İngiltere’de Oxford Üniversitesi organizasyonu Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü, dünya çapında kapsamlı, Türkiye’nin de içinde yer aldığı 46 aralıklı dijital haber tüketimi ile ilgili 2022 Dijital Haber Raporu’nu yayınladı.
Yaklaşık 93 bin dijital haber ticareti ile yapılan anketin ortaya konulduğu temelli raporda, küresel çapta tüketici haberlerie ilginin azaldığı ve gazetecilik ile toplum ortasındaki bağın yıprandığı belirtiliyor.
Rapor, güncel gazete, mecmua vb. Dijital olmayan haber kaynaklarının desteklenmesi en fazla Amerika Birleşik resimlerinde (ABD) yaygın olduğu ve ABD’yi bu alanda Japonya, İngiltere ve Fransa’nın izlediği ortaya çıkıyor.
Genel olarak manada hayatta kalanların nedeni bol miktarda mevcutken, söz konusu 46 ülkede tüketicilerin yüzde 43’ü, kalanların uzak durmalarının en değerli olarak çok fazla siyasi ve Kovid-19 haberlerine erişim dağılımı gösteriliyor. Yüzde 36’lık bir kesim haberlerinin olumsuz kendini sonlandırması için uzak durmayı tercih edeceğini lisana getirirken yüzde 29’luk bir küme haberlerin güvenilmez ya da başkaları olduğunu düşünüyor.
Türkiye’de gazetecilik ekonomik baskı altında
2022 Dijital Haber Raporu’nun Türkiye liderliği altında kaleme alınan en dikkat çekici noktalardan biri, Türkiye’de “yüksek enflasyon, güçlü siyasi koşullar ve ticari baskılar” nedeniyle bağımsız gazetecilerin mali güvenliklerinin “giderek daha fazla tasa verici” boyutlara ulaşma istikametindeki söz.
Raporda, Türk lirasının geçen yıl ABD doları karşısında yüzde 50 oranında bedel kaybettiği ve düşen gelirlerle artan kağıt masraflarının çok sayıda gazetenin ayakta kalma çabası olduğu vurgulanıyor.
Hükümet aksisi ve alternatif medyanın, ekonomik krize karşı hükümet yanlısı medyaya göre daha fazla dağıtım yapıldığı gün yer alırken, buna neden olarak devlet idarelerinin neredeyse tamamen hükümete yakın yayın organlarına reklam vermesi ve Fox TV Haber, Tele 1 ve Halk TV şeklinde AKP’yi eleştiren yayın ülkelerinin RTÜK’ü tarafından tekrarlanan para cezasına çarptırılması gösteriliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın medya mensuplarının açıklamalarında bulunuyor.Fotoğraf: picture-alliance/AA/B. Özkan
Dijital Haber Raporu’nda, yakın tarihte yayınlanan bir başka rapora atıfla 2021 yılında RTÜK tarafından bağımsız medya dosyalarına, toplamda yaklaşık 2 milyon dolar ceza kesildiği ve bunun, kelam konusu kişilerin daha da sıkıntı halinde olduğu tabir ediliyor.
Raporun devamında Türkiye’deki medyanın durumu hakkında şu yorum yapılıyor:
“Siyasi sansür, bağımsız medya üzerinde ek baskılar oluşuyor. Çevrimiçi haber kaynakları zaman zaman engelleniyorken bazen de uygunsuz Yahudit Saldırgan olduğu bilinmeyen içerikleri kaldırmaları istenmeye devam ediyor. Örneğin hükümet ihalelerindeki usulsüzlüklere ait haberler, süratli mahkeme kararlarıyla ya engelleniyor ya da kaldırılıyor.”
Türkiye’de bağımsız yayın organlarının sistemli olarak enflasyonun tesirini haberleştirdiği, hükümetin yanlısı yayınların ise, emekli maaşlarındaki artışa göre daha olumlu haberlere odaklandığının altı çizilirken; Önde gelen bağımsız gazetecilerin, hükümet tarafından onaylanmayan ayrıntılarda haber çalışmaları için her zaman olarak alındığı, yahut davalarla karşı karşıya kaldığı da kelam konusu raporda yer alan tabirlerden bir oburu.
Uluslararası kuruluşlardan lisans istenmesi
2022 Dijital Haber Raporu, Türkiye’ye yayın yapan Deutsche Welle, Euronews ve Voice of America’nın Türkçe servislerinden RTÜK’ün yayın lisansı talep edilmesine de değiniyor. Euronews bu süreçte lisans parçalarını engellemek için parçaların parçalarını internet sayfasından çıkarmış; Deutsche Welle ve Voice of America ise RTÜK’ün lisans talebini kabul etmeyerek mevzuyu imzae taşımıştı. Burada mahkemenin karar vermesi bekleniyor.
Türkiye’de raporun hazırlanması için yapılan ankete katılanların yalnızca yüzde 23’ünün, medyanın siyasetin tesirinden bağımsız olduğunu göstermesi lisana getirmesi de, raporda “şaşırtıcı değil” yorumu ile ücretlendiriliyor.
FOX TV birinci, A Haber sonuncu
Dijital Haber Raporu’na göre Türkiye’de en fazla izlenen, takip edilen ya da okunan medya kuruluşlarının başında, yüzde 58’lik bir bölümün haftada en az bir defa izlenen FOX TV geliyor. Sözcü gazetesi bu kategoride 33 ile ikinci, CNN Türk ise yüzde 31 ile üçüncü sırada yer aldı. Kelam konusu sıralamanın son sırasında ise yüzde 18’lik oranlarda A Haber kanalı bulunuyor.
News
