İspanya’nın başşehri Madrid’den iki gün boyunca Rusya’nın Ukrayna işgalinin sürdüğü bir devirde NATO İttifakı için kritik bir doruğa konut barındıracak.
NATO’nun Stratejik Konsepti’nin kabul edilecek olması açısından esasen değerli olan tepe Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya girmesiyle daha kritik bir hale geldi. Stratejik Konsept dokümanı NATO’nun uzun devirli yol haritalarının aktarıldığı ve onun 10 yıllık bir özeti gözden geçiriliyor.
Zirvenin içeriğinde dört ana başlık yer alıyor. Bunlar, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tesirleri ve Rusya tehdidine karşı alınabilecek yeni dönemde NATO’nun Avrupa’da yapılmasının kayıtlı olduğu, Çin sorunu ve İsveç ile Finlandiya’nın NATO’ya kaydolmaları.
Son ana hikaye yalnızca İttifak’ın geleceği için değil, Türkiye için de başka değerli. Zira bir süredir Ankara hem üye olmak istiyor hem de bu iki ülkede PKK, PYD, YPG şeklindeki yapılara karşı açık ve net tutum rejimi, hem PKK müttefiklerinden hem de Suriye rejimi olarak görülen YPG’nin terör örgütü olarak talep ediyor. Avrupa Birliği (AB) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), PKK’yı terör örgütü olarak tanırken, YPG’yi IŞİD ile gayretle “müttefik” olarak görüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla başkanlar düzeyinde bugün Madrid’de düzenlenecek toplantı iki ülkenin muhtemel üyelikleri için değerli olacak. Toplantıya Erdoğan’ın yanı İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de katılacak.
Toplantıdan somut bir sonuç çıkmayacaksa artık kesin değil. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sedat Önal dün Brüksel’de teknik görüşmeler yaptı.
Bu ortada İsveç Başbakanı Magdalena Andersson dün akşam saatlerinde PKK konusunda Türkiye’ye bildiri dağıtarak, NATO’nun krizlerinin tahliline dair iyimser konuştu. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de İsveç’in terörle uğraşırken “somut adımlara” yaptığını vurguladı.
Ancak Türkiye’nin gidişatına kadar iletilerin varlığının iki ülkede olup olmadığı konusunda telâşlı olmaması ve müzakerelerin “aylarca” sürebileceğini belirtmiş; Kalın da, “Bu doruğa girmek, bizim durumumuzdan geri adım atacağımız manasına gelmemek” tabirlerini kullanmıştı.
Arşiv – Recep Tayyip ErdoğanFotoğraf: Patrick Semansky/AP/picture Alliance
Bu genel toplantı öncesinde, ABD Lideri Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tepesinde marjında görüşebileceğine yönelik Washington’dan gelen iletiler, operasyonel kapasitelere geçişlerde ABD’nin “son dakikada dahi olsa topa girebileceğini” gösteriyor.
Erdoğan ise dün gece kabine toplantısının akabinde yaptığı açıklamalarda NATO tepesine değinerek, “Ülkemizin hak ve menfaatleri açısından ne olursa olsun onu dağıtıyor. Bilhassa PKK, YPG, FETÖ olmak üzere teröristler konusunda sergilenen riyakarlıkları muhataplarımızın yüz evraklarıyla, bilgileriyle, manzaralarıyla sözler yayılıyor. Bu tabloların değişmesinden Türkiye ‘den farklı bir tutum beklenmesinin mümkün olmasının mümkün olması da belirgin olanlarınız” diye konuştu.
Carneige Vakfı Kıdemli Araştırmacısı, uzun yıllar Dışişleri Bakanlığı’nda ilgili çizelgeleri yapılmış olan Emekli Büyükelçisi Alper Coşkun DW Türkçe’ye Madrid tepesinin kıymetini, İsveç ve bölgedeki’nın kayıt başvuruları, Türkiye’nin veto kartını kullandığı ve Türkiye’nin NATO nezdindeki gelişmelerden nasıl etkileneceğini önemsedi.
Madrid Doruğu neden değerli? Doruğun sürprizi Çin mi?
Coşkun, doruğun iki boyutlu açıdan değerli olduğunu belirtirken, Stratejik Konsept evrakı ve Ukrayna krizi ile birlikte patlama yaşandığını açıkladı.
Öncelikli gündem hususunun Rusya’nın genişlemesi ve bu yeteneği Ukrayna saldırısının Avrupa-Atlantik coğrafyasına testlerini, NATO’nun savunma ve çaydırıcılığını nasıl etkileneceğinin dışa yatırılacağını söyleyen Coşkun, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu günün zamanları bir yeniliği de yansıtılacak. O da Çin konusu. Bu husus Stratejik Konsept üzerinden İttifak’ın gruplarına girecek. ABD’nin açıklamalarına ve konumlanmalarına göre Rus yakın saldırısı tehdidi olarak ortaya çıksa dahi bu yüzyılın en büyük sınaması Çin. Hasebiyle Çin. ‘NATO’nun bölünmeye devam etmesiyle bu tepe çok değerli olacak.”
Büyükelçi Coşkun’a ait manşetleri yakalamış gündem liderliği ise Türkiye’yi de yakından ilgilendiren İsveç ve Finlandiya’nın üyelikleri ile ilgili “açık kapı politikası”.
Bugünkü toplantıdan son dakikada sonuç çıkar mı?
İsveç ve bölgedeki kayıt başvuruları ile ilgili birkaç sıcaklık patlaması sırasında çözülüp çözülemeyeceği bugün yapılacak toplantının gidişatına bağlı.
Büyükelçi Coşkun, bu toplantının tavsiyelerin düzeyindeki çok kritik ve sonuçları değerlendirme açısından değerli gelişmeleri ve gelişmeleri belirtti:
“Toplantıdan bir şey çıkar mı çıkmaz mı kestirmek sıkıntım. Ama yapılıyor olması bile kendi başına değer. Lakin şu bir gerçek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katlanıyor olması şayet orada onu tatmin etmeyen bir tablo çıkar ise kısa sürede bu sorunun Türkiye açısından aşılabilir olma ihtimalini Temsilcilerin yaptığı toplantı tabi ki değerli lakin taleplerin başkanlar toplantısında lisana taşınması tahlil potansiyelini artırıyor.”
Alev CoşkunFotoğraf: privat
kayıt ile İsveç’in tabloya ne koyacağı, Erdoğan’ın da beklentisin ne kadar karşılanacağının kırılganlığının tabir eden Coşkun, “Geçmişte de benim de gülüyordum buna emsal tırmanmalar ve son dakika ıstırapları yaşandı. Lakin son dakikada gel-git’lerle aşılanabilmişti. o denli bir olasılığın bulunduğu iyimser bir kestirimle lisana getirmek mümkün” telaffuzunda bulundu.
NATO’nun Türkiye’ye bakışı veto nedeniyle etkileniyor mu?
Öte yandan Türkiye’nin veto kartını kullanmasının İttifakın dışında kaldığı ve bunların tartışmaya açıldığı savunulan bazı tezler son devirlerde sıklıkla lisana getiriliyor.
Büyükelçi Coşkun’a bağlı bu fikirlerin iki tarafa bakması gerekiyor. Bunların birincisini bu tartışmaların fiili olarak bir sonuç doğurmaması olarak dünyada Coşkun, “Geçmişte de konuşulanlar bunlar lakin fiilen sonuç verebilirler şeyler değil. Zira NATO’nun kurucusu muahedesinde üye bir ülkenin üyelikten çıkarılmak üzere bir kavram yok” hatırlatmasında bulundu.
Ancak yalnızca bu fiili sonuçsuzluğa bakmaya başlayan tartışmalarını önemsemeyerek de yanlış ilerlemeye başlayan Coşkun, şöyle konuştu:
“Sonuçta bu bir ittifak ve algı da son derece değerli bir konu. Türkiye’nin ittifak mensubiyeti ile ilgili nasıl kendi içinde tartışmaları varsa, Türkiye’nin müttefiklerinin de Türkiye’ye baktıklarında S-400 alan, Rusya ile münasebetlerini geliştiren, sağlam mi değil mi oldukları konuda tartışma konusu yapılabilen bir ülkede görülüyorlar Türkiye’nin milletlerarası alanda tesir gücü zaafiyete maruz kalıyor ve Türkiye ile ilgili olumsuz tabloyu öne çıkarmak isteyenlere güç veren bir öge oluyor.”
News
