28 Mayıs’ta gerçekleştirilecek Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tipi öncesinde, “sandıklara sahip olmak için” siyasi partilerden bağımsız bir sivil toplum örgütü olan Oy ve Ötesi Derneği iktidarının amacında.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, oğluna bir haftadır derneği gösteren açıklamalarda bulunuyor.
AKP’den İstanbul Milletvekili seçilen Soylu, geçen hafta sonu yaptığı bir ziyarette, Oy ve Ötesi Derneği’nin seçimlerde sandıkların çevresinde ve sandık şuralarında olmalarının yasak olduğunu savundu.
“YSK müdahalesi”
“Oraya giriyorlar ve orayı terörize ediyorlar, baskı kurmaya çalışıyorlar. Buna izin vermemek gerekiyor” diyen ve derneği “Gezici” diye niteleyen Soylu, 23 Mayıs akşamı bir televizyon kanalında yaptığı konuşmada Oy ve Ötesi Derneği’ne Yüksek Seçim Konseyi’nin müdahale edilmesi dedi.
Soylu, “Sandık ve seçim ile bir dernek girişi bozulamaz. Gayrikanunidir. Siyasi partiler vesayeti dışında kimse orada olamaz. Sen buna bir derneği yahut diğer bir şeyi koyamazsın. Bu ömrümde birinci kez kesinti var. Buna YSK müdahalesi yapılabilir” diye konuştu.
Bir oyun bile değerli olduğu kritik seçimlerde muhalefetin en değerli gündem belirsizliklerinden biri seçim güvenliği sırasında İçişleri Bakanı’nın açıklamaları tartışmaya yol açtı.
Barış Pehlivan’ın iddiası
Gazeteci Barış Pehlivan, Cumhuriyet’te yayınlanan yayınında emniyet müdürlerine verilen talimatla, sandık varlığını takip eden Oy ve Ötesi aracılığıyla gelen müşahitlerin sandıkların yaklaştırılmamasının istendiğini kaydetti. Pehlivan, İstanbul, Ankara ve İzmir’de özel bir grupta görevlendirildiğini yazdı.
Oy ve Ötesi, 2014’te Dernekler Kanunu’na göre belirlenen ve genişletilen bu yana İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla Bağlar Genel Müdürlüğü tarafından denetlenen bir oluşum.
Kimler oluyor?
Oy ve Ötesi’nden DW Türkçe’ye yapılan yazılı kayıt özelliği 18 yaşını doldurmuş, seçme hakkı olan vatandaşının derneğe girebilmesi mümkün. Dernek bu gönüllüleri “prensipte seçim genişlerinin adil, şeffaf, hukuka bağlı ve barışçıl olarak korunmasını ve ayrılmayı isteyen kişileri” olarak tanımlıyor.
298 Sayılı Seçim Kanunu ve 135 sayılı genelge yapılabilecek bir siyasi parti temsiliyeti ile sandıkların başında süreci gözlemleyebildiğini ve metoda uygun kemoterapin konseyleri hatırlatıp kayıtlı kayıt kayıtlarını almayı sağlayan mevzuatın hakikati takviye edebildiğini hatırlatan birleşme, Oy ve Ötesi olarak bütün siyasi partilerle seçimden aylar önce bağlantıya geçme Geçtikleri, kendilerine ait kapıları açan her partiyle katıldıkları ve bu sayede kişilerin seçim sürecinde yasal olarak paylaşacakları destek yani müşahitlik belgelerini sağlamalarını sağladıkları bilgileri veriyor.
Fotoğraf: DW/C. Roma
Gönüllü sayısı üçe katlandı
Cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci kategorisinde 72 bin gönüllüyle birlikte olan Oy ve Ötesi’ne ikinci cinste 210 bin adaya başvuruda bulunuldu.
Bilinirliklerinin bu seçimlerine kadar tartıyla ülkenin batısı ve büyük kentlerde güçlü olduğunu söz eden dernek “14 Mayıs öncesi Anadolu’ya da ulaşmak için hassas bir irtibat kampanyası yürüttük. Bizi tanımayanlar da deneyimlediler” paylaşıyor.
Peki Oy ve Ötesi gönüllülerinin seçim günü yasal olarak engellenmesi mümkün mü?
Oy ve Ötesi gönüllüleri seçimlerde müşahit olarak misyon alıyor.
Resmi olarak sunulan eklentiler var
Müşahit, mantıksal koordinasyonun organizasyonundan itibaren, oy verme, sayım, döküm, tasnif ve paketlerin bölümleri halinde takip edip parçacık şurasının görevini kanuna uygun formda, şeffaf ve sistem olarak yürütüp yürütmediğini denetleyen, fiziksel ve fiziksel dağılımları sağlayanlara deniyor.
Müşahit olmak için seçime katılmak üzere bir siyasi partiden müşahit bilgilerinin sağlanması gerekiyor. O partiye üye olmak üzere bir mecburilik yok.
Oy ve Ötesi ise müşahit sağlıklılığı olan sandıkları gözeterek kendisine sağlıklı insanlara, bir siyasi parti tarafından verilen müşahit raporlarının devamlılığı için gerekli refah yapıyor.
Temmuz seçim günü Oy ve Ötesi gönüllülerinin yanında rastgele bir siyasi parti tarafından verilen müşahit vazife evrakı bulunuyor.
Cumhurbaşkanlığı ikinci sınıfta kullanılan oy pusulalarıFotoğraf: Julian Stratenschulte/dpa/picture Alliance
Siyasi parti temsiliyeti
Oy ve Ötesi’nden DW Türkçe’ye yapılan yazılı görünümün de sandık başında bulunan kişilerin yetkileri ve sıfatları bir parti temsiliyeti sayesinde toplanır. Yanlarındaki kartlar sayesinde “bir siyasi partinin müşahidi” olarak görev alıyorlar. Seçim yasası bu hakkı yalnızca siyasi partilere tanımlıyor.
Dernek, sahiplerinin kendilerine ait olmaları, seçim öncesinde Oy ve Ötesi’nden eğitim almış olmaları ve Oy ve Ötesi uykuda olmakta bu süreç için yasal bir pürüz oluşturmadığını vurguluyor.
Oy ve Ötesi’nin tüm yurtta mevzuata dair verdiği eğitimler halka açık olarak düzenleniyor. Dileyen herkes bu eğitimlere katılıp bilgi alabiliyor.
Gönüllüler şayet ilk başlarda müşahit olarak misyon almak isterlerse yanlarında kesinlikle bir parti müşahit kartı bulunduruyor. Oy ve Ötesi gönüllüleri her zaman rastgele bir kart taşımıyorlar. Seçim yasası ve propaganda yasakları, kişilerin o gün için rastgele bir “yardım” sözü veren işaretleri, amblemi ya da aksesuar taşımaları mümkün değil.
Dernek, bireylerin orada bulunmalarını sağlayan yasal desteğin “siyasi parti temsiliyeti” olduğunu yani bir siyasi partinin müşahidi olarak orada bulunduğunu aktarıyor.
İtiraz yapmaya yasal olarak kurumsal
Müşahit, sandık konseylerinin 298 Sayılı Seçim Kanunu’nun uygulamalarının yasal olarak yetkili olarak izlendiğini ve mevcut seçeneklerin bulunduğunu açıkladı. Bu da hakikat uygulamasıyla o tutulması tutanak defterinde kaydedilebilir ve kayıtlı olarak canlı olarak da takip edilmesine imkan tanınabilmektedir.
Yine Seçim Kanunu’na göre oy verme süreci gösteriliyor, sonra sayım ve döküm açık olarak yapılıyor. Oy verme yerinde bulunan tüm müşahitler sayımı ve dökümü izleyebiliyor.
Sandıklar tutanağa bağlandığında müşahitler ince imzalı tutanakların bir saklama alma hakkına da sahiptir.
Fotoğraf: Çağla Gürdoğan/REUTERS
Tutanaklar için veri tabanı oluşturmak
Oy ve Ötesi üzerinden müşahit olan gönüllüler sandık çerçevelerinde halka açık olarak ilan edilen Sandık Sonuç Tutanakları’nı fotoğraflayıp derneğin sistemi yüklüyorlar. Tutanak sonuçları seçimin akabinde derneğin web sitesinde yayınlanıyor ve hangi sandıkta hangi partinin ne kadar oy görülebildiği.
Dernek, bilgi tabanının YSK’nın açıkladığı verilerle kıyaslanarak itiraz süreci sona ermeden tüm partilerle paylaşıldığını, şeffaflık konusunda sürekli ek katkı sağladıklarını vurguluyor.
Oy ve Ötesi, DW Türkçe’ye yaptığı yazılı açıklamada Dernekler Kanunu’nun yerleşik ve faaliyet gösterdiğini, hukuki açıdan güçlü bulunan bir dernek olduğuna işaret ediyor.
Dokuz seçimde görev aldılar
Kuruldukları 2014’ten bu yana 14 Mayıs 2023 seçimleri de dahil olmak üzere toplam dokuz seçimde misyon aldıklarını vurgulayan dernek, “Her seçimle artan tecrübelerimiz ile seçimlerin yasal mevzuata uygun ve şeffaf gerçekleşebilmesine destek olmak tek gayemiz oldu. Bugüne kadar hiçbir yasal politikayla karşılaşmadık ve yararlarımıza yürekten bereketler sağlıyor.
Müşahitliğin yasa mücibince siyasi partilere tanımlanmış bir görevi olduğunu, sürdüren o gün sandık başında bir siyasi parti temsiliyetiyle, parti müşahit sıfatı taşıyarak görevini yerine getirerek dernek, bunun da yeniden gerçekleştirildiğini Anayasal haklara dayanarak düzenli olarak takip edildiğine işaret ediyor.
“Güvenli bir alternatifiz”
Şeffaf bir seçim rejimi lakin siyasi partilerden seçimlere, YSK tarafından atanmış yonga meclislerinden müşahitlere kadar herkesin kanun ve genel çerçeve hareket etmesi ve hakikat özelliklerine sahip olmasıyla mümkün olabilmesine dikkat edilmesi Oy ve Ötesi, “Bu doğrultuda çalışmakta olduğumuzda 298 sayılı Seçim Kanunu ve 135 sayılı genelgeyi Tek yetki sahibi olan Yüksek Seçim Şurası’nın güncellemelerini takip ediyor, duyurulan mevzuatlara ilişkin kamuoyuna açık eğitimlerimiz ve irtibat ile ilgili bilgilendirme yapıyoruz” diyor.
Oy ve Ötesi, yaptığı, barışçıl ve kalıcı bir şekilde kapatılmış bir temsilin sağladığının yetersiz çizerek münasebetiyle seçimin ikinci çeşidine giderken iki günün ortasında artan iklimdeki yıpratıcı kutuplaşma karşısında dirençlilik duyanlar için de alternatif seçmenleri vurguluyor.
News
