Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 vilayet için talep ettiği 3 aylık Şaşırtıcı Hâl’i(OHAL) kabul etti.
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen zelzelelerin akabinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, 8 Şubat tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan karar ile 10 vilayette 3 ay süre ile OHAL ilan etti. Karar, Meclis’e gelirken Meclis toplantılarının başlamasından kısa bir mühlet önceki dönemde açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu istismar süreci olmayan, ticarette yolsuzluklara giden tüm tefecilere, fitne kümelerine karşı OHAL ile müdahale etme imkanını devlete vermiş olacaktır. Bununla birlikte kimisi başarısızlıkla piyasalara girecekti. AVM’lere yağma çalışmaları sürüyor. Bu yağmalama çabalarına de devlet OHAL ile müdahale etme imkanını da yaka ayarlama” açıklaması yaptı.
Oktay, “yağma” ve “ticaret” demedi
Meclis’e OHAL takvimine ilişkin bilgilendirme yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın konuşmasında, “OHAL’in gaye; yaraların en süratli biçimde toplanmasıdır. Tek maksat, afet idaresi sürecinde en hızlı ve en tesirli formda, onun manada insanımızın yardımına koşabilmektir. Yaraları en hızlı biçimde sarmak ve Kentlerimizi tekrar ihya etmek için Harikulâde Hal’in hayati bir karardır” açıklamasını yaptı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat OktayFotoğraf: resim-alliance/AA/MF Ogras
Oktay, “Acil ve hayati öneme sahip gereçlerin karşılanması, afet bölgesinde yıkılma riskli olan temellerin bulunduğu alanların girişin sonlandırılması, tehlike arz edenlerin yıkılması ve zorunlu yorunların sürdürülmesi yönünde mecburi işler olağanüstü hal idaresi ile çarçabuk ve hızlılice sağlanabilecektir. Mülki yönetim amirleri, tedavi, kurtarma , yedirme, giydirme ve barındırma üzere işlerle bu şekilde işlerin tamamlanması acil satın almaları ve kiralamayı doğrudan yapabilecektir” kelamlarıyla OHAL’in münasebetini açıkladı.
Oktay, ayrıyeten OHAL yetkisi ile konaklama tesislerinin gereklere göre kullanılabileceğini de kelamlarına ekledi.
MHP’den destek
MHP Küme Başkanvekili Levent Bülbül de, konuşmasında OHAL’in kural olduğunu söyledi ve “Bazı haklar kısıtlamalansa bile temel fayda birliği toplumsal düzenlerdir. OHAL kanunlarda vardır, hukuk dışı değildir. Can kayıpları, güvenlik ve asayiş merkezleri riskler ve ulusal güvenlik ile ilgili zafiyet halleri OHAL ‘i tartışmasız kılmaktadır’ dedi.
Muhalefet OHAL’e neden karşı?
İYİ Parti Küme Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, OHAL talebini eleştirirken, “Cumhur’un tam yetkilisi aslında mevcut durumda. Kanunlarda esasen yetki var. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin sizin teziniz varken süratli karar alma sistemi varken, geniş yetkiler partili cumhurbaşkanında başkaken OHAL kararının tek bir açıklaması yoktur “dedi.
Kanunlarda olmayan OHAL’de olan tek yetkinin yapılabilecek hak ve hürriyetini kısıtlama yetkisi olduğunu söyleyen Dervişoğlu, “Ayrıca OHAL ile belediyelere ait olan karar alma yetkisinin vali ve kaymakamlıklara bölümü kelam söz konusu. Bize yeni kayyum modeli değil, kişinin hak ve özgürlükleri yıkıcı değil facianın yıkıcısı tesirlerinden kurtarmaktır” dedi.
Tezcan: Hani’nin yeni tescilli süratli kararı alınıyor mu?
CHP Genel Lider Yardımcısı Bülent Tezcan da Meclis’te Fuat Oktay’ın “en rekabetçi formda yaraların sarılması” kelamlarına atıf yaparak, “Çok övünülen sistemler o sabah tek imza ile afet bölgesi ilan edilebilirdi lakin neden olmuyor? Hani yeni sistemler çok hızlı karar alınabiliyordu? ” eleştirisi arttı.
CHP Genel Lider Yardımcısı Bülent Tezcan Fotoğraf: resim ittifakı/AA/E. Aydın
Tezcan, Afet Kanunu’nun başta olmak üzere kanunlarda yetkisi olduğunu vurgulayarak, “Afet kanunu ile her şey yapılabilir, imar ile ilgili düzenleri yapabilirsiniz. Buna özel yönetmelik çıkarırsınız. OHAL’in size tek ilave yetkili temel hak ve özgürlükleri sıkıştırabilmektir. Buna ne yapabilirsiniz? var mı?” değerlendirme yaptı.
CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, Erdoğan’ın kelamlarına atıf yaparak, “OHAL ilan ediyorsak vay halimize çabala. Ne hangi yetkinin uygulanması istendi de yapılamadı, önceden bunun açıklanması gerekiyor” dedi.
1 ay bisine ret
Hem DÜZGÜN Parti’li Dervişoğlu hem de CHP’li Tezcan ve Erkek, OHAL sistemi eleştirmelerinin akabinde 3 ay yerine 1 ay sonunda sonlandırıldı. Muhalafet önerdige de verdi. Erkek, “Hiçbir münasebet yok lakin Millet İttifakı olarak ‘hadi 1 ay verelim’ denildi. Onu da elinin zıddıyla ittiniz” açıklaması yaptı.
“Seçime giderken derdiniz ne?”
HDP Küme Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç da, OHALe’nin dayanıklı olmadığını söylediğini ve 2016’da kayıtlı olduğunu hatırlattı. Oluç, “İktidarın OHAL pratiğinesak afet idaresi değil halkın baskılanması, muhalefeti engellemek üzere bir sonuç karşılanabilir. 2016 sonrasında bunu gösterdi. Tam da seçime giderken derdiniz ne? İktidarın şu anki bakar ile yapamayacağınız hiçbir şey yok. Muhtaçlık olan bir OHAL değil” dedi.
AKP “temel hak ve hürriyet için değil” dedi
AKP Küme Başkanvekili Yılmaz Tunç ise, gelen “temel hak ve hürriyetler kısıtlanacak” tenkitlerine, “OHAL kararı temel hak ve hürriyetlerini kısıtlamak için alınmamıştır. OHAL mühletince çıkarılacak kararnameler, 3 ay içinde Meclis’te görüşülecektir. Görüşülmeyen kararnameler yürürlükten kalkacaktır. Bu tür bir rejim teminat varken tenkitleri kabul etmek mümkün değildir” açıklamasını yaptı.
Hangi adımlar atılabilir?
Afet ile ilgili OHAL kararının ardından Cumhurbaşkanı, “temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması” başlığı da dahil olmak üzere kanun kararında kararnameler çıkarabilecek. Erdoğan’ın imar, otellerin mecburi kullanımı, iş yeri açma-kapama, uç noktalarda beslenme ve mallara el koymak üzere rafların durabilmesinin de önü açılabilir.
OHAL sırasında iptal edilen Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi zarurî. Aksi takdirde anayasada “olağanüstü hallerde onaylanmış Cumhurbaşkanlığı kararnamesi yeniden mevcut olanın kalkması” tabirleri yer alıyor.
OHAL devrinde, 10 ilin belli yerlerinde yerleşimi yasaklama, makul yerleşim yerlerine giriş-çıkış sınırlaması, belirli yerleşim yerlerini boşaltmak üzere kararlar alınabilecek.
“Afet Bölgesi” ilan edildi
OHAL’in yanı sıra hükümet 10 vilayet için “Genel Hayata Tesirli Afet Bölgesi” ilan etti. Bu kararla da bölgedeki SGK primi, vergi, mecburi devlet ödemeleri, elektrik-su-doğalgaz faturalarının ertelenebilmesi mümkün oluyor. Ödenmemesi durumunda yasal süreç yapılamıyor. Ayrıyeten bölünecek borçlar da silinebilirken vergiler kaldırılabiliyor. Ayrıyeten yıkıcı yapılarda yıkımların hızla devam etmesinin de önü açılır.
Mevcut kanunlara göre afet bölgelerinde imar düzenlemesi yapılması, gerekli yıkım ve inşaat işlerinin yapılması yönünde kararlar da alınabiliyor.
News
