DW Türkçe: 100’den fazla kalıcı hasarda kalan ve sizlerin 50’den fazla kalıcı gayretinizle yıkımdan canlı olarak kesildi Zeynep Kahraman ile kurduğunuz iletişimin küresel görünümü. O kısa görüntüde “Zeynep Hanım, korkma” diye tekrarladığınızı gördük. Kurtarma çalışması ve vakit Türkçe birikiminiz nasıl oldu?
Daniel Lankers: Yıllardır acil serviste tabip olarak çalışıyorum ve artık Köln’de acil servis yönetiyorum. Benim için onun vaktini diğer lisanlarda birkaç cümlede öğrenmek çok değerliydi, bu formda ülkelerindeki hastalarımı sakinleştirmek, bir nebze rahatlatmak istedim. Türkiye’de yaşanan olay ise benim için de yeniydi, tabip olarak da insan olarak da. Zeynep Hanım ile ilgili beton ve enkazın ortasında açık kalmış incecik bir delikten konuştuk. Karşımda göreceli olarak görebildiğim, kalıntı halinde kalan bir bayan vardı. Sesi oldukça gergindi ve telaş içindeydi. Buna rağmen inanılmaz derecede güçlüydü, direniyordu. Ben de onun bu gücüne karşılık vermeyi denedim. Bulunduğumuz yer enkazın 1,5 metre falan derinliğindeydi ve vakit geçirmesi tehlikeliydi. Onun için kendimden birkaçını almadım, birkaçını da Türkçe cümle ekledim. “Her şey yolunda” yahut “Zeynep Hanım, korkmak” üzere. Sesinde kaygı hisettiğimde ona bu Türkçe cümleleri söyledim. Onu biraz rahatlamayı denedim.
Zeynep Hanım’ı 50 yıldan fazla süren bir uğraşla kurtardınız, yaralılar hayatını kaybetti. İnsan bu türlü bir durumla nasıl başlıyor, yoksa doktor olarak “kurtarma ölümü” diye başınızın bir kenarında bunu hazır mı sürdürüyorsunuz?
Acil servis tabibi olarak biz Zeynep’in sıhhatinin kritik olduğunu biliyorduk. Çıkardığımızda gerçi durumu stabildi. Enkazdan çıkan, dünyadaki birinci güneş ışıkları dağıldığında gülümsedi, kardeşi Zübeyde’nin evinde kaldığında memnun oldu. Hepimiz için inanılmaz dakikalardı. Buna rağmen 100’den fazla can kaybı kapalı kaldı, yaraları ciddiydi, hayat tehlikesi vardı, maalesef korktuğumuz üzere oldu. Zeynep hayatını kaybetti. Hepimiz, bütün takım yasa büründü, hepimizi derinden etkileyen sorunlar. Fakat sorsanız onu birimiz “yine ayırır, yeniden kurtarırım” ifadesini kullanır. Zeynep ona vakit ses verdi, “buradayım” dedi, çabaladı, enkazdan çıkma kararı almalıydı. Tahminen güneşi tekrar görmek için ya da kızın kardeşine ya da ailesine sarılmak için, Bilmiyorum. Bildiğim, Zeynep hiç pes etmedi. O nedenle bu günler için de pes etmek asla kelam yöntemleriyle. Sonuç nasıl olursa olsun. Her tehlikeyi, her zahmeti tekrar göze alırız onu birimiz. Ancak ortada kalan kurtarmada yalnızca anları uzatabildiğiniz için bir orta kardeşi Zübeyde’yi de aşağıya indirdik, kardeşler bir defa görüşmüş olsun dedik. Zeynep’i enkazdan canlı kurtarıp kurtaramayacağımızı bilemiyorduk. Herkes için takım için ve alışılmış ki Zeynep ve Zübeyde için inanılmaz duygusal dakikalardı.
ISAR Almanya’nın yaklaşık 170 çalışanı var. Türkiye’de kaç kişiydiniz ve hangi alanlarda gönüllüler vardı?
Bizler yeteneklerindan onu kurtarmaya herkes katılamıyor, çalışmalardan, şefinizden aralıklardan, kendinizi ayarlamanız gerekiyor ve bunları zaman baskısı altında seçiyor. 6 Şubat zelzelesinden iki saat sonra alarmımız geldi, 28 saat sonra da Hatay Kırıkhan’a ulaştık. Ortamızda tabipler, sıhhat çalışanları, yedi kurtaran köpeği, eğitmenleri vardı. Enkaz kaldırmada uzman arkadaşlarda elbette var. Daha sonra lojistik sorumlularımız ve idarelerden oluşur. Hatta bir de aşçımız var. Bazıları aslında günlük olarak değişmekle kalmayıp, olmayan mesleklerden bazıları da benim için acil servis tabibi, itfaiyeci, Yetkili, hasta bakıcısı. Ortamızda polisler de sekreterler de var ve herkes kendi alanında en düzgününü yapmaya çabalıyor, öncesinde de kopmaya ait eğitim yer alıyor.
Siz geri döndüğünüzde, insan bedeninden dönse de ruhen de dönebiliyor mu, bu türlü olaylardan sonra?
Benim bir tarafım geri döndü, lakın bir tarafım hayattaydı. Daha önceki kurtarma hikayelerimizden da haberdarız. Haiti’ye 1,5 yıl önce geçmişti, zelzele sonrasında, kurtarılmaya katılmıştık. Orada bilginiz var, yaşananların başınızda yalnızca birer anı biçimini tutabilmesi oldukça vakit var, haftalarca sürüyor. O denli ağır deneyimler yaşıyorsunuz ki bir fethetmeye tanıklık ediyorsunuz, kendi duyularınızla algılıyorsunuz. Oralarda o denli beşerlerle da karşılaşıyorsunuz ki sizi çok etkiliyor. Beşerler çok sayıda kendi güçlerinin üzerine çıkıyor, aşıyor. Türkiye’deki kurtarma çalışmamızda da çok sayıda insanla tanıştım beni. Yaşadıklarım beni kolay kolay bırakmayacak. Öte yandan ailenin ve çocukların yanında bulunup da özgürleşebilmesi, zira onlar bana daima güç veriyor, ayakta durmasını sağlıyor. Türkiye’deki takımla bir ortaya çıkacağız konuşacağız, “Neler işledi, ne berbattı, başımızı kurcalayan, bizi meşgul eden neler var?” diye. O da işin değerli bir kısmı. Doğa bu ortada Türkiye’de sonradan olan zelzeleler, haberler, Hatay’ı duyunca, neler olduğunu söylüyorum: kahretsin. Sonra da düşünüyorum, nasıl yardım edebilirim diye. Yaptığımız iş gönüllülük çerçevesinde tüm kalbimizle yapıyoruz.
Bölgede uyum nasıldı?
Kendi adıma bölgedeki lokal kurtarma takımlarına ait çok şey söyleyemem. Bizler yardım grubu olarak bağımsız olarak çalışmaya hazırlanıyoruz. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bize gösteriyor ki, onu hükümetle birlikte kararlaştırıyorlar veya üstten hallediliyor. Biz Kırıkhan’a ulaştığımızda bir takım anında halkla bağ kurdu ve bir saat sonra kurtulmaya başladı. Kısa bir süre sonra da kişiyi enkazdan canlı tutmayı başardı. Öte yandan, kampımızı kurabileceğimiz bir grup yer arayışına girdi ve çadırımızı kurmaya başladık ki o sırada kendi başımıza çalışabilelim. Benim başarısızlığım, arama ve kurtarma ekipleri orada mevcuttu, ha kâfi değildi, ona benim karar vermem gücüm vardı. Lakin Türkiye’deki bir büyümede ülkede onun yerine en kısa sürede gönderilecek kadar uzman yoktur, zati onun için memleketler arası kurtarıcı gruplar gitti. Ben ne zaman lokal takımlarla karşılaştıysam ellerinden geldiğince yardım etmeye çalıştıklarına şahit oldum. Birlikte çalışma sorunsuzdu. Vakit zaman yanlış anlamalar olduğuysa da o da bir iki cümleyle halloldu. Hallonunca da yine uzman işimize koyulduk.
Almanca tabip Daniel LankersFotoğraf: Paul-Philipp Braun/ISAR
Avusturya ve Almanya gruptan dönmeden üç gün önce güvenliğin sağlanamayacağı işlerine orta verdi. Neydi seni huzursuz eden?
Kendi adımın sonucu, hiçbir zaman harcamadığımı hissetmedim ve kimse bana rastgele bir şey olmadı. Planlamanız gerektiğini düşünmeniz gerekiyor: Zelzele olmuş, günler sonra İçindeki öfke artan insan sayıları artıyor, bu olağan, diğer günlerde de görülüyor, her vakit. Bunun ilerleyen sebepleri günlerde insanların yıkımından yakınlarının canlı olarak çıkarılacağına dair umudun da giderek düzelmesi. Onun yeri öfke ve tedirginlik alıyor. Hiçbir depremzede zamanında ve gereken kadar yardım görülmediğini hissetmezsiniz. Kendi yaşadığım zamanı diliminden bahsedecek olursam da; o küçük vakit diliminde biz grup olarak açık ve net bilgi edinemedik. Avusturya ülkesinin geriye çekildiğini duyduk. Bizler de söylentiler duymuştuk. Farklı bir hava hiseti ve dedik ki; “Biz sadece yardım için buradayız, hiçbirimizin askeri eğitimi falan da yok”. Güvensizliğin oluştuğu anda beklemeniz gerekiyor. Elbette ki kurtarma için daima güvenlikteydik, o ortada bir kurtarma daveti geldi. Almanya Teknik Yardım Kuruluşu (THW) ile tekrar bir kurtarma çalışmalarına gittik ve bir kişinin canlı olarak çalışmasını başardık. Ancak unutulmaması gereken şey: Bizlerin de onu bekleyen bir aile ailesi olduğu. Yardımı lakin belirli kurallar sağlanıyorsa yerine getirebiliriz. Bazen nerede, ne olduğunuzu bilemiyorsunuz, güvensizlikler oluşuyor. O denli anlarda da beklemek, durumu tekrar gözden geçirmek ve yine bilgi almak gerekiyor. Şayet kıymetlendirme olumluysa yine de sonuç veren kurtarmaya koyuluyorsunuz. Hakikaten biz de yardım etmek için oradayız.
Çok geniş bir kitle ISAR Almanya ve sizi tanıdı ve minnettarız. Bu boyutta bu türlü güçlü görevler için güç toplamada yardımcı oluyor mu?
Son günlerde yaşadığım şükran ve minnettarlık beni derinden şikayet ediyor. Sebebi elbette ki bir yandan yaptığımız iş, Türkiye’ye gitti. Benim özel durumumda ise aslında kendim için çektiğim o kısa görüntü oldu. Lakin ben o görüntü kesitinden dağılımlarının başlangıcından sonra Zeynep Hanım ile o denli konuştum. Söylediklerim ona yardım ücretleri içindi. Münasebetiyle karşılaşmam bu büyük ilgiyi, minnettarlığı ve dostluğu beni hazırlıksız yakaladı. Evet, kırılıyor çok güçleniyor, ama ben Nereden ne kadar da güç toplasam da alsam da Zeynep Hanım kadar güçlü olamam, imkansız. Bugün hala ona bu gücünden dolayı büyük hürmet belirtisidir.
News
