13 yaşında okuldan ayrılmak zorunda kalması bu şekilde anlatılıyor. Melek, Muş’ta yaşıyor. Muş, Nazar şeklinde okul bırakmış binlerce kız çocuğunun yaşadığı bir kent.

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
Melek, kızını okula gitmek zorunda kaldıFotoğraf: Burcu Karakas/DW

Resmi verilere göre, Türkiye’de kızların sıkışık ortaöğretimde okullulaşmada en düşük olduğu vilayet, Muş. Ortadoğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki kız öğrenci okullulaşma oranı 2020-21 eğitim-öğretim yılında yüzde 78, bu oran Muş’ta yüzde 59 idi. DW Türkçe’nin görüştüğü bayanlar Muş’u, “çok katı, dindar ve muhafazakâr bir şehir” olarak tanımlıyor. Kızın kesintiye uğrayan eğitimden kopmasında üç temel neden var: Yoksulluk, çocuk yaştaki evlilikler ve dini baskılar.

Muş Belediyesi’ne ilişkin halk otobüslerinin camındaki “Faizi Terk Edin!” şema halinde, dini referanslar hayatın bir modülü. Bayan haklarının savunucularına göre, dini baskılar kızdırıcı durumları olumsuz istikamette etkiliyor. Kızların dini eğitime yönlendirildiği de sıklıkla dillendiriliyor. Bayanların ekseriyetle tek yapı konuttan çıkamadığı, bakkala dahi konutun en küçüğü de olsa erkek çocukların gitmelerine izin verildiği anlatılıyor. Muş, mahalle baskısının ağır, gereksiz toplu toplumsallaşma olanaklarının sınırlı olduğu bir kent.

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
Muş Eğitim-Sen Bayan Sekreteri Türkan KarahanFotoğraf: Burcu Karakas/DW

Muş Eğitim-Sen Bayan Sekreteri Türkan Karahan, kız çocuklarının eğitimlerine devam etme konusunda ailelerin gönülsüz davrandığını, durumlarda erkekler için geçerli olmadığını söz ediyor. Karahan, imam hatip okullarının çoğunluğunda olduğundan, çocuklarını okuyabilen ailelerin özel okulları tercih ettiğini ekliyor.

“Muş’ta kız çocukları ya başları kapatılarak okutuluyor ya kız meslek lisesine veya imam hatip okullarına gönderiliyor ya da hiç okutulmuyor.”

“Okumadığın vakit ya işe gönderiyorlar ya kocaya”

34 yaşındaki Saniye’nin en yaşlı 20, en küçük çocuğu 6 yaşında beş çocuğu var. Saniye, ailesi tarafından 13 yaşında evlendirilip Balıkesir’e gönderilmiş. Birinci çocuğu 14 yaşında doğurmuş. Okula hiç gitmemiş.

“Yirmili yaşlarında kendi imkanımla bir ay okuma-yazma kursuna gittim. Babamın erkek kardeşlerimin okumasına dayanak verdi lakin kız çocuklarını okutmadı.”

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
Saniye, çocuğunu okumadığını anlatıyorFotoğraf: Burcu Karakas/DW

Saniye boyunca tarlada çalışmış, bir doğumunu tarlada yapmış. Eşi ve çocuklarıyla Balıkesir’den Muş’a geri döndüğünde “çevreye ahenk sağlamak için” çarşafa girdiğini, sonra başörtüsü takmaya gitmeyi söylüyor. O da Melek şeklindeki kız insanlardan biri okula gitmek zorunda.

“Ekonomik koşullar elvermedi. Şimdiki aklım olsa da bırakırı asla okuldan almazdım. Mesleği olsaydı kimse ona karışamazdı. Okumadığın vakit çocuk yaşta ya işe gönderiyorlar ya kocaya.”

Evin yükü 13 bölüm beri Nazar’ın omuzlarında

Eğitimden kopan kızlar çoğu ya dokumacılık atölyelerinde çalışıyor ya da mağazada ve marketlerde kasiyerlik yapıyor. Melek’in ortaokul terk kızı Nazar, okuldan ayrıldıktan sonra dokumacılık atölyesinde çalışmaya başladı. Kızını işe Melek götürüp getirmiş. Melek, kocasının iş bu sürede çalışabildiğini, kendisinin çalışmalarında ayrılmadığını söylüyor. Altı hanelik konutun yükü, 13 yaşından beri Nazar’ın omuzlarında.

Saniye’nin 17 yaşındaki kızı Dila, şu an nişanlı. Dila da Melek’in kızı Nazar gibi okuldan ayrıldıktan sonra çalışmaya başladı. Artık meskende işletmelerine başlıyorlar. Evlenince çalışmayacak. Dila’nın bir kız kardeşi daha var. Saniye en azından onun okuluna devam edebilmesi için borcaya girdiğini anlatıyor.

“Ben gün yüzümde. Yük daima benim sırtımdaydı. Eğitim yoksa çalışma imkanı da yok. Okumayınca kendine itimadın olmuyor. Okutsalardı öğretmen, hekim olabilirdim. Şu an karnımı nasıl doyurabileceğimin peşindeyim.”

“Esnafa çocuk yaşta evliliğin cürüm olduğunu anlatıyoruz”

Kızın ulaşım eğitimine devam edememelerindeki bir diğer değerli faktör, çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020 yılında resmi evlilikler 16-17 yaş arası kız çocukların oranı yüzde 2,7 iken bu oran Muş’ta yüzde 11 oldu. Bu nedenle kentte Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın uykusunda “Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Gayret Vilayet Hareket Planı” yürütülüyor.

Muş Barosu’ndan Betül Demireller Hoş, aksiyon planı kapsamında misyon yapan avukatlardan biri. Kasım ayında bir hafta boyunca başta kuaför, berber ve gelinlik satan mağazalar olmak üzere esnaf ziyaretleri süreleri, çocuk yaştaki evliliklere karşı broşür dağıtıp afiş astıklarını anlatıyor. Mağaza gelinliklerinde kullanıcılara, en çok 16-17 yaşındaki kız tıkanıklığı geldiğini aktarmış.

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
Muş Barosu’ndan Avukat Betül Demireller GüzelFotoğraf: Burcu Karakas/DW

Demireller Hoş, çalışmaları “Ekibimizde emniyet mensubu, toplumsal çalışmacı, jandarma ve avukat oluyor. 18 yaş altı evliliklerin cinsel istismar suçları oluştuğunu, hata bildiriminde bulunulmadığının de hata olduğunu anlatıyoruz. En çok rapor edilmemesinin cürümlerle şaşkına döndüğünü” kelamlarıyla anlatıyor.

Muş’ta dağılımı yaklaşık yüzde 65’i köylerde yaşıyor. Muş Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Ruken İnanç’a bağlı, bu nedenle eğitime devam eden kızların takibini yapmak kolay olmuyor.

Kadına karşı şiddet yaygın

Kadın hakları savunucularının Muş’a aktarıldığı, ruhsal şiddete kadar bayana yönelik fiziki olayların de yaygın olduğu bir kent. Melek, yetişkinlerden yıllardır şiddet gören kadınlardan biri. Birden fazla kere darp raporuyla karakola giderek şikayetçi olduğunu, kocası hakkında uzaklaştırma kararı aldığını, boşanmak istediğini lakinlerden ayrılmadığını anlatıyor.

“Öyle olağan bir gün değil, öldürse daha âlâ yani. Bir gün ayakta kaldım, ambulansla hastaneye götürüldüm.”

Muş: Kızın tıkanıklığı okula gönderilmediği kent, Dünyadan Haberler
Muşlu bayanlar, dini baskıların ağır olduğunu anlatıyorFotoğraf: Burcu Karakas/DW

Muş’ta bakanlığa bağlı tek bir sığınmaevi var ama hem şartlarda hem de tedavinin iyi makûs olduğu yerde bulunabiliyor. Sığınmaevine dair bir başka sorun ise adresinin herkesin tarafından olacağıdır. O denli ki kimi vakit kocaların eşlerini otomobille sığınma evinin kapısına giderek meskene götürdükleri konuşuluyor.

KAMER gönüllüleri “farkındalık” çalışmaları yapıyor

Muş’ta sivil toplum aktifliği de yok denecek kadar az. Bayan haklarını savunan Muş Bayan Derneği ve Muş Bayan Çatısı, darbe girişiminden sonra yapılacak. İnsan Hakları Derneği ise bir süredir faaliyet göstermiyor. Mevcut durum, bayanların yolundaki zorluklar mevcut.

Muş KAMER, kentte hala faaliyet gösteren tek bayan derneği. Dernek gönülleri Şinda Kara ve Baht Ölgen, hane ziyaretleri sırasında bayanların en çok “aşağılanmaktan” şikayetinin anlatıldığını anlatıyor. 18 yaş üstü ve isteyerek evlenen bayanların bol miktarda iyice az olduğunu lisana getiriyorlar. KAMER gönüllüleri Muş genelinde kadınlara yönelik toplumsal cinsiyet eşitliğini ve meseleleri anlatan kalıcı kümelenme çalışmaları yapıyor.

Kara ve Ölgen, “Gruba katılan kadınların birçoklarından kocalarının, ‘Sana bu akılları kim verdi’ dediğini dinliyoruz” diyorlar.

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.


HIZLI YORUM YAP
300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.

Sağlık Turizmi Reklam Ajansı