Sürekli artan enflasyon karşıtlarının gözü mümkün taban fiyatı artırımına çevrildi. Bu hususta son aylarda hükümet kanadından farklı açıklamalar gelse de temmuz yerinde minimum fiyat orta artırım süreci beklentiler giderek güçleniyor.
Sene başında yaklaşık yüzde 50 artırım yapılandırması 4 bin 253 liraya kaldırıldı minimum fiyatın bir kısmı her ay artan enflasyona karşı eridi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgilerin Ocak ayında yüzde 48,69 olan yıllık enflasyon şubatta yüzde 55,44, martta yüzde 61,14, nisanda yüzde 69,97 ve mayıs ayında yüzde 73,50 olduğu görüldü. Ekonomistlerin genel enflasyonun yıl sonuna kadar üç haneyi görme istikametinde.
Ara artırma konusunda ise artık bir oran netleşmiş değil. Lakin artırmamın yüzde 10 ila 20 ortasında olması ve bazı prim takviyelerinin gündemde kalması.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Lideri Dr. İstek Çerkezoğlu, şu ana kadar konuşulan yüzde 5, yüzde 10’luk oranlarda ve son derece bileşen prim takviyelerinin taban fiyatlarındaki kaybı asla karşılayamayacağını söylüyor.
Bu tür sembolik oranların insanların harcadığını olan uygunlaştırmayı sağlayamayacağını vurgulayan Çerkezoğlu, son aylarda artan enflasyona karşı maaşların eridiğinin çizildiğini söylüyor.
Hesap yoksulluğu hududuna sahip olmalı
DİSK tarafından yapılanlarda minimum sağladığının alım gücündeki kaybın son 5 ayda 5 bin lirayı bulduğunu anlatan Çerkezoğlu, yapılması gereken artırıma ait şu açıklamayı yapıyor: “Bizim bu noktada çizdiğimiz çerçeveyi belirliyoruz. Artış oranı yüzde 50 olsa bile bunun yüksek enflasyona karşı yarışla eriyeceğini söylemiştik.Artık hayat pahalılığı ortada.Besin enflasyonu ortada.Biz en azından iki kişinin minimum fiyatla yaptığı bir ailede toplam gelirin yoksulluk sonunu yakalaması oluşumunu söz ediyoruz.”
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu’nun mayıs ayı raporuna göre Türkiye’de dört kişilik bir aile açlık hududu taban fiyatına değişiklik 6 bin 17 TL’ye, yoksulluk sonucu ise 19 bin 602 TL’ye çıktı.
Asgari fiyatı 4 kere belirlenmeli
Asgari fiyatta acil artış olduğunu ve bu bahisteki davetlerini yenilediklerini belirten Çerkezoğlu, “Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin saklanması için bir yasal mani yok. Kurulların toplanmasılı ve süreç başlamalı. Enflasyon bu kadar yüksek olduğu bir yılda bir defa artırım yapmak değildir. Biz bu türlü devirlerde taban fiyatının yılda 4 defa belirtilmesini talep ediyoruz. Ayrıyeten Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinde patrona verilen dayanaklar çalışanlara da verilmeli” diyor.
Halkın alım gücünün son vakitlerde hızlanan formda düştüğüne değinen Çerkezoğlu, taban fiyatının dışında çeşitli bölgelerde da vatandaşın nefes almalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerektiğini söylüyor. Bu noktada az kazanandan az çok kazanandan çok vergi alınan adil bir vergi sistemi davetinde bulunan Çerkezoğlu, “Elektrik ve doğal gaz artırımları geri çekilmeli ve temel dayanıklılık ürünlerindeki vergiler düşürülmeli” tabirlerini kullanıyor.
Çerkezoğlu, ayrıyeten asgari fiyat artırımının toplumun tüm kesimlerini ilgilendirdiğini ve diğer fiyatların de bu oranlara göre şekillendiğini vurguluyor.
Bu manada yalnızca minimum maliyetli çalışanlar değil, bu fiyata yakın ve bu fiyatın çeşitli oranlarda maaş alan çalışanların da maaşlarının enflasyona karşı eridiğini ve orta artırım yapılması gerektiğini düşünüyor.
Peki özel şirketlere orta artırma yapmayı düşünüyor mu?
Şirketlerin geç temmuzda artırım yapacak
Organizasyon, performans idaresi ve fiyat kapsamı danışmanlık hizmeti veren Willis Towers Watson Türkiye ve Azerbaycan Tertip ve Ödüllendirme Ülke Önderi Doğan Çolak, bu hususta değerli bir kişinin çalışanlarına orta artırım yapmayı planladığını söylüyor.
608 şirket ile faaliyetleri yeni anketlerde paylaşan Doğan Çolak, “Şirketlerin yüzde 79’u 2022 yılında orta periyot artışı gösteriyor yahut yapmayı planladığını beyan etti. Bu durumda yüzde 48’i bu faaliyeti temmuzda yapacaklarını söylüyorlar” diyor.
Çolak, bu hususta ortalama ara artırım oranlarının yüzde 30 olduğunu belirtiyor. Şirketler 2022 yılı içindeki toplam fiyat artışlarını ise yüzde 82 ile yüzde 99 ortasında yapacaklarını beyan ediyor.
E-ticaret, güç ve otomotiv sektörünün ortalamasının yüzde 10 üzerinde orta artırım işlemi sırasında bankacılık ve azaltma işlemi ise ortalamanın altında artırım döngüsü var.
Yan haklarda yüzde 50 düzenleme
Bunun yanında özel kesimde daha önceki yılda bir kez düzenleme yapılan yemek, yol ve diğer yan haklar konusunda da artık daha fazla şirkette yılda iki sefer düzenleme yapılmaya başlandığı ve bu fiyatlarda artış olduğu belirtiliyor. Doğan Çolak, “Yan haklarda da yüzde 50’lere varan yükselişler kelam konusu” diyor.
Asgari fiyat artırımının özel bölümünün her kademesi tarafından detaylı takip edildiği aktaran Doğan Çolak, “Minimum fiyat belirli kişilere sonra üst düzeylerdeki çalışanların fiyatları de buradaki artışlara göre şekilleniyor. çeşitli artırımlar yaparlar”.
News
