Rusya’nın koridoru muahedesinden ekilmesiyle buğdaydan mısıra kritik besinlerin fiyatı üst istikametli hareketlendi. Fakat işgalin patlamasından beri savaş tesirlerini hafifletmeye yönelik en değerli teşebbüs olan koridorda şimdi büsbütün kapanmadı. Muahedeyi restore etmeye yönelik çabalar sürüyor.
DW Türkçe’ye açıklama yapan Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov, yeni bir uzlaşı için kurul oluşturmak üzere girişim başlatıldığı bilgisini verdi. Buna göre farklılıkları, koşulları görüşmeye başladı ancak bir görüşme tarihi ya da formatı şimdi belirlenmedi. Yerhov’un genel görünümleri, Rus işçi işçisi İstanbul’daki Müşterek Uyum Merkezi’nde.
Sefer ruhsatları daha önce verilen gemiler ise Ukrayna’dan İstanbul’a ya da aykırı istikamette sehayat sağlayabilenler lakin bu süreçte yeni çalıştırılmayacaktır.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Pazartesi İstanbul’da katıldığı bir aktiflikte, “Her ne kadar Rusya’da kendisi için bireysel hakların gösterilmemesi ile ilgili bu bahiste mütereddit davransa da biz insanlığa hizmet için uğraştığımızı kararlılıkla sürdüreceğiz” diyerek yeni bir mutabakat için çalışmasının sinyalini verdi.
Rusya ne istiyor?
Anlaşmanın, hafta sonu Sivastopol’un açıklarında Rus gemilerine yönelik insansız hava ve deniz araçlarıyla birlikte yayılması nedeniyle sürenin askıya alındığını ilan eden Rusya, bunu Kiev güçlerinin değil, İngiltere’nin varlığını savunuyor.
Fotoğraf: Yasin Akgül/AFP
Rusya, Afrika’dan çok Avrupa ülkelerine gittiğinde mutabakattan şad olmaması lisana getiriyordu. Moskova’nın muahedenin yenilenmesi için, Rus birimlerinin alımı ve Karadeniz’deki donanma ögelerine saldırmama kelam isteyebileceği incelemeleri yapılıyor.
27 Temmuz’da 120 gün vadeli olacak biçimde imzalanan mutabakat ile Ukrayna depolarındaki 20 milyon tonluk kırılmanın dış pazara sunulması hedefleniyordu. Şu ana kadar yüzde 43’ü mısır ve yüzde 28’i buğday olmak üzere 9,7 milyon ton saklanabildi. Mutabakatın en büyük yararlanıcıları sırasıyla İspanya, Türkiye ve Çin oldu.
Denetimler hafta başında sürdü
Sözleşme kapsamında 400’den fazla gemi Ukrayna limanlarından payıyla ayrılırken bunların 130’u İstanbul’da kontrol sırasını bekliyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) İstanbul’daki toplantıya uyum ofisinden DW Türkçe’ye yapılan açıklamada ise “Rusya’nın muahedeye tarafı ve Rus heyeti İstanbul’da” denildi. BM, Pazartesi günkü kontrollerin Türkiye ve BM’den katılımının gerçekleştirildiğini kaydetti. Buna bağlı Rusların yanı Ukraynalı resmi gemilere dayanamayan sıra. Pazartesi, BM ve Türk kurumsallarından oluşan 10 grup, toplam 40 gemide faaliyette bulunuyordu.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Ukrayna Limanlar Yönetimi (USPA) CEO Yardımcısı Dmitro Barinov ise 31 Ekim sabahı 10 geminin Ukrayna limanlarından depolarıyla saklandığı, gün içinde iki geminin daha Karadeniz’e açılacağı bilgisini verdi. Barinov, dört boş geminin ise BM ve Türkiye tarafından geçiş sitesine girdiği, yükleme için Ukrayna’ya varmalarını sakladıklarını aktardı.
Öte yandan hareketliliğin devamı üzerine Kremlin’den, Rusya’nın katılımı olmaksızın seferlere devam ederek “tehlikeli” olacağı uyarısı geldi. “Geçişlerin güvenliğinin garantisi verilemeyeceği” bildirildi.
Ukrayna tatilini taşıyan gemi sigortaları İngiltere merkezli şirketler Ascot ve Marsh, sonuç nedeniyle artık yeni poliçe düzenlemeyeceklerini lakin imza atılan kontratların varlığını koruyacağını duyurdu.
Rusya ve Ukrayna dünyanın değerli büyük besin ihracatçıları. İşgalle birlikte Mart ayında buğday fiyatları milletlerarası piyasalarda 13,6 yılına kadar yükselmişti. Tahıl koridoru muahedesiyle birlikte de 7,4 yönünde gerilemişti. Oluşan yeni karşılaşmalarla birlikte küresel piyasalarda buğday fiyatı yüzde 7,7 artışla 8,9 oranında tırmandı. Mısırda da yüzde 3’e yakın fiyat artışı oldu.
DW Türkçe’ye konuşan Ulusal Hububat Kurulu Lideri Özkan Taşpınar, Aralık muahedesi ile tonu 450’ye doğru çıkmış olan ekmeklik buğday fiyatının 330 dolar değerine gerilediğine dikkat ederek mutabakatın sürdürülmesinin sürdürülmesinin altını çizdi.
Koridorun kapanacağı tasasıyla fiyatların arttığını kaydeden Taşpınar, Türkiye’nin ise ihracat emelli hammaddelerini karşıladığı görüşte. “Türkiye, krizlerde aralıklı şu ana kadar tedarik etti” diyen Taşpınar, sevkıyatların mevcut olması durumunda bunun iç pazara tesiri olmayacağını savundu.
Taşpınar, uyuşmazlığın kalıcı tahlili için Rus tarım ürünlerinin de ticarete bahis yapılması gerektiğini kaydetti.
Rusya’da üretim yüksek oldu
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu İdare Konseyi Lideri Haluk Tezcan da buğday fiyatlarında üst bilgilerin hareketin sürebileceğini lakın iç pazara tesirinin hudutlu olarak görüşüleceği görüşünde. DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada Tezcan, “Rusya’nın açıklamasında hepimizi huzursuz etti lakin Türkiye’nin elindeki buğday stoğu kâfi düzeydeydi” dedi.
Rusya’da bu dönemdeki son dönemde en yüksek kırılma üretiminin yaşandığını kaydeden Tezcan, “Yüksek üretim Rusya üzerinde bir satış baskısı oluşuyor” diye konuştu. Tezcan’a sahip olan Moskova, kendi ürünlerinin satışını kolaylaştıracak şekilde seçildi, çünkü süreç askıya alındı.
Bu yıl Rusya’da 95 milyon ton ile 80 milyonluk 5 yıllık ortalamanın çok üzerinde üretim yapılması bekleniyor.
News
